زمین و زمان را بهم می‌دوزند

حتما شما هم دیده‌اید کودکانی را که در خیابان، پارک، میهمانی، عروسی، مدرسه و … به نحو عجیب و غریبی شیطنت و فعالیت می‌کنند و گاهی افراد غیر از پدر و مادرشان را به ستوه می‌آوردند و خلاصه به معنی واقعی کلمه سرسام آور هستند!کودکانی که هیچ ترس و واهمه ای از رفتارشان ندارند و با خیال راحت بچه‌های دیگر را اذیت می‌کنند. شاید اگر از دور یکی از این مدل کودکان را ببینید با خود فکر کنید خیلی بد تربیت شده یا حتی پدر و مادرش نکات اولیه تربیتی را به او یاد نداده‌اند اما در واقع باید بگوییم بسیاری از این گونه کودکان دچار بیش فعالی هستند و در اکثر موارد خانواده‌ها حتی نمی‌دانند که فرزندشان به بیش فعالی دچار است.

اگرچه کودکانی هم هستند که این مدل شیطنت‌ها را دارند اما دچار بیش فعالی نیستند لذا بهتر آن است که تا حدی با شرایط یک کودک بیش فعال آشنا شویم. در این زمینه گفت‌وگویی داشتیم با یک کارشناس روانشناسی کودکان که علل و راهکارهای کنترل رفتار این نوع از کودکان را برایمان باز کرد.

حمیدرضا حسینی مهر با اشاره به تعریف بیش‌فعالی گفت: بیش‌فعالی یک نوع اختلال رفتاری است که در کودکان به خصوص در پسران بروز می‌کند. در این شرایط کودک رفتارهای هیجانی، پر تحرک و غیر قابل بیشبینی و بدون فکر یا بهتر است بگوییم بدون تمرکز را از خود بروز می‌دهد. این نوع رفتارها به والدین هشدار می‌دهند که کودکشان متفاوت از سایر کودکان است و نیاز به مراقبت‌های پیشتری دارد.

این روانشناس کودکان افزود: کودکانی که دچار بیش فعالی هستند عمدتا بی قرار بوده و نمی‌توانند حتی برای یک مدت کم در یک جا آرام بنشینند. مدام در حال خیال پردازی هستند. به خصوص اگر برنامه‌ها و سی دی‌های کارتونی و انیمیشنی جنگی ببینند مدام خودشان را جای یکی از آن کاراکترهای انیمیشن تخیل کرده و تلاش می‌کنند کارهای او را انجام دهند.

وی تصریح کرد: در بسیاری از موارد کودکان بیش فعال پرحرف هستند و مدام یا با خودشان حرف می‌زنند یا اگر در مقابل کودک دیگری باشند، به اصطلاح پر چانگی کرده و مدام می‌گویند و می‌گویند. کودک بیش فعال درکی از خطرناک بودن و گاهی بد بودن رفتارهایش در جمع و حتی در انزوا ندارد و شاید مانند سایر کودکان تصوری از خطر نداشته باشد و به همین جهت در فعالیت‌هایش جانب احتیاط را رعایت نکند.

کودکان بیش فعال کم صبر هستند و در بازی‌های جمعی معمولا بازی را خراب می‌کنند چرا که توان صبر کردن و یا پرداختن به یک بازی منطقی و آرام را ندارند. به همین سبب هست که این کودکان معمولا در نوشتن تکالیف خود دچار مشکل هستند و معلم‌هایشان از آنها رضایت ندارند.

حسینی‌مهر بیان کرد: علائمی‌که ذکر شد شاید دوره کوتاهی در زندگی یک کودک را به خود اختصاص دهد و چه بسا ممکن است کودکی بر حسب یک رویداد خانوادگی یا یک اتفاق این علائم بالینی را از خود بروز بدهد.  والدین باید در نظر داشته باشند که اگر کودک آنها فقط برای مدت محدودی دچار این علائم بود، لزوما بیش فعال نیست بلکه ممکن است یک یادگیری گذرا از فرد بیش فعالی مانند همکلاسی‌اش داشته باشد.

گاهی اوقات افسردگی و اضطراب و ترس از امتحان و تنبیه شدن باعث می‌شود کودکان رفتارهای بیش فعالانه از خود بروز بدهند.

