کرونای کتابخوانی

عاطفه خوافیان

کتاب مثل اقیانوس بیکرانی است که ناشناخته‌های بسیاری دارد و هر کس به فراخور حالش دل به ژرفای آن می سپارد و با انبانی پُر باز می گردد. در این دریای عمیقِ معرفت، گوهرهای نابی وجود دارد که تنها تلاشگران چیره دست می توانند به آن دست بیابند.

کتاب در طول سالیان دراز، سرگذشتی تلخ و شیرین داشته است، زمانی در غربت و تنهایی و زمانی در اوج شکوفایی بوده است امّا نقش برجسته و سازنده کتاب در تکامل فردی و اجتماعی مشهود است. سزاوار نیست به چنین عنصر مهمی کم توجّه باشیم و آن را فراموش کنیم.

زیباترین جلوه آفرینش

کتاب را باید یکی از زیباترین و مهم ترین جلوه های فرهنگی بدانیم و آن را از گرانسنگ ترین پدیده ها و میراث بشر به حساب بیاوریم. شکوه این ارزش را باید در تابش «اَلَّذی عَلَّمَ بِالقَلَم؛ پرودرگاری که به قلم آموخت» جستجو کنیم. خداوند یگانه به قلم و حرمتش سوگند یاد کرده و معجزه همیشه جاوید آخرین سفیر سعادت را کتاب آسمانی دانسته است.

باتوجه به آمار کتاب  وکتاب‌خوانی که از دهه‌های اخیرمنتشر شده، سرانه مطالعه برای هر فرد ایرانی از2 تا 120 دقیقه متغیر بوده است و در تمام این مدت مسئولان فرهنگی از هیچ تلاشی جهت بالابردن سرانه مطالعه و ترویج کتاب‌خوانی دریغ نکرده، اما طی 3 ماه اخیر که ویروس کرونا تقریبا تمام کشور را به تعطیلی کشاند اتفاق جالب و قابل تاملی رخ داده که با وجود تعطیلی کتاب‌خانه‌ها، سرانه مطالعه آزاد در این مدت افزایش پیدا کرد.

برای پیگیری و توضیحات بیشتر در این خصوص به سراغ یکی از فرهنگ‌سراهای فعال در فضای مجازی و زیر نظر آستان قدس رفته که در ادامه به آن می‌پردازیم:

روابط عمومی فرهنگ‌سرای قلم گفت: سرانه مطالعه کتاب و کتاب‌خوانی یکی از شاخص‌هایی بوده که همیشه مسئولان فرهنگی نسبت به پایین بودن آن  گله‌مند و ناراضی بودند.

به گزارش صبح امروز، بابک گوهر زاده در مصاحبه با خبرنگار این رسانه پیرامون وضعیت کتاب و کتاب خوانی در دوران کرونا افزود: مهم‌ترین علت پایین بودن سرانه مطالعه در ایران عمدتا بر اثر مشغله‌های کاری و یا به‌خاطر بالابودن قیمت کتاب‌ها بوده و یا اینکه افراد بیشتر به مطالعه کتب درسی رغبت نشان می‌دهند.

افزایش سرانه مطالعه در روزهای کرونایی

وی تصریح کرد: قشر دانش‌آموز کشور نیز به موجب آماده شدن برای آزمون‌های متفاوت و ازمون اصلی کنکور بیشتر کتاب‌های درسی و آزمونی را مطالعه کرده و زمان آزاد و فراغتی جهت مطالعه مطالب آزاد و عمومی نداشت.

گوهرزاده بیان کرد: کرونا و قرنطینه سبب شد دو اتفاق خیلی مهم در سطح کشور افتاده و تا حدود زیادی سرانه مطالعه را تغییر داد.

وی ابراز کرد: در این ایام با توجه به تعطیلی کسب و کارها و قرنطینه خانگی بسیاری از افراد زمان ازاد جهت مطالعه پیدا کنند.

بارخوانی کتاب‌ها

گوهر زاده اشاره کرد: اتفاق مهم و جالب دیگری که در این مدت به وقوع پیوست بازخوانی کتاب‌ها بوده و افراد در این روزها به سراغ کتابخانه شخصی خود که بیشتر حالت نمادین داشته رفته و بسیاری از کتاب‌ها را بازخوانی کنند.

