دیپلماسی ایرانی در نیویورک

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران این روزها در نیویورک سرگرم مذاکرات فشرده ای از برجام تا مسائل منطقه ای و روابط دوجانبه و چندجانبه است.

ارشدترین دیپلمات جمهوری اسلامی ایران  که برای شرکت در اجلاس سران هفتاد و ششمین مجمع عمومی سازمان ملل در راس هیاتی به نیویورک سفر کرده، در روز نخست سفرش که البته بعد از ظهر به وقت محلی به نیویورک رسیده بود،  با فیلیپو گراندی کمیسر عالی ملل متحد در امور پناهندگان دیدار کرد و بر لزوم ایفای نقش فعال‌تر کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) برای پرداختن به وضعیت بحرانی انسانی در افغانستان و شرایط آوارگان افغانستانی تاکید کرد.

مسایل منطقه ای از جمله موضوع افغانستان تاکنون محور مشترک تمام دیدارهای وزیر امور خارجه با همتایان خود و مسوولان بین المللی بوده است.

امیرعبداللهیان در بدو ورود به فرودگاه جان اف کندی نیویورک مورد استقبال مجید تخت روانچی سفیر و نماینده دایم ایران در سازمان ملل، زهرا ارشادی معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل و بخش تشریفات نمایندگی قرار گرفت.

امسال برخلاف سالهای قبل بدلیل محدودیت های کرونایی، پروتکل های تشریفات نیز برای استقبال از میهمانان در فرودگاه  تغییر کرده و میهمان خودش باید به سالن فرودگاه وارد شود تا مورد استقبال قرارگیرد.

امیرعبداللهیان هنگام ورود به هتل محل اقامت و به رغم خستگی سفر طولانی تهران تا نیویورک، با رویی گشاده با همکارانش در نمایندگی ایران در سازمان ملل که به دیدارش آمده بودند، برخورد کرد و در مصاحبه ای کوتاه از حدود ۵۰ دیدار و نشست و شرکت در جلسات طی مدت اقامت چند روزه اش در نیویورک گفت.

وزیر خارجه جدید ایران اظهار داشت که در راستای سیاست خارجی متوازن و دیپلماسی فعال، پویا و هوشمند دولت سیزدهم در تنظیم و توسعه روابط خارجی با همه مناطق جهان و کشورهایی که هدف گذاری شده، مشورت ها و گفت وگوهایی را با همتایانش خواهد داشت.

او تاکید کرد نگاه به همسایگان و اولویت آسیا و تمرکز بر سیاست خارجی متوازن و تعامل با همه کشورهای جهان و پیگیری دیپلماسی اقتصادی محور گفت وگوهای وی خواهد بود.

توجه به مشکلات و تسهیل امور ایرانیان خارج از کشور از برنامه های دیگری است که در نشستی در محل نمایندگی ایران در نیویورک با حضور وزیر امور خارجه، مسوولان و کارکنان دفتر حفاظت منافع ایران در واشنگتن مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

از به چالش کشیدن تحریم های آمریکا تا تکرار ادعای آمریکا

اما دومین روز حضور وزیر امور خارجه ایران با دیدارهای پی در پی  و مهمی همراه بود؛ امیرعبداللهیان دیدارهای صبح را با همتایان هندی، ویتنامی، لوکزامبورگی و فنلاندی آغاز کرد و در راهروهای سازمان ملل در حاشیه هفتاد و ششمین مجمع عمومی امسال سازمان ملل نیز همتایان عراقی و ونزوئلایی خود را ملاقات کرد و با آنها گفت وگوهای خصوصی دور از چشم رسانه ها داشت.

وزیر امورخارجه ایران فعالیت های عصر خود را با حضور در مجمع عمومی سازمان ملل هنگام سخنرانی آیت الله ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران آغاز کرد و به همراه مجید تخت روانچی و سعید خطیب زاده در مجمع عمومی سازمان ملل حضور یافت.

آیت الله ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران در سخنان خود که بصورت ویدئو کنفرانس در هفتاد و ششمین مجمع عمومی سازمان ملل پخش شد، اظهار داشت: تحریم روش جدید جنگ آمریکا با ملت‌هاست. تحریم علیه ملت ایران نه از زمان برنامه هسته‌ای و نه حتی انقلاب اسلامی شروع شد بلکه از سال ۱۹۵۱ یعنی زمان ملی شدن صنعت نفت آغاز گردید و منجر به کودتای نظامی علیه دولت منتخب ملت ایران شد توسط آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها. تحریم، بخصوص تحریم دارو، در دوران کرونا، جنایت علیه بشریت است.

رئیس جمهوری تاکید کرد: امروز همه جهان از جمله خود آمریکایی‌ها اذعان دارند که پروژه مقابله با ملت ایران که در دوره اخیر در نقض شکل و محتوای برجام جلوه‌گر شد و با سیاست فشار حداکثری و خروج خودسرانه از توافق بین‌المللی برجام دنبال شد، بطور کامل شکست خورده است.

