اگر خوب بود آمریکا می ماند !!!

این موضع درست، یک پرسش مهم را پیش می‌کشد؛ امضای توافق آب و هوایی پاریس و پذیرفتن برخی تعهدات که ضد توسعه و پیشرفت کشور است را چه کسانی مرتکب شدند؟ چرا مرتکب شدند؟ و از کجا خط می‌گرفتند؟ آنها چه نقشی در جا انداختن برخی برنامه‌های ضد‌پیشرفت داشته‌اند؟»

روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران هم درباره سخنان رئیس جمهور نوشت: «رئیس جمهور دیروز برخلاف روند جاری در میان دولتمردانی مثل ظریف، کلانتری و خانم ابتکار، تلویحا پیوستن به معاهده پاریس را ایجاد دردسر برای ملت ایران دانست. دیدگاه قابل تقدیری که لازم است همکاران نامبرده رئیس‌جمهور در دولت موضع صریح خود را نسبت به آن اعلام کنند.»

این در حالی است که پیشتر محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه و بیژن زنگنه، وزیر نفت در دو نامه جداگانه به حسن روحانی، رئیس جمهوری درخواست کرده اند تا الحاق ایران به توافقنامه پاریس مجددا در مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان قانون اساسی مورد بررسی قرار گرفته و تایید شود؛ چرا که به گفته ظریف، ملحق نشدن ایران به این توافقنامه می‌تواند موجب باز شدن پرونده‌ای علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل شود.

نامه ظریف به وزارت نفت نیز ارسال شد و بیژن زنگنه، وزیر نفت در حمایت از این درخواست، به حسن روحانی نوشت که همه کشور‌های عضو اوپک به توافق پاریس پیوسته‌اند و عدم الحاق رسمی ایران به این توافق تنها موجب این می‌شود که تهران فرصت استفاده از مزایای توافق و تاثیرگذاری بر تعدیل برنامه محدودیت در تقاضای جهانی نفت و گاز را از دست بدهد.

زنگنه اذعان کرد که صحنه انرژی جهان، صرف نظر از الحاق ایران به توافق پاریس، به مسیر خود خواهد رفت و توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، اعمال مقررات سختگیرانه علیه مصرف و توسعه سوخت‌های فسیلی و همچنین تقاضای جهانی نفت کاهش خواهد یافت؛ چیزی که به محدود شدن درآمد‌های صادراتی ایران منجر می‌شود.

وزیر نفت در جایی از نامه‌اش تاکید می‌کند که ایران ممکن است در صورت عدم الحاق به توافق پاریس، در معرض هجمه‌های بین‌المللی مبنی بر عدم مشارکت در حل یکی از معضلات جهان قرار بگیرد.

این نامه‌ها در شهریور و مهر ماه سال جاری نگاشته شده اند. همچنین رئیس سازمان محیط زیست نیز در نامه‌ای به مجلس شورای اسلامی خواستار تصویب هر چه سریعتر لایحه پیوستن ایران به معاهده پاریس شده بود.

توافق چه می‌گوید؟

توافق پاریس که با نام پیمان پاریس یا پیمان آب و هوایی پاریس نیز شناخته می‌شود، یک توافق‌نامه بین‌المللی جهت اقدام هماهنگ برای حفظ کره زمین است که در سال 2015 به امضا رسید.

بر اساس این پیمان نامه تمام کشور‌ها ملزم شدند در راستای محدود کردن تاثیر انسان بر آب و هوا اقدام کنند. یکی از محور‌های مهم این پیمان، محدود کردن میزان افزایش متوسط دمای جو زمین به کمتر از 2 درجه سانتیگراد و به طور عمده تلاش برای حفظ دما در سطح 1.5 درجه سانتیگراد تا پایان این قرن است. در غیر اینصورت متوسط دمای جو زمین، در مقایسه با دوران پیش از صنعتی شدن به بیش از 3 درجه سانتیگراد خواهد رسید. از جمله اهداف مهم این پیمان، اجرای پروژه‌هایی برای توقف هرچه سریعتر انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در کشور‌ها و اجرای برنامه‌هایی است تا بتوان درنهایت در سال 2050 میلادی بین میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و جذب دوباره آن تعادلی ایجاد کرد و پس از آن، میزان انتشار دی اکسید کربن را به تدریج به صفر رساند.

بر اساس پیمان پاریس، کشور‌های کمتر توسعه یافته برای انطباق دادن خود با تعهدات این توافقنامه می‌توانند از کمک‌های مالی برخوردار شوند. بر این اساس کشو‌های ثروتمند باید از سال 2020 میلادی، سالانه مبلغ صد میلیارد دلار به کشور‌های فقیر بپردازند. این کمک مالی نیز از سال 2025 میلادی افزایش می‌یابد.

از دیگر موضوعات مطرح در پیمان نامه، توافق بر نحوه قیمت گذاری سوخت‌های فسیلی است به گونه‌ای که منجر به تشویق کشور‌ها به استفاده از انرژی‌های پاک شود.

گره کور پیوستن ایران به این پیمان

از میان 192 کشور عضو کنوانسیون تغییر اقلیم، حدود 180 کشور به طور رسمی به توافق‌نامه پاریس ملحق شدند. دولت ایران نیز همگام با این کشور‌ها به توافق پاریس پیوست و آن را امضا کرد، اما فرایند الحاق رسمی ایران به توافق مذکور مستلزم تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان است.

دولت شهریور ماه سال 95 لایحه‌ای برای الحاق ایران به این توافق به مجلس ارائه کرد. مجلس شورای اسلامی هم آن را تصویب کرد، اما شورای نگهبان دو ایراد بر آن گرفته و خواهان ارائه “برنامه اقدام ملی” در این زمینه شد. این ایراد‌ها به بند‌های دوم و سوم ماده چهار توافق پاریس و تعهد امضاکنندگان آن برای تدوین و اعلام برنامه‌هایی ملی در راستای اجرای آن است. این در حالی است که معصومه ابتکار، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود ضمائمی که شورای نگهبان درخواست کرده وجود ندارند.

