شادی در دسترس نیست

معلمان و دانش‌آموزان با «شاد» چه می‌کنند؟

سامانه «شاد» مدت زمانی است که جای خود را در آموزش‌وپرورش و مدارس باز کرده است. سامانه‌ای که با غیرحضوری شدن مدارس قصد داشت جای آموزش حضوری را بگیرد و مدلی نوین باشد برای آموزش دروس به دانش‌آموزان. هر چند که زمان زیادی از حضور این شبکه در مدارس نمی‌گذرد، اما معایب و نقص‌های آن منجر شده که نتواند جایگزین مناسبی برای آموزش حضوری به دانش‌آموزان باشد.

به گزارش روزنامه «صبح امروز» با آغاز مدارس در 15 شهریور ماه حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش‌وپرورش از فعالیت مدارس تحت هر شرایطی سخن گفت و اساس کار را بر آموزش حضوری اعلام کرد. این درحالی بود که بسیاری از والدین به فرزندان خود اجازه رفتن به مدرسه را ندادند و براساس آمارها تنها در تهران 15 درصد دانش‌آموزان در مدرسه‌های خود حضور پیدا کردند. این شرایط منجر شد که تأکید بر شاد و استفاده از آن برای آموزش به دانش‌آموزان بیشتر شود. اما این سامانه نواقصی داشت که نه تنها والدین دانش‌آموز، بلکه معلم را نیز با مشکلاتی روبه‌رو می‌کرد و با وجود تأکید حاجی‌میرزایی مبنی بر اینکه «شاد یک پلتفرم و سکوی داخلی است که با گذشت زمان ‌بر توانمندی‌های آن افزوده و از نواقص آن کاسته می‌شود» نتوانست نیازهای آموزشی دانش‌آموزان را رفع کند.

اما نواقص شاد چیست و چرا با گذشت چند ماه همچنان ایرادات آن پابرجاست؟

در ابتدای امر اعتراض نسبت به عملکرد این سامانه درباره ضعف آموزش آنلاین و کاستی‌های شبکه شاد بود. یک کارشناس در این باره توضیح می‌دهد «با اینترنت ضعیفی که ما داریم، شبکه شاد فعلاً برای آموزش جواب نمی‌دهد. الان در مرحله آزمون و خطاست و همه را پوشش نمی‌دهد. شاد به خصوص صبح‌ها که حجم ورودی به آن بالا است، اصلاً باز نمی‌شود و پاسخگو نیست. شما فکر کنید حدود ۱۴ میلیون دانش‌آموز می‌خواهند وارد شبکه بشوند و درس‌های روز خود را بگیرند، اما هم به دلیل ضعیف بودن اینترنت و هم به علت حجم بالای ورودی به شبکه، این امر ممکن نمی‌شود».

از سویی دیگر برخی از دانش‌آموزان در رابطه با کندی این شبکه بیان می‌کنند: «گاهی اوقات برای ارسال یک پیام به گروه درسی نیم ساعت زمان می‌برد، بعضی وقت‌ها هم عکس و فیلم‌های آموزشی باز نمی‌شود. هر چند که به نظر ما این کندی بخاطر اینترنت نیست؛ چراکه از نت‌های مختلفی مثل همراه اول، ایرانسل و حتی وای‌فای استفاده کردیم، ولی باز هم تأثیری بر روند عملکرد بهتر شبکه نداشته است».

مسلماً یک معلم نمی‌تواند در آنِ واحد هم آموزش حضوری داشته باشد و هم آموزش آنلاین برای دانش‌آموزانی که به مدرسه نیامدند؛ چراکه دانش‌آموزی که آنلاین آموزش می‌بیند، نمی‌تواند پرسش‌های خود را بپرسد درنتیجه در طول روز پیام می‌فرستد. این شرایط معلم را کاملاً درگیر کرده طوری که به جای 8 ساعت کار تا 12 ساعت هم مجبور به پاسخگویی است