رئیسی اظهار داشت: با این حال، ‌سیاست ظلم حداکثری هنوز رها نشده است. ما چیزی بیش از حق خود نمی‌خواهیم. ما خواستار اجرای حقوق بین‌الملل هستیم. همه طرف‌ها باید به توافق هسته‌ای و قطعنامه سازمان ملل متحد در عمل پایبند بمانند.

وی با یادآوری اینکه پانزده گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پایبندی ایران به تعهدات خود را تایید کرده است، تاکید کرد: آمریکا به تعهد خود که لغو تحریم‌هاست عمل نکرده، نقض عهد کرده، از برجام خارج شده است، تحریم‌های بسیار بیشتری را بر ملت من تحمیل کرده است.

رئیسی گفت: آمریکا به اشتباه فکر می‌کرد ما مستأصل می‌شویم اما ایستادگی ما جواب داده و همواره جواب خواهد داد. مقاومت هوشمند و پویای جمهوری اسلامی، برآمده از عقلانیت راهبردی است. ما به وعده‌های دولت آمریکا اطمینان نداریم.

وی در عین حال اظهار داشت: سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران طبق فتوای رهبر عظیم‌الشأن انقلاب اسلامی، حرمت تولید، ‌ساخت و انباشت سلاح اتمی است و سلاح اتمی هیچ جایگاهی در دکترین دفاعی و بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران ندارد. جمهوری اسلامی ایران گفتگویی را مفید می‌داند که نتیجه آن لغو تحریم‌های ظالمانه باشد.

رئیس جمهوری جدید ایران خطاب به جهانیان گفت: جمهوری اسلامی ایران در عین دفاع قاطع از تمامی حقوق و منافع ملت ایران، ‌ به دنبال همکاری و همگرایی گسترده اقتصادی و سیاسی با جهان است. من به دنبال تعامل موثر با همه کشورهای جهان بخصوص کشورهای همسایه هستم و دست آنها را به گرمی می‌فشارم.

تحلیلگران مسایل بین المللی، اظهارات رئیس جمهوری ایران را پاسخی به اظهارات جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا بیان می کنند که بعنوان سومین سخنران هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل بار دیگر ادعای آمادگی مشروط بازگشت واشنگتن به برجام را تکرار کرد و گفت اگر ایران به تعهداتش در قبال برجام عمل کند، آمریکا هم به تعهداتش بازمی گردد.

بایدن در نخستین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان رئیس جمهوری آمریکا، بدون اشاره به اینکه رژیم صهیونیستی بزرگترین تهدید هسته ای برای امنیت منطقه است، ادعا کرد که ایران نباید به سلاح های هسته ای دست یابد.

هنگام سخنرانی جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا، تنها یکی از دیپلمات های ایران در سالن اجلاس مجمع عمومی حضور داشت.

دیدارهای برجامی و پیگیری دیپلماسی اقتصادی

امیرعبداللهیان پس از سخنرانی رئیس جمهوری، نخستین دیدار عصر خود را با هایکو ماس وزیر خارجه آلمان آغاز کرد؛ نشستی که بیش از نیم ساعت در هتل محل اقامت وزیر امور خارجه ایران بطول انجامید.

وزیر امور خارجه در این دیدار، سیاست قطعی دولت جدید ایران را گره نزدن اقتصاد داخلی به برجام دانست و آمادگی تهران برای طراحی روابط مستقل از برجام را اعلام کرد.

مرد اول دیپلماسی دولت سیزدهم که پیگیری دیپلماسی اقتصادی در دستور کارش قرار دارد، تاکید کرد روابط اقتصادی و تجاری ایران و آلمان به هیچ وجه راضی کننده نیست و ضروری است برای بهبود این وضعیت چاره اندیشی شود.

هایکو ماس اراده برلین را بر ارتقا همه جانبه روابط دانست اما در عین حال گفت: وضعیت پایین تر از انتظار روابط تجاری و اقتصادی فعلی دو کشور را ناشی از شرایطی دانست که برخی از آنها در اختیار دو کشور نبوده است.

منظور این سخن وزیر خارجه آلمان به نظر می رسد همان تحریم های یکجانبه و غیرقانونی آمریکا بود که همتای ایرانی وی با انتقاد از تداوم سیاست ها و رویکرد دولت ترامپ در دولت بایدن در خصوص عمال تحریم های غیرقانونی، بهانه های مختلف اروپا برای عمل نکردن به تعهدات خود را غیر قابل قبول توصیف و اضافه کرد طرف مقابل باید با انعطاف لازم و درک شرایط جدید ناشی از شروع کار دولت سیزدهم به وین بیاید.