پیوستن ایران به پیمان پاریس از همان ابتدا مخالفان جدی داشت. اصولگرایان که همیشه برای پیوستن به معاهده‌ها و پیمان‌های بین المللی ساز مخالف می‌زنند در این باره نیز معتقدند که این پیمان می‌تواند به روند رشد و توسعه کشور آسیب بزند.

آن‌ها معتقدند ایران بر اساس موازین حقوقی پیمان ناگزیر به اجرای تعهدات خود است و در صورت ناتوانی در اجرای آن با جریمه‌های سنگین مواجه خواهد شد؛ جریمه‌هایی که بر تحریم‌های هسته‌ای آمریکا افزوده خواهد شد و علاوه بر آسیب زدن به اقتصاد کشور، وجهه ایران را نیز مخدوش خواهد ساخت.

در طرف دیگر، اما موافقان و حامیان پیوستن به پیمان پاریس قرار دارند. آنها برخلاف مخالفان که به انتقال تکنولوژی و فناوری‌های کشور‌های توسعه یافته به ایران به منظور کاستن از میزان آلاینده‌ها با عینک بدبینی می‌نگرند، عضویت رسمی ایران را در پیمان پاریس بسترساز ورود تکنولوژی‌های جدیدی برای تولید انرژی پاک می‌دانند.

موافقان پیوستن به پیمان پاریس همچنین معتقدند ادامه روند آلودگی هوا و گرمایش زمین در آینده تمام کره خاکی از جمله ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد و مقامات کشورمان نمی‌توانند نسبت به این موضوع بی تفاوت باشند.

این عده معتقدند که نپیوستن ایران به این پیمان تبعات دیگری هم دارد. ناصر مقدسی، رئیس مرکز امور بین‌الملل سازمان محیط زیست تاکید کرده که عدم الحاق ایران به توافقنامه پاریس باعث می‌شود که تهران در کنوانسیون تغییرات آب و هوا از یک عضو فعال و اثرگذار به یک عضو ناظر تبدیل شود. اخیرا سازمان محیط زیست به دنبال ارائه سند مشارکت ملی ایران برای کاهش گاز‌های گلخانه‌ای به شورای نگهبان است.

ناصر مقدسی، حتی سهم چهار درصدی ایران برای مشارکت در کاهش گاز‌های گلخانه‌ای تا سال 2030 را کافی ندانسته و گفته است: «این عدد بسیار محافظه‌کارانه نیز هست، زیرا اتحادیه اروپا به کاهش 40 درصدی و افغانستان، الجزایر، پاکستان و آذربایجان به کاهش 13، 7، 20، 35 درصدی متعهد شده‌اند.»

حالا با توجه به اظهارات تازه رئیس جمهور به نظر می‌رسد استدلال مخالفان این پیمان به درون دولت هم رسوخ کرده و رئیس دولت به نوعی درباره مفید بودن آن ابراز تردید کرده است. سخنان روحانی را شاید بتوان پاسخی به نامه‌های وزرای خارجه، نفت و فشار‌های سازمان محیط زیست دانست.

خروج دردسرساز ترامپ از پیمان پاریس

با وجود اینکه تمام قدرت‌های جهانی به پیمان پاریس پیوسته اند. اما ایالات متحده آمریکا پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ و به خواست او از این پیمان خارج شد. این در حالی است که «باراک اوباما» رئیس جمهوری قبلی آمریکا در به اجماع رساندن نزدیک به 200 کشور و شکل گیری این توافق نقش مهمی داشت.

اما دونالد ترامپ دیدگاه دیگری دارد. رئیس جمهوری آمریکا معتقد است که اجرای پیمان پاریس تا سال 2025 علاوه بر لطمه سه تریلیون دلاری به تولید داخلی آمریکا، نزدیک به 2 میلیون 700 هزار شغل را در این کشور از بین خواهد برد. ترامپ تابستان سال 96 از این پیمان خارج شد.

اقدام ترامپ موجی از نارضایتی را از جانب سران اتحادیه اروپا روانه آمریکا کرد به طوری که پس از آن نشست، رهبران اروپایی با اتخاذ مواضع آشکار، خواستار تکیه بر توانمندی‌های خود به جای اتکا به واشنگتن شدند.

صریح‌ترین مواضع در این زمینه از جانب «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان صورت گرفت. او تاکید کرد زمانی که ما می‌توانستیم خود را به طور کامل به دیگران بسپاریم به پایان رسیده است. مرکل از سران اتحادیه خواست تا سرنوشت خود را در دست بگیرند و برای تحکیم اتحادیه قدم‌های جدی بردارند و نقش فعال تری را در قبال مسائل مشترک بر عهده گیرند.

در داخل آمریکا نیز بسیاری با اقدام ترامپ مخالفت کردند. کارشناسان معتقدند بیشترین تاثیر سوء اقدام رئیس جمهور آمریکا در خروج از این پیمان این است که باعث می شود دیگر قدرت‌های پیوسته به این پیمان همچون چین و روسیه و… نیز در عمل به توافقات صورت گرفته کم کاری کنند و در رقابت اقتصادی و صنعتی با آمریکا منافع خود را بر منافع جهان ترجیح دهند.

خروج ترامپ از این پیمان باعث شد که بخشی از جریان اصولگرا در ایران نیز بر تبلیغات خود علیه این پیمان بیافزایند و استدلال کنند که اگر این پیمان خوب بود آمریکا در آن می ماند.

………………………………