جلسات «صوری» مشاوره‌های طلاق !
«طلاق توافقی نباید به سهولت انجام شود، نباید مشاوره به سمت جدایی باشد، بلکه مشاوران باید مشکل را حل کنند» اینها تاکیدات رئیس جمهوری پیرامون کیفیت مشاوره‌های پیش از طلاق توافقی است. اگرچه دادگاه پیش از صدور رای طلاق توافقی با هدف افزایش بازگشت به زندگی مشترک و به اجبار تمام زوجین خواهان طلاق توافقی را مکلف به شرکت در این جلسات مشاوره می کند اما کیفیت و تاثیر خدمات مشاوره که یا از سوی مرکز امور مشاوران وابسته به قوه قضاییه و یا مراکز تحت نظر سازمان بهزیستی ارائه می شوند، همچنان مورد سوال است.
مطابق با ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده، قوه قضاییه موظف است مراکز مشاوره خانواده را در کنار دادگاه‌های خانواده به منظور جلوگیری از افزایش اختلافات خانوادگی و طلاق و به منظور سعی در ایجاد صلح و سازش ایجاد کند؛ در واقع به جز مراکز وابسته به سازمان بهزیستی که در روند طلاق توافقی به زوجین مشاوره می‌دهند، این مراکز مشاوره خانواده وابسته به قوه قضاییه نیز در حال فعالیت و ارائه خدمات مشاوره روانشناختی به زوجین خواهان طلاق توافقی هستند.
در این میان آنچه درباره کیفیت خدمات مشاوره ارائه شده از برخی مراکز عنوان می‌شود، حاکیست این جلسات نه تنها تبدیل به جلسات «صوری» شده‌اند و بعضا حتی بدون حضور زوجین و تنها با حضور وکلا برگزار می شوند، بلکه مشاوران تنها به بیان جملاتی کلیشه‌ای نظیر «در زندگی گذشت داشته باش» و «صبور باش» بسنده کرده لذا نتایج بازگشت به زندگی و صلح و سازش زوجین و انصراف از طلاق توافقی پس از شرکت در این جلسات بسیار کمتر از حد انتظار بوده و بعضا ندرتا صورت می‌گیرد. اما متولیان این مراکز نظر دیگری دارند.
با این حال اگرچه مطابق با دستورالعمل نحوه تشکیل و فعالیت مراکز مشاوره وابسته به قوه قضائیه، اینطور به نظر می‌رسد که فرآیند سفت و سختی برای گزینش مشاوران به منظور ارائه مشاوره‌های حرفه‌ای در این مراکز انجام می‌شود، اما به گفته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، بعضا متخصصان به کار گرفته شده در این مراکز افراد خبره حوزه روانشناسی و مشاوره نبوده و بعضا افرادی به عنوان مشاورین طلاق توافقی در این مراکز انتخاب می‌شوند که از نظر سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور «اهلیت» این کار را ندارند.
در این میان کارشناسان معتقدند نباید ضرورت نظارت بر کیفیت فعلی جلسات مشاوره پیش از طلاق، به قیمت سخت‌تر شدن روند طلاق توافقی تمام شود؛ چراکه طلاق توافقی به خودی خود پیچیده است و اطاله‌ی این امر عمدتا به ضرر زنان بوده و در مواردی حتی منجر به «تالی فاسد» (پیامد نامطلوب) و روابط خارج از عرف و نامشروع می‌شود.
مشاوره‌های طلاق در مواردی نتیجه عکس داده است
دکتر محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، در این باره به ایسنا گفت: مساله مشاوره‌های طلاق چند سالی است که به دغدغه مسئولان کشور تبدیل شده و شاید به همین دلیل بوده که مجلس شورای اسلامی در قانون حمایت خانواده، قوه قضاییه را مامور کرده در راستای ساماندهی وضعیت طلاق مراکزی را برای ارائه مشاوره قبل از طلاق تاسیس کند اما متاسفانه برداشت قوه قضاییه از این ماده قانونی درست اجرا نشده و موجب شده در جهت مشاوره طلاق چندان گام‌های مثبتی برداشته نشود و در مواردی نتیجه عکس هم داده است.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور با بیان اینکه قوه قضاییه اقدام به ایجاد مراکزی برای ارائه خدمات مشاوره پیش از طلاق و دادن پروانه مشاوره خانواده به افراد برای ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره می‌کند، تصریح کرد: دادن پروانه مشاوره خانواده به افراد برای ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره از سوی هر نهاد و ارگانی به جز سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور کاملا غیرقانونی است. برای تاسیس مرکز هم باید ارگان‌ها طبق ضوابط موجود سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور عمل کنند و مدیر فنی مرکز حتما باید فرد روانشناس دارای پروانه اشتغال از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور باشد. از سوی دیگر محور عملکرد و چگونگی ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره افراد نیز باید مشخص باشد.