وزیر امور خارجه ایران درخصوص برجام و مذاکرات وین نیز با همتای آلمانی خود که همواره بر آغاز سریع از سرگیری مذاکرات وین در دولت جدید ایران می گوید، بر اهمیت و ضرورت نتیجه محور بودن مذاکرات وین تاکید کرد و گفت: انتظار برحق ملت ایران آن است که مزایای اقتصادی برجام که به دلیل بدعهدی طرف های مقابل تا کنون محقق نشده ‌است، این بار تضمین شود.

امیرعبداللهیان خطاب به آمریکایی ها که این روزها در نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل بسر می برند، گفت: آمریکا باید بداند، همه بده بستان‌ها یکبار در مذاکرات برجام انجام شد و لذا مذاکرات وین نه برای توافقی جدید بلکه برای اطمینان از بازگشت کامل و تضمین شده آمریکا به تعهدات خودش ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است.

وزیر خارجه آلمان نیز در این دیدار با استقبال از توافق ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی و سفر مدیر کل این نهاد بین المللی به تهران، بر ضرورت تلاش همه طرفها برای موفقیت مذاکرات وین تاکید کرد و گفت که آلمان متعهد به برجام بوده و تمام تلاش های خود را برای حفظ و احیای آن انجام می دهد.

مذاکرات وین از سر گرفته می شود

امیرعبداللهیان علاوه بر هایکو ماس وزیر خارجه آلمان، با الکساندر شالنبرگ وزیر خارجه اتریش و ایگنازیو کاسیس وزیر خارجه سوئیس نیز در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل دیدار و گفتگو کرد.

الکساندر شالنبرگ وزیر خارجه اتریش که کشورش میزبان مذاکرات ایران و گروه  ۱+۵ و اکنون نیز نشست های برجام است.

دیدار با جوسپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مهمترین دیدار روز پایانی دوم سفر وزیر خارجه ایران بود که در محل نمایندگی اروپا در نیویورک انجام شد.

بورل و هیات اروپایی از امیرعبداللهیان به گرمی استقبال کردند. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش از دیدارش با امیرعبداللهیان در حالیکه وزیر خارجه فرانسه از برگزاری نشست وزرای خارجه ایران و ۱+۴ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل خبر داده بود، اعلام کرد که این هفته دیدار چندجانبه بین وزیران پنج کشور عضو برجام و ایران در نیویورک برگزار نمی شود.

بورل گفته بود: آنچه که مهم است، نه این دیدار وزیران بلکه اراده تمام طرف ها برای از سرگیری مذاکرات وین است.

امیرعبداللهیان نیز در دیدار با بورل با تاکید بر این امر که دولت جدید ایران در چارچوب اصول، عملگراست و لذا بدنبال نتیجه عملی در مذاکرات است، اظهار داشت: همانطور که قبلا گفته شده است، ما با جدیت در حال بررسی سوابق مذاکراتی هستیم و دولت جدید مذاکرات را از سر خواهد گرفت.

وزیر خارجه جدید ایران تاکید کرد: ملاک ما عمل طرف های مقابل است و نه اظهار نظر آنها. دولت جدید در حال مرور و مطالعه پرونده مذاکرات انجام شده است. نه اتلاف وقت می کند، نه رفتار غیرسازنده آمریکا را می پذیرید و نه کشور را معطل وعده های توخالی سابقه‌دار خواهد کرد.

امیرعبداللهیان در این دیدار به سیاست های دولت جو بایدن انتقاد کرد و گفت: متاسفانه رفتار و سیاست های دولت بایدن تاکنون در رابطه با ایران و برجام غیرسازنده بوده است. بایدن با وجود آنکه به صورت زبانی از سیاست های ترامپ انتقاد کرده اما  در عمل در قبال ایران همان سیاست‌ها را دنبال می کند.

وزیر خارجه ایران از تلاش های بورل برای پیگیری روند مذاکرات قدردانی کرد اما اظهار داشت: اگر آمریکایی ها فکر می کنند با اعمال فشار علیه ایران نتیجه می گیرند صد درصد اشتباه می کنند. مردم ایران نشان داده اند به فشار و تهدید پاسخ سخت می دهند.

امیرعبداللهیان این را هم یادآور شد که سه کشور اروپایی بجای فشار به آمریکای ناقض برجام برای بازگشت به تعهداتش، مدام خواستار  تعجیل ایران به انجام مذاکرات هستند.

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران تاکید کرد همه طرف ها باید بدانند، برجام باید برای ایران نتایج ملموس داشته باشد و در عمل، برداشتن تحریم های غیرقانونی را ببینیم. همه طرف ها باید عملا با برداشتن گام های محکم پایبندی خودشان را به برجام ثابت کنند. این وضعیت غیرقابل قبول است که آمریکا از یک طرف گاهی حرف های مثبت میزند و از طرف دیگر تحریم های جدید علیه ایران اعمال می کند.

