یک نفر که دیگر نیست!

چند روز پیش بود که خبری مبنی بر کشف جسدی در بین پل صیاد شیرازی و وکیل آباد 57 در فضای مجازی و مطبوعات به سرعت نشر یافت. در ساعات اولیه این حادثه اظهار می‌شد که خودکشی پسر جوان در خارج از محدوده خط یک قطار شهری اتفاق افتاده است. اما کمی بعد مشخص شد این جوان حدودا 27ساله خودش را از درختان حاشیه بلوار وکیل آباد حلق آویز کرده بود. شاید این سوال برای همشهریان ما پیش آمده باشد که چرا این جوان خودکشی کرده یا چرا خودش را در خیابان حلق آویز کرده است؟ در این جریان احتمال خودکشی در هاله‌ای از ابهام بود چرا که برخی از شاهدان احتمال از به قتل رسیدن این جوان را مطرح کردند اما همچنان با گذشت چند روز علت و تایید خودکشی این جوان اطلاع رسانی نشده است.

اما عجیب‌تر از اقدام به خودکشی این پسر جوان در خیابان و معابر عمومی خبر پیدا شدن جسد حلق آویز مرد جوان دیگری در داخل ساختمانی واقع در خیابان گلبوی مشهد دادند.

خبر مرگ مشکوک مردی جوان داخل انبار یک ساختمان واقع در محدوده خیابان گلبوی مشهد بلافاصله به فوریت های پزشکی و پلیس اعلام شد. با تایید مرگ مرد ۴۰ساله ،پلیس اقدام های قانونی اولیه را به عمل آورد و جسد به دستور مقام قضایی برای تعیین علت دقیق مرگ به پزشکی قانونی انتقال یافت و  تحقیقات در این باره ادامه دارد.

امروزه برخی از پدرها و مادرها تنها نگران نگهداری فرزندان خود در مواجهه با فیلم‌های مبتذل هستند، اما به راحتی صحنه‌های کشتار در فیلم‌های سینمای و بازی‌های رایانه‌ای حتی در بازی‌های معمول و متداول بین کودکان خود توجهی ندارند. نتیجه این موضوع شیوع خودکشی بین کودکان کم سن‌وسال است و کودک زمانی که دست به انجام چنین رفتارهای پرخطری می‌زند، درک درستی از مفهوم مرگ و زندگی ندارد.

میلاد عابدی، روانشناس و مشاوره خانواده با اشاره به علت‌های خودکشی گفت: افراد به دلایل متعددی دست به خودکشی می زنند که معمولا این دلایل به برهه رشدی که در آن قرار دارند بستگی دارد. خودکشی در کودکان به دلیل این که به آینده کمتر فکر می کنند نادر است، در نوجوانان خودکشی‌ها بیشتر بدلیل درگیری با خانواده، مسائل عاطفی و موضوعات عشقی و مشکلات تحصیلی است که باز هم بسته به جنست ها دلایل می تواند متفاوت باشد و در بزرگسالان خودکشی‌ها اغلب بخاطر مشکلات زناشویی و ناموسی و مسائل مالی است. ابتلا به برخی بیماری های روانی، تجاوزهای جنسی و افشای برخی اطلاعات محرمانه فرد نیز از دلایل مشترک تمامی سنین برای خودکشی است.

وی بیان کرد: برخی از نشانه‌ها را باید جدی گرفت. خودکشی یک اوژانس اجتماعی است و جوامع در تلاش هستند تا نرخ آن را کاهش دهند. معمولا افرادی که قصد خودکشی دارند قبلا این موضوع را با دیگران در میان می گذارند. یکی از نشانه‌های خودکشی بیان کلامی آن است که بسیار مهم است. بخشش لوازم و وسایل شخصی گران قیمت به دوستان، تغییرات ناگهانی خلق در افراد افسرده با غمگین و شاد شدن دفعی آن ها، خریداری وسایل خطرناک مثل سموم، اسلحه و …، در دسترس بودن وسایل خطرناک را باید جدی گرفت و وظیفه درمانگر و خانواده این است که چنین افرادی را از نظر دور نگه ندارند و پیوسته نظارت کنند.

شاید این سوال پیش بیایید کسانی که اقدام به خودکشی می‌کنند لزوماً قصد دارند حتما خود را بشکند یا قصد جلب توجه و مصدومیت و … است؟ درست است که ما روش‌های نمایشی و جدی در خودکشی داریم اما در هر دو صورت خودکشی خطرناک است و ما باید خودکشی را جدی گرفته و از فردی که قصد آن را دارد با روش های علمی محافظت کنیم.