یکی از والدین با بیان اینکه «خیلی وقت‌ها پیام‌ها برای معلم و دانش‌آموز ارسال نمی‌شود» می‌گوید: «بعضی اوقات پیامی که در زمان برگزاری کلاس فرستاده شده بعد از تمام شدن کلاس درس ارسال می‌شود. بیشتر زمان‌ها هم موقع حضور در کلاس و باز بودن گروه مدرسه، پیام‌ها پشت سر هم برای دانش‌آموزان نمی‌آید و مجبور می‌شوند بعد از خواندن دو یا سه پیام از گروه خارج و دوباره وارد شوند تا بقیه پیام‌ها ارسال شود». بعضی از والدین هم توضیح دادند که این شبکه قابلیت نصب شدن روی گوشی آیفون را ندارد.

مشکل دیگری که برخی از معلم‌ها مطرح می‌کنند باز نشدن میکروفون شاد است. درواقع اگر دانش‌آموز بخواهد در شاد سوالی بپرسد میکروفون عمل نمی‌کند؛ درنتیجه مجبور می‌شود سوالش را تایپ کند. یک معلم می‌گوید: «معلمی که در حال درس دادن است چطور باید متوجه شود که دانش‌آموز در حال پرسیدن سوال است. زمانی هم که چت‌ها باز باشد یک عده از دانش‌آموزان با یکدیگر چت می‌کنند و این باعث می‌شود سوالات پرسیده شده، دیده نشود و یا معلم مجبور شود امکان چت‌ کردن را ببندد».

تعدادی از معلمانی که رسمی هستند و برای پر کردن ساعات خود به مدارس دولتی می‌آیند از 20 گیگ اینترنت رایگان بهره‌مند شده‌اند، اما اینترنت رایگان به معلم‌های آزاد داده نشده است. همین میزان اینترنت هم برای آموزش یک ساله به دانش‌آموزان کفاف نمی‌کند؛ چراکه بخاطر آموزش تصویری آنلاین به دانش‌آموزان خیلی زود تمام و معلم مجبور می‌شود خودش هزینه تهیه اینترنت را بر عهده بگیرد

در این بین تفاوتی هم بین معلمان مدارس دولتی و غیردولتی وجود دارد درواقع ارائه 20 گیگ اینترنت رایگان برای معلم‌های دولتی و رسمی آموزش‌وپرورش در نظر گرفته شده در حالی که معلمان مدارس غیردولتی از این اینترنت بی‌بهره مانده‌اند، اما مشکلات دیگری هم برای این معلمان ایجاد شده که یکی از آن‌ها چنین توضیح می‌دهد: «از زمان شروع سال تحصیلی دچار سردرگمی عجیبی شده‌ایم کسانی چون من که معلم آزاد محسوب می‌شوند شرایط کاری‌شان به نسبت معلم‌های رسمی متفاوت است. از شروع سال تحصیلی تاکنون با چندین روش، آموزش به دانش‌آموزان را شروع کردیم هر چند که از همان ابتدا در مدارس اعلام شد که بایستی از سامانه شاد استفاده شود، اما تا به امروز هنوز سامانه شاد برای من به‌عنوان معلم مقطع متوسطه دوم باز نشده است».

بعد از گذشت سه ماه هنوز در سامانه احراز هویت نشده‌ام

او با توضیح اینکه زمانی که اطلاعاتم را وارد سامانه می‌کنم پیامی مبنی بر عدم احراز هویت می‌آید، بیان کرد: «حتی اطلاعات معاون مدرسه هم احراز هویت نشده و تنها برخی از معلمان مدرسه می‌توانند از آن استفاده کنند. از طرفی دیگر برای بعضی از معلم‌ها اینترنت شاد، رایگان نیست. حال آنکه وزیر آموزش‌وپرورش اعلام کرده بود دسترسی به اینترنت در بهره‌برداری از شبکه شاد برای همه رایگان شده است. درواقع تعدادی از معلمانی که رسمی هستند و برای پر کردن ساعات خود به مدارس دولتی می‌آیند از 20 گیگ اینترنت رایگان بهره‌مند شده‌اند، اما اینترنت رایگان به معلم‌های آزاد ارائه نشده. همین میزان اینترنت هم برای آموزش یک ساله به دانش‌آموزان کفاف نمی‌کند؛ چراکه بخاطر آموزش تصویری آنلاین به دانش‌آموزان خیلی زود تمام می‎شود و معلم مجبور است خودش هزینه تهیه اینترنت را بر عهده بگیرد».

