به بهانه ارتحال علامه حکیمی و زندگی سراسر ارزشمند او؛

دنیا از این پس بی‌رحم می‌شود

مریم اصغری

ساعت 22 و 30دقیقه از آخرین شب مرداد 1400شب تلخی بود. چراکه در همان دقایق بود که علامه محمدرضا حکیمی فقیه و مجتهد شیعه و فیلسوف، متفکری ژرف اندیش و نویسنده‌ای برجسته در سن ۸۶ سالگی دیده بر دنیا فروبست.

علامه محمدرضا حکیمی از آن دست متفکران و انسان‌های نادری بود که مخاطبان او طیف گسترده‌ای داشتند. چراکه سلوک اندیشه او به گونه‌ای بود که توجه صاحب‌نظران از طیف‌های متنوع فکری و اجتماعی را بر می‌انگیخت. مقام معظم رهبری نیز در پیام تسلیت خودشان حکیمی را “رفیق دیرین” خود نام بردند.

خاموش شدن چراغ زندگی با ایست قلبی

زنده یاد محمدرضا حکیمی طی ماه‌های اخیر چند بار به دلیل ابتلا به کرونا و بار دیگر به علت ضعف جسمانی ناشی از بیماری در بیمارستان بستری شد و تحت مراقبت‌های ویژه قرار گرفت، اما پس از بهبود وضعیت و با نظر پزشکان از بیمارستان ترخیص شده و روند درمان او در منزل پیگیری می‌شد تا اینکه در شامگاه ۳۱ مردادماه با ایست قلبی از دنیا رفت.

به گزارش روزنامه «صبح امروز»، محمد رضا حکیمی متولد ۱۴ فروردین ۱۳۱۴ شمسی (۱۳۵۴ قمری) در مشهد بود. وی در سال ۱۳۲۰ تحصیلات خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۲۶ وارد حوزه علمیه خراسان شد و ۲۰ سال از عمر خود را در آن به تحصیل دروس مقدمات و سطح، خارج، فلسفه، ادبیات عرب، نجوم و تقویم گذراند. کتاب الحیاة او که یک دائرةالمعارف اسلامی است از شهرت و اعتبار خاصی در جهان اسلام برخوردار بود.

این مجتهد شیعه سال‌های عمر خود را نزد اساتید برجسته‌ای همچون محمد تقی ادیب نیشابوری، شیخ مجتبی قزوینی خراسانی، سید محمدهادی میلانی، احمد مدرس یزدی، اسماعیل نجومیان، حاج سید ابوالحسن حافظیان و حاجی‌خان مخیری گذراند. او همچنین علوم غریبه، رمل و اوفاق را نزد ابوالحسن حافظیان و شیخ مجتبی قزوینی آموخت و اجازه اجتهاد را از آقا بزرگ تهرانی در سال ۱۳۴۸ شمسی دریافت کرد.

بنیانگذار مکتب تفکیک

وی به عنوان بنیادگذار و از مُجَدِّدانِ مکتب معارفی خراسان، مشهور به مکتب تفکیک است که معتقد به جدایی دین از فلسفه و عرفان است و عمده نقدها و نظریاتی هم که درباره اندیشه‌های وی صورت می‌گیرد، حول اصول موضوع همین مکتب است.

حکیمی خود در توضیح این مسئله می‌نویسد: مکتب تفکیک، مکتبی غیر از مکتب معارف اهل البیت صلوات الله علیهم نیست. هرگز توهم نشود که مکتب معارف خراسان یا مکتب تفکیک یک ایده و عقیده جدید و یک نحله مستقل و ابداعی است که در قبال مکاتب دیگر از جمله مکتب اهل البیت باشد…

جایگاه برجسته این استاد ارزشمند باعث شده بود که علی شریعتی وی را به عنوان وصی خود جهت هرگونه دخل و تصرف در آثارش انتخاب کند.