همایون هاشمی، رئیس سابق سازمان بهزیستی کشور،میزان خودکشی‌ها، چه خودکشی‌های موفق و چه خودکشی‌هایی که در مقطعی کنترل می‌شوند، نشانه حساسی برای روانشناسان و مددکاران اجتماعی است که نیاز به مداخله اجتماعی وجود دارد. متاسفانه در ایران مولفه‌های اجتماعی مثل بیکاری، فقر، اعتیاد و … می‌توانند علل اصلی این موضوع باشند که البته گاهی برخی علل خاص و ویژه نیز می‌توانند در این زمره قرار بگیرند.

زهرا اجاق، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پدیده خودکشی را یک فاجعه دانست و تصریح کرد: خودکشی در تمامی ابعاد می تواند یک فاجعه باشد. افراد به دلیل مشکلات ایجاد شده در یک ارتباط عاطفی یا ضعف مالی به خودکشی اقدام نمی‌کنند، آنها پیش‌تر شرایطی را سپری کرده‌اند که مقوله‌ای به نام نفس را از آنها سلب کرده و متخصص ارتباطات سلامت در جستجوی این عوامل زمینه‌ای است که شخص را به این نقطه می‌رساند زیرا یک فرد باید تمام سیب‌های خود را در سبد یک رابطه عاطفی بگذارد که در نهایت با از دست رفتن آن، به خودکشی اقدام کند.

اصغر کیهان نیا، روان شناس و مشاور خانواده  در ارتباط با خودکشی کودکان و نوجوان تصریح کرد: سخت گیری‌های مسئولین مدرسه و والدین، تحقیر دانش آموز میان گروه همسالان و عوامل روحی و روانی باعث روی آوردن به پدیده خودکشی در میان دانش آموزان می شود. همچنین دلیل دیگر تنش‌های خانوادگی و مشکل‌هایی است که ریشه در دوره کودکی فرد دارد و احساس ناامیدی، یاس و بی پناهی به دانش آموز دست می دهد.

وی در ادامه درباره خودکشی در مکان‌های عمومی بیان کرد: افرادی که در این مکان‌ها به خودکشی دست می زنند هر چند ممکن است عده ای از آنها به دلیل نداشتن مکانی خاص به این کار تن دهند اما برخی از این افراد می خواهند پیامی را دیگران برسانند که ما در شرایط بدی قرار داریم و همین امر سبب شده است که خودکشی کنیم.

این روان شناس و مشاور خانواده، فرهنگ سازی را مهم‌ترین وظیفه رسانه‌ها به منظور کاهش خودکشی در جامعه دانست و گفت: رسانه ها باید در زمینه فرهنگ سازی به واقع بینی روی بیاورند و بایستی افراد متخصص از لحاظ اجتماعی، روان شناسی، اقتصادی و … در برنامه‌های حضور پیدا کنند و واقعیت خودکشی و ضررهایی را که متوجه شخص می‌شود، برای جامعه بازگو کنند. همچنین این حقیقت به فرد القا شود که با خودکشی تنها به خود آنها ضرر می‌رسد. رسانه ها باید راه های مبارزه و نجات از تنگناها را به افراد جامعه آموزش دهند و از کلی گویی بپرهیزند.

علی حکیم‌پور در پایان بیان کرد: خودكشي يك معلول است؛ معلولي چند وجهي وپيچيده كه بدون بررسي علمي وكارشناسانه، نمي‌توان نسبت به حذف آن درجامعه خوشبين بود. ازاين روي، براي اينكه اين پديده ناگوار ازدامن اجتماع رخت بربندد، بايد از گسترش علل وعواملي كه دربروزآن موثرند، جلوگيري كرد. كاهش خودكشي بدون سرمايه گذاري‌هاي فكري، علمي، اقتصادي، فرهنگي، حقوقي‌، سياسي و… ممكن نخواهد بود.

اما باید گفت كه پيشگيري از بروز پديده خودكشي تنها درتوان دولت‌ها نيست. بلكه برهمه نهادهاي اجتماعي، انديشمندان، خانواده‌ها، رسانه‌هاي همگاني، مراكزعلمي ودانشگاهي، خيرخواهان و دلسوزان جامعه حتي نهادهاي بين‌المللي كه براي ريشه‌كني عوامل و زمينه‌هاي موثر در بروز آن تلاش جدي  كنند.گفتني است كه نشاط وشادابي جامعه بدون پيشگيري از بروزموانع ناكامي‌ها ازيك سو وگسترش ارزش‌ها وهنجاري‌هاي ديني، فكري، حقوقي، اجتماعي و… ازسوي ديگر به وجود نمي‌آيد. هيچ جامعه‌اي بدون سياست‌گذاري وبرنامه‌ريزي‌هاي همه جانبه درزمينه‌هاي گوناگون اقتصادي، فرهنگي، سياسي و نيز گسترش عدالت همگاني وآزادي‌هاي اجتماعي نمي‌تواند نابساماني‌هاي خود را مرتفع نمايد.

گزارشی از نیلوفر اقبال