این معلم اشاره‌ای به کند بودن اینترنت می‌کند و توضیح می‌دهد که «سرعت اینترنت پایین است و قطعی دارد. این مشکلات باعث شد که مدرسه از ما بخواهد از نرم‌افزار «مدرسه دیجیتال ملی» استفاده کنیم. بعد از وصل شدن به این نرم‌افزار و انجام کارهای آن اداره ناحیه ما، با استفاده از این نرم‌افزار مخالفت کرد. درحال حاضر هم به ما اعلام شده که بایستی از سامانه «آنک» استفاده شود. این سامانه هم کند است و نمی‌توان به راحتی در آن آموزش داد».

معلم نمی‌تواند همزمان تدریس حضوری و مجازی در کلاس داشته باشد

او با بیان اینکه «آنچه که در حال حاضر کار معلمان به‌ویژه معلم‌های آزاد را با دشواری روبه‌رو کرده آموزش حضوری و همچنین آنلاین به دانش‌آموزان است» می‌گوید: «مسلماً یک معلم نمی‌تواند در آنِ واحد هم آموزش حضوری داشته باشد برای کسانی که در کلاس هستند و هم آموزش آنلاین برای دانش‌آموزانی که به مدرسه نیامدند؛ چراکه دانش‌آموزی که آنلاین آموزش می‌بیند، نمی‌تواند پرسش‌های خود را مطرح کند درنتیجه در طول روز پیام می‌فرستد. این وضعیت معلم را کاملاً درگیر کرده طوری که به جای 8 ساعت کار تا 12 ساعت هم مجبور به پاسخگویی و رفع مشکلات دانش‌آموزان یا آموزش مجدد برخی از مباحث به آن‌ها می‌شویم».

کار معلمان دو برابر شده است

«مجبور به گرفتن امتحان هم به صورت آنلاین و هم به صورت حضوری برای کسانی که در کلاس حضور دارند و کسانی که به صورت مجازی آموزش می‌بینند، شده‌ایم این موارد باعث شده فشار کاری معلم دو چندان و هزینه‌های او نیز بیشتر شود در حالی که آموزش‌و‌پرورش هیچ امتیازی برای معلمان آزاد و کسانی که در مدارس غیردولتی آموزش می‌دهند قائل نشده است».

وجود چنین مشکلاتی در کنار عدم دسترسی بسیاری از دانش‌آموزان به امکاناتی چون گوشی همراه، تبلت یا اینترنت منجر شده که بسیاری از آن‌ها از درس و آموزش مجازی محروم بمانند. با این وجود که حاجی‌میرزایی بارها تأکید کرده که «هیچ دانش‌آموزی نباید از آموزش دور بماند و مسئولیت محروم نماندن دانش‌آموزان ثبت‌نام شده بر عهده مدیر مدرسه است».

هنوز مشخص نیست چه زمانی درمانی قطعی برای ویروس کرونا کشف خواهد شد؛ بنابراین تا آن زمان معلمان و دانش‌آموزان مجبور به استفاده از این سامانه هستند، اما آیا همچنان باید مشکلات این شبکه ادامه‌دار باشد یا این که راه حلی برای رفع مشکلات آن و دسترسی همه دانش‌آموزان به این شبکه فراهم می‌شود؟ هرچند که این تغییرات بستگی به عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش و ایجاد زیرساخت‌های لازم دارد و با وجود باقی ماندن تنها 9 ماه از دولت دوازدهم باید دید که این عضو کابینه حسن روحانی تا چه میزان برای اصلاح شرایط فعلی مدارس موفق خواهد شد.