وزیر خارجه ایران گفت: اگر دیگران به تعهدات خودشان برگردند و راستی آزمایی شود ما نیز آمادگی داریم اقدامات جبرانی خود را متوقف کنیم. این کار سختی نیست که آمریکایی ها به تعهدات خودشان بر اساس برجام عمل کنند و سه کشور اروپایی به بی عملی خود پایان دهند.

بورل در این دیدار موفقیت برجام را نه تنها برای ایران و ۱+۴ بلکه برای منطقه و جهان بسیار مهم دانست و گفت که شکست برجام و مذاکرات برای هیچ طرفی خوب نیست و اتحادیه اروپا همواره از سیاست و اقدام مخرب ترامپ در خروج از برجام انتقاد کرده است و در این خصوص شفاف بوده است ولی تصمیم دولت جدید آمریکا فصل نوینی برای حفظ و احیای برجام ایجاد کرده است.

بورل ضمن ارائه گزارشی از پیشرفت ها و چالش ها در وین اظهار داشت: مسئولیت آمریکا نسبت به ایجاد وضعیت فعلی روشن است اما در عین حال همه طرف‌ها باید کمک کنند تا به نتیجه مرضی الطرفین برسیم.   قدم اول در این راستا تعیین زمان نشست وین است.

پیش از این، سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در گفتگو با ایرنا گفت: هر نشست و جلسه‌ای هماهنگی قبلی و تنظیم دستور کار لازم دارد، همانطور که قبلا تاکید شد گفتگوهای وین به‌زودی و طی چندهفته آتی از سرگرفته خواهد شد و این به اطلاع  ۱+۴  رسانده شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: اما در عین حال لازم است قبل از آن،   تیم سیاست خارجی دولت جمع بندی نهایی خود در خصوص کم و کیف گفتگوها را انجام دهد.

نشست منطقه ای مهم درباره عراق در نیویورک

امیرعبداللهیان پس از دیدار با همتای آلمانی خود، به اقامتگاه سفیر عراق در نیویورک رفت تا در نشستی با حضور وزرای خارجه و نمایندگان اردن، عربستان سعودی، ترکیه، کویت، مصر، قطر، فرانسه، مسوول عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دبیرکل اتحادیه عرب، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس به ریاست وزیر خارجه عراق شرکت کند.

او در سخنانی در این نشست تاکید کرد برای برون رفت از بحرا ن ها و مشکلات و رفع سوء تفاهمات و اختلافات، مسیر و راه حلی به جز دیپلماسی و گفت وگو وجود ندارد.

به گفته وزیر خارجه ایران،  در نبود گفت وگو و مذاکره، فرصت ها، امکانات و منابع کشورها و دولت های منطقه به جای توسعه و پیشرفت، هزینه نظامی گری می شود و بحران، تنش و جنگ همچنان ادامه می یابد.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره بر گفت وگوهای درون منطقه ای تاکید داشته و تاریخ و واقعیت ۱۰۰ سال اخیر منطقه غرب آسیا (خلیج فارس، شمال آفریقا و شامات) نشان می دهد که متغیرهای خارجی مانع اصلی نیل به همگرایی و در نتیجه عدم دستیابی به توسعه پایدار بوده است.

وزیر خارجه دولت سیزدهم تاکید کرد ما همواره تاکید کرده ایم برای ایجاد ثبات و امنیت منطقه نیازمند ترتیبات امنیتی درون زا و بومی هستیم. حضور و مداخله خارجی در هر شکلی که باشد، مغایر با اهداف صلح و امنیت در منطقه و استقلال و حاکمیت کشورهای منطقه است.

در این نشست چگونگی پیگیری مصوبات کنفرانس بغداد که در ۲۸ اوت برگزار شده بود، بررسی و مقرر شد نشست دوم کنفرانس بغداد در اردن برگزار شود.

در پایان این نشست بیانیه ای نیز منتشر شد که طی آن شرکت کنندگان حمایت دوباره خود را از دولت و ملت عراق، بازسازی این کشور و نیز اقدامات دولت آن در تقویت امنیت و ثبات عراق اعلام و همچنین بر اهمیت انتخابات مجلس این کشور که در ۱۰ اکتبر امسال برگزار می شود، تأکید کردند.

آنها ضمن اشاره به وجود چالش های مختلف در منطقه بر لزوم حل آنها از طریق همکاری و نفع مشترک و بر اساس اصول حقوق بین الملل، حسن همجواری و عدم دخالت در امور دیگران، تاکید کردند.

قرار است وزیر خارجه ایران امروز با رئیس جمهوری عراق دیدار و گفت وگو کند. علاوه بر این گفت و گوها، دیدارهای وزیرامورخارجه ایران با مقامات دیگر کشورها همچنان ادامه دارد.