وی توضیح داد: بعضی از کتاب‌های علمی و مرجع به مانند کتاب‌های رمان و با محتوای داستان گونه نبوده و نیاز به بازخوانی مجدد دارد که قرنطینه فرصت خوبی برای افراد در این زمینه ایجاد کرده که هم سرانه مطالعه در این ایام افزایش پیدا کرده و نیز بازخوانی رونق بیشتری گرفت.

ترویج کتاب‌خوانی در بین اعضای خانواده

مدیر روابط عمومی فرهنگ‌سرای قلم یکی دیگر از اتفاقات خوب در زمینه مطالعه و کتاب‌خوانی در ایام کرونا را ترویج کتاب‌خوانی در خانواده برشمرد و بیان کرد: در این ایام بین اعضای خانواده یک ارتباط معرفی کتاب شکل گرفت بدین صورت که با توجه به ایام فراغت و در کنار هم بودن اعضای خانواده این اتفاق خوب رقم خورد و اعضای خانواده کتاب‌هایی با محتوای خوب به یکدیگر معرفی می‌کنند که ادامه این اقدام بسیار پسندیده و قابل تامل است.

استقبال از کتاب‌خوانی در فضای مجازی

وی تبیین کرد: در حوزه کتاب‌های صوتی و PDfها نیز  اتفاقات خوبی رقم خورده و باتوجه به تعطیلی کتاب‌خانه‌های عمومی و تخصصی با شیوع کرونا، استقبال مردم از این فضا بیشتر از قبل شد.

گوهر زاده ادامه داد: فرهنگ‌سرای قلم، در دوران کرونا معرفی کتاب را در راستای ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی و پرکردن اوقات فراغت اعضا و رفع فاصله‌های ایجاد شده در برنامه‌های اصلی خود قرار داد و گاهی نیز کلاس‌هایی به صورت مجازی برگزار میشد.

وی اذعان کرد: کرونا با تمام منحوس بودن خود اتفاقات خوبی را در برخی از حوزه‌ها رقم زد، و بیشتر سازمان‌ها و نهادها را به سمت استفاده از بستر اینترنتی و بهره‌گیری از قابلیت فضای مجازی ترغیب کرد و در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی در بخش کودک نیز اتفاقات خوبی رقم خورد.

غفلت از بازخوانی و اهدای کتاب

گوهرزاده  در خصوص بازخوانی کتاب‌ها در دوران کرونا بیان کرد: یکی از مواردی که از آن غافل بوده بحث بازخوانی کتاب است که در پژوهش‌های علمی مورد غفلت واقع می‌شود که کرونا در این زمینه و حوزه نیز افزایش مطالعات بازخوانی را به همراه داشت.

وی گفت: یکی دیگر از اتفاقات خوبی که قرنطینه و کرونا سبب رقم زدن آن شد، اهدای کتاب بود که این اتفاق نیز نتیجه همان بازبینی و نگاه مجدد به کتاب‌خانه‌های نمادین و شخصی بود.

گوهرزاده خبرداد: در این ایام بسیاری اهل قلمان و نویسندگان نیز با توجه به فراقت بیشتر با خیال راحت‌تر و آسوده‌تر اقدام به نگارش کتاب و نشر آن کردند.

کاهش سرانه مطالعات آزمونی

وی معضلات کرونا و این تعطیلی را این‌گونه توضیح داد: با تعطیلی کتاب خانه‌ها، بسیاری از دانش‌اموزان و دانشجویان که نیاز به مطالعات آزمونی داشتند از این فضا محروم شدند و سرانه مطالعه آزمونی با تعطیلی فضای کتاب‌خانه‌ها کاهش پیدا کرد که این ضعف در دیگر نقاط مثبتی که در این حوزه وجود دارد تا حدودی گم و کم مقدار است.

مدیر روابط عمومی فرهنگ‌سرای قلم اذعان کرد: کرونا و قرنطینه سبب افزایش سرانه مطالعه آزاد شده اما در مقابل مطالعات آزمونی کاهش چشمگیری داشته است.

وی تاکید کرد: در بحث مطالعه ازاد، علاوه بر افزایش کمیت بهبود کیفیت مطالعه را نیز شاهد بودیم.