این کارشناس رفتار کودکان گفت: طلاق والدین و یا مشاجره والدین در برابر کودکان نیز می‌تواند به صورت مقطعی رفتارهای بیش فعالانه را در کودک تقویت کند. که در این موارد اگر والدین هوشمندانه عمل کنند می‌توانند ریشه این رفتار را در کودک شناسایی کرده و با تلطیف فضای خانه و عدم انجام مشاجره در حضور کودکان به بهبود این حالات رفتاری وی کمک کنند.

وی در پاسخ به این سوال که «چرا یک کودک بیش فعال می‌شود؟»، افزود:  اگر والدین در زمان کودکی خود دچار بیش فعالی بوده باشند، امکان اینکه فرزندشان نیز دچار بیش فعالی شود؛ وجود دارد. گاهی مصرف دخانیات به خصوص در زمان بارداری مادر عامل بیش فعالی کودک خواهد شد. عوامل دیگری مثل آلودگی هوا و تولد زودهنگام نوزاد هم می‌توانند در بیش فعالی نقش داشته باشند. و قطعا می‌تواند دلایل ناشناخته ای هم در این میان وجود داشته باشد!

با این اوصاف اگر فرزند بیش فعالی دارید کارتان نسبت به دیگر مادران کمی‌سخت‌ تر می‌شود؛ چرا که شرایط شما با آنها متفاوت است. پس با این مواردیکه به شما می‌گوییم سعی کنید در تریبت فرزند بیش فعال خود قدم‌هایی جدی ‌تر بردارید.

حسینی مهر با اشاره به بهترین برخوردها با این دسته از کودکان تاکید کرد: شیطنت‌های خارج از چهارچوب کودک بیش فعال شاید پیشتر از هرچیز دیگری والدین را عصبانی کند! اما سعی کنید صبور باشید و زود از کوره در نروید. به او بی‌محلی نکنید چرا که رفتار بی توجه شما او را به شیطنت‌ها و هیجانات پیشتری تشویق می‌کند. هر گاه از رفتار او عصبانی شدید به خود گوشزد کنید که فرزندتان از روی بدجنسی این گونه واکنش‌ها را نشان نمی‌دهد بلکه فقط دچار بیش فعالی است یا بهتر بگوییم دچار یک بیماری مقطعی است!

وی افزود: شک نداشته باشید که موادغذایی مورد مصرف می‌تواند در تشدید حالت‌های بیش فعالی موثر باشد. مواد غذایی محرک مانند انواع فلفل‌ها و نگهدارنده‌ها، همچنین انواع شکلات‌ها و کاکائوها می‌توانند حالات بیش فعالی را پیشتر نمایان کنند. همچنین یک راه ساده و مفید در تخلیه انرژی کودکان بیش فعال فرستان آنها به کلاس ورزش است!

فرزند خود را به کلاس ورزش بفرستید تا انرژی اضافی او در زمین ورزش تخلیه شود و چه بسا با تشویق کردن او در اهتمام به ورزش او را به یک قهرمان تبدیل کنید.

این روانشناس کودکان تاکید کرد: هر چقدر هم که او شیطنت دارد و از دیوار راست بالا می‌رود نباید با توهین او را تحقیر یا تنبیه بدنی کنید.

همچنین میزان کافی و مناسب خواب و استراحت برای کودکان به ویژه کودک بیش فعال مهم بوده و نقش مهمی‌در سلامتی او دارد. قبل از خواب اجازه بازی با کامپیوتر یا تبلت را ندهید. فعالیت‌های کامپیوتری باعث خواب پریدگی و فراموشی حالت خواب آلودگی در کودکان بیش فعال شده و آنها را به صورت غیر واقعی برای شیطنت قبل از خواب شارژ می‌کند.

بیش فعالی یک اختلال رفتاری است که با هوشمندی والدین به خصوص مادر می‌تواند خیلی زود جای خود را به رفتارهای معقول و منطقی بدهد. کافی است صبور باشید و از خشم و عصبانیت ناگهانی بپرهیزید. کودکی که در مقابل شماست فرزند شماست و فقط شما می‌توانید به او کمک کنید

سرویس اجتماعی