به گفته محمدرضا زائری، حکیمی اعتقاد دارد «دینی که در آن عدالت نباشد، دین نیست؛چه رسد به اسلام! » او در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی در رابطه با مبانی اسلام نامه‌ای به فیدل کاسترو نوشت و مدتی بعد و در دیدار با یک هیئت کوبایی گفت: «اگر اتفاقی برای فیدل کاسترو بیفتد، یک فاجعه بشری رخ داده‌است»

رد پذیرش جایزه جشنواره فارابی

علامه حکیمی در آذرماه 88پس از انتخاب به عنوان یکی از اساتید برگزیده برای خدمت پنجاه ساله به علوم انسانی در جشنواره فارابی، پذیرش جایزه این جشنواره را و طی پیامی به آن اعتراض کرد. در قسمتی از این پیام آمده‌است: « همان گونه که پیشتر هم یادآور شده‌ام، بار دیگر تأکید می‌کنم که تا هنگامی که در جامعه ما فقر و محرومیت مرئی و نامرئی بیداد می‌کند، برگزاری چنین جشنواره‌هایی از نظر اینجانب در اولویت نیست. در این جشنواره از فاضلان و استادانی، به نام خدمت ۵۰ ساله به علوم انسانی تجلیل شده‌است. پرسش این است آیا این علوم برای ثبت در کتاب‌ها و در دنیای ذهنیت است یا برای خدمت به انسان و حفظ حقوق انسان و پاسداری از کرامت انسان است در واقعیت خارجی و عینیت؟»

سهمی سترگ در میان عالمان دینی

سید ابوالقاسم حسینی (ژرفا)، نویسنده و محقق حوزوی در بخشی از یادداشت خود به مناسبت ارتحال استاد محمدرضا حکیمی نوشت: حکیمی در تراز برترین عالمان دانش دین جای داشت. اگر به رتبه‌ها و مشغله‌های سنتی حوزه علمیه گره می‌خورد، نامش در قله مرجعیت ثبت می‌شد. اگر به مناصب حکم و حکومت روی خوش نشان می‌داد، سهمی سترگ برای خود دست و پا می‌کرد. اگر به کنگره‌ها و انجمن‌ها گوشه چشمی نشان می‌داد، نام و نشانش شرق و غرب جهان را می‌آکنْد. اما حکیمی، دریای حکمت بود. دریای حکمت، آلوده‌ این جوی‌ها نمی‌شود؛ که اگر می‌شد، دیگر نمی‌توانست از “الحیاة” ـ زیستنِ خالص ـ بگوید و بنویسد.

داستان سال‌های زندگی

علامه حکیمی متولد ۱۴ فروردین ۱۳۱۴ شمسی در مشهد است و زمانی که تنها 6سال داشت ابتدا به مکتبخانه رفت و در آنجا قرآن و صد کلمه از کلمات قصار امام علی (ع) را با ترجمه منظوم آن آموخت. سپس مقداری از دیوان حافظ و مبادی انشا و نویسندگی و بعد از آن دروس ابتدایی را در مدرسه فراگرفت. در سال ۱۳۲۶ در حالی که نوجوانی دوازده ساله بود، به جهت عشق و علاقه‌ای که به طلبگی و تحصیل علوم دینی در دل داشت و با تشویق نزدیکان خود برای تحصیل به مدرسه نواب مشهد مقدس وارد شد که در آن زمان یکی از مدارس مهم و پررونق حوزه خراسان بود.

او با راهنمایی متولی و مسئول وقت مدرسه آیت الله میرزا علی اکبر نوقانی (متوفی ۱۳۷۰ ق) امثله و شرح آن را نزد سید جعفر سیّدان خراسانی و بقیه مقدمات را نزد حاج سید عباس سیّدان خراسانی فرا گرفت، سپس کتاب‌های درسی «سیوطی»، «مغنی»، «حاشیه» و «مطوّل» را نزد آقا شیخ رحمت الله فشارکی اصفهانی، آقا میرزا محمد اشکذری (متوفی ۱۳۵۳ ش)آموخت و همزمان آموخته‌های خود را برای طلاّب مبتدی تدریس می‌کرد.

پس از این دوره، با تشویق حاج شیخ محمدرضا خلیل الواعظین (متوفی: ۱۳۶۸ ش) از دوستان حکیمی که با هم کتاب «رهبر خرد» را مباحثه می‌کردند، به حلقه درس ادیب ثانی مرحوم آقا شیخ محمد تقی ادیب نیشابوری (متوفی ۱۳۵۵ ش(در مدرسه خیرات خان مشهد حاضر شد و از نو آنچه را که پیش از آن از علوم ادبی فرا گرفته بود بدون وقفه در مدت دو سال دوره کرد و ادبیات عالی، بلاغت و عروض و قافیه را نزد ایشان فرا گرفت و تمامی درس‌ها و آموخته‌های این دوره را به طور کامل یادداشت کرد. او علاوه بر آن برای شاگردان و هم دوره‌ای‌های خود که یا متوجه مطالب نشده و یا به موقع بر سر درس حاضر نبودند درس استاد را توضیح می‌داد و شرح و بازگو می‌کرد.

همنشینی و هم صحبتی حکیمی با ادیب نیشابوری، باعث شد که ذوق ادبی او تقویت شود و وی به ادبیاتی پر مایه و غنی دست یابد. وی کتاب‌های شرح لمعه و قوانین را نزد حاج میرزا احمد مدرس یزدی خراسانی (متوفی ۱۳۵۰ ش)فراگرفت.

اصول سطح و مقداری از خارج اصول را از محضر حاج شیخ‌هاشم قزوینی (متوفی ۱۳۳۹ ش) و دو جلد کفایة الاصول و مقداری از خارج فقه را نزد حاج شیخ مجتبی قزوینی(متوفی ۱۳۴۶ ش)آموخت و پاره‌ای از این دروس را تقریر کرد.

حکیمی مدت ده سال بدون وقفه در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی(۱۲۷۳ ۱۳۵۴ ش)حاضر شد و تقریرات درس ایشان را به طور کامل و مرتب نوشت. وی با آنکه از کم سن و سال ترین شاگردان درس بود، مورد عنایت خاص آیت الله میلانی قرار گرفت و از شاگردان ممتاز و ویژه او به شمار می‌رفت.

او در کنار فراگیری دروس سطح و خارج فقه و اصول، کتاب‌های «شرح باب حادی عشر» و «شرح تجرید» را نزد آقا شیخ عبدالنبی کُجوری (متوفی ۱۴۱۹ ق) و شرح منظومه سبزواری را در محضر آقا شیخ غلامحسین محامی بادکوبه‌ای (متوفی ۱۳۳۳ ش) فرا گرفت و همزمان با خواندن این کتاب‌ها، سایر کتاب‌های منطق و فلسفه و کلام را مطالعه می‌نمود تا آنگاه که به درس حاج شیخ مجتبی قزوینی راه یافت.

حکیمی مدت ۱۲ سال از کتاب‌های منظومه گرفته تا کتاب‌های شرح اشارات ابن سینا و سپس اسفار را در حدّ اعلا و کامل با مقداری از علوم غریبه، نزد حاج شیخ مجتبی قزوینی آموخت. بعضی «ختومات مهمه» و مقدمات «علم رمل» و «اوفاق ذوالکتابه» را از محضر حاج سید ابوالحسن حافظیان (۱۲۸۲ ۱۳۶۰ ش) و حاجی خان مخیّری (متوفی / حدود ۱۳۵۰ ش) و علم نجوم و تقویم احکامی را نزد آقا شیخ اسماعیل نجومیان (متوفی ۱۳۵۶ ش) فرا گرفت.

وی در سی سالگی هنگامی که علاّمه شیخ آقا بزرگ تهرانی به مشهد مقدس مشرف شده بود، موفق به اجازه شفاهی نقل روایات و احادیث اهل بیت (ع) از ایشان گردید و سپس شیخ آقا بزرگ از نجف اشرف در ماه رجب سال ۱۳۸