طلاق توافقی؛ طلاقی که زن توانسته مرد را با بخشیدن حقوق خود راضی به طلاق کند
سمیرا مقدسی، وکیل پایه یک دادگستری هم درباره مشکلات پیرامون طلاق توافقی برای زنان به ایسنا گفت: طلاق توافقی به معنای طلاقی است که زن توانسته به هر طریقی اعم از بخشیدن کل مهریه یا حقوق مالی خود مثل نفقه و اجرت المثل و یا حضانت بچه ها به شوهر، مرد را راضی به امر طلاق کند.
فرآیند فرسایشی و بعضا تحقیرکننده طلاق توافقی برای زنان
وی با بیان اینکه بیشتر و در مواردی تمام بار طلاق توافقی بر دوش زن است چراکه مرد نیازی به گرفتن توافق زن برای دادخواست طلاق از جانب خود ندارد و در طلاق توافقی این زن است که با بخشیدن تمام حقوق خود مرد را راضی به طلاق توافقی کرده است، ادامه داد: از این رو طی طلاق توافقی حتی مرد به خود زحمت نمی دهد به دادگاه آید و یا در جلسات مشاوره پیش از ازدواج شرکت کند. با دادن وکالت در طلاق به زن، امکان طلاق توافقی را برای زن فراهم می کند و در هیچ یک از مراحل فرآیند دادرسی شرکت هم نمی کند. در این میان زن با دادگاهی مواجه می‌شود که بسیار فرسایشی، بعضا تحقیر کننده و گاهی متحمل کننده هزینه بالایی برای زن است.
جلسات «صوری» و «بی‌کیفیت» مشاوره‌های طلاق
این وکیل دادگستری با بیان اینکه تمام وکلا موافق مشاوره پیش از طلاق هستند اما این مشاوره‌ها عملا به مشاوره های صوری و حتی یک طرفه و تنها معطوف به زنان مبدل شده‌اند، ادامه داد: بعضا چون زن از مرد وکالت در طلاق گرفته و در واقع توانسته مرد را برای طلاق راضی کند، مرد هیچ الزامی برای حضور در فرآیند طلاق برای خود احساس نمی کند و حتی در جلسات مشاوره طلاق هم شرکت نمی کند. در چنین شرایطی خانم با وکالتنامه‌ای که از مرد برای طلاق دارد، با ارجاع دادگاه به مشاوره‌های پیش از طلاق می رود و در این جلسات مشاوره هیچ تکلیفی برای اینکه مرد هم حضور داشته باشد وجود ندارد. در این میان تنها هزینه جلسات مشاوره طلاق است که با وجود اینکه کیفیتی هم ندارند و صوری انجام می شوند، به دوش زن می افتد چراکه شرکت در این جلسات برای طلاق توافقی اجباری است اما آقا در این جلسات شرکت نکرده و زن هزینه‌ها را پرداخت می کند. مرد حتی در فرآیند طلاق توافقی هزینه دادرسی را هم نمی‌پردازد.
وی با طرح این پرسش که وقتی مرد در این جلسات مشاوره طلاق شرکت نمی کند اصلا چه الزامی به شرکت زن در این جلسات است؟، درباره کیفیت این جلسات مشاوره پیش از طلاق افزود: بعضا در این جلسات به زن به صورت یک طرفه نصایح و پند و اندرزهایی پیرامون اینکه متواضع باش، گذشت داشته باش و صبور باش گفته می‌شود که در نهایت این پند و اندرزها هیچ اثری بر جلوگیری از طلاق زوجین ندارد و زن در انتهای جلسات نیز کار خودش را می‌کند. هدف ما این است که با ارائه این مشاوره‌ها زوجین را بر سر زندگی مشترک بازگردانیم اما ۸۰ درصد این مشاوره‌هایی که من تجربه آنها را برای موکلین خود داشته‌ام صوری هستند، هیچ برگشت به زندگی از سوی آنها ندیده‌ام و عملا مفید و کارآمد نیستند.
سخت کردن طلاق توافقی و «تالی فاسد» برای زنان
این وکیل دادگستری ادامه داد: اغلب این جلسات مشاوره جلسات صوری هستند و پس از اتمام این چهار پنج ماه، زن می تواند دادخواست طلاق را ثبت کند و سپس جلسه رسیدگی گذاشته می‌شود و بین دو هفته تا دو ماه (بسته به شلوغی آن شعبه دادگاه رسیدگی کننده) می‌تواند طلاق بگیرد. در واقع طلاق توافقی در حالت عادی طولانی و به ضرر خانم‌ها است و اگر سهولت از این نوع طلاق توافقی گرفته شود به ضرر خانم‌ها است.
به گزارش ایسنا، به نظر می رسد اگرچه متولیان امر و مسئولان برای جلوگیری از افزایش طلاق در ابتدا باید به بهبود مسائل مهمی نظیر مسائل اقتصادی و معیشت زوجین که مستقیما بر روان و آرامش خیال زن و شوهر برای ادامه مسیر زندگی مشترک اثر گذار است بپردازند، اما تاکید بر اهمیت مشاوره‌های پیش ازدواج و تشویق جوانان به انجام این مشاوره‌ها و از سوی دیگر نظارت بر کیفیت مشاوره‌های پیش از طلاق نیز امری ضروری و بدیهی است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.