سلول‌های بنیادین امیدی در درمان سرطان

ساناز بهروز

مدیر کل سازمان انتقال خون خراسان رضوی گفت: شورای ملی توسعه و نظارت بر مراکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول های بنیادی خونساز و بانک های خون بند ناف، با هدف کمک به بیماران نیازمند پیوند سلول های بنیادی در کشور بنا نهاده شد.

به گزارش صبح امروز حمیدرضا اسلامی دررمصاحبه با خبرنگار این رسانه افزود: شبکه ملی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون‌ساز ایران از سال ۱۳۹۴ تاسیس شده و وظیفه اصلی شورا ساماندهی، استانداردسازی، توسعه، ارتقای کیفیت هماهنگی و نظارت بر فعالیت مراکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلولهای بنیادی خون ساز و بانک‌های خون بندناف است.

اهمیت اهدای سلول های بنیادی خونساز

وی تصریح کرد: سلول‌های بنیادی خونساز  (Hematopoietic stem cells) سلول‌های چند توانی هستند که قادرند انواع سلول‌های خونی را تولید کنند.

اسلامی اظهار کرد:  پیوند سلول‌های بنیادی خونساز دریچه امیدی برای درمان بیش از ۷۰ نوع بیماری صعب العلاج از جمله بیماری‌های بدخیم سرطان خون (انواع لوسمیها)، بیماری‌های تالاسمی، آنمی داسی شکل، آنمی آپلاستیک، نقایص ایمنی ارثي (نظیر CIDLAOGO چدناک هیگاشی)، بیماری‌های متابولیک ارثی (نظیرموکوپلی ساکاریدوزها و بیماری های ذخیره ای گلیکوژنی) و تومورهای اتوپرسایر بافت ها و اعضای بدن باز کرده است.

شرایط اهدا

مدیر کل سازمان انتقال خون خراسان بیان کرد: اهدا کننده باید از س‌لامت عمومی برخوردار بوده و اهدای سلول‌های بنیادی در بازه سنی ۱۸ تا ۵۵ سال امکان پذیر است.

وی ادامه داد: از دیگر شرایط اهدای سلول‌های بنیادی، عدم ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، کلیوی، کبدی، بیماری های انگلی و ویروس‌های خونی نظیر HIV هپاتیت ( HCV ، HBV ) و مالاریا است.

اسلامی گفت:  اهداکننده باید فاقد سابقه سرطان، دیابت، بیماری های اتوایمیون و سایر بیماری های صعب العلاج و مزمن باشد.

 مراحل عضویت تا اهدای سلولهای بنیادی

اسلامی اولین مرحله اهدای سلول‌های بنیادین را این‌گونه توضیح داد: مراجعه به یکی از مراکز پذیره نویسی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون ساز در سرار کشور و تکمیل پرسشنامه سلامت عمومی و رضایت‌نامه آگاهانه اولین مرحله است.

وی تبیین می‌کند: اخذ ۱۰میلی لیتر نمونه خون جهت بررسی وضعیت HLA در همان مرکز پذیره نویسی و در نهایت پس از انجام مراحل برای اهدا در صورت نیاز با مناسب‌ترین اهداکننده تماس برقرار می‌کنند.

این مدیر کل ابراز کرد: در صورتی که اهدا کننده سازگار با بیمار شناخته شود. با وی تماس گرفته می شود و درصورت

موافقت اهداکننده بررسی‌های آزمایشگاهی بیشتری به عمل می‌آید.

وی خاطر نشان کرد:  تمام اطلاعات اهدا کننده بصورت کاملا محرمانه حفظ می شود.

انجام معاینات پزشکی

اسلامی اشاره کرد: آزمایشات سلامت اهدا کننده به منظور اثبات بی خطر بودن اهدای سلول بنیادی برای سلامت اهدا کننده و بیمار انجام می پذیرد.

وی گزارش داد: اهدای سلول بنیادی غالبا از خون محیطی که روش بدون نیاز به جراحی است، انجام می پذیرد. اهداکنندگان به مدت ۵-۳ روز قبل از اهدای سلول بنیادی، داروی G_ CSF (فاکتور محرک کلونی گرانولوسیتی) را به صورت سرپایی و غیر بستری) دریافت می کنند که باعث افزایش تعداد سلول‌های بنیادی در جریان خون محیطی می گردد.

پس از به حدنصاب رسیدن تعداد سلول‌های بنیادی در خون محیطی اهداکننده جداسازی سلول‌های هسته دار (سلولهای بنیادی زیرمجموعه ای از سلول های هسته دار هستند) با استفاده از دستگاه‌های مخصوص از وریدبازوی اهدا کننده انجام می پذیرد.

وی توضیح داد: پس از جداسازی سلول‌های هسته دار سایر اجزای خون (گلبول های قرمز و پلاکت ها) و پلاسما از طریق ورید بازوی دیگر اهدا کننده به وی بازگردانده می شود.

بهبودی و بازگشت به وضعیت قبل از اهدا

احتمال دارد اهداکنندگان کمی سردرد، درد استخوان و دردهای عضلانی را چند روز قبل از جمع آوری سلولهای بنیادی تجربه کنند. موارد گفته شده از عوارض G_ CSF است و در مدت کوتاهی پس از اهدااز بین می روند. نهایتا اهدا کنندگان در عرض چندروز به زندگی عادی خود باز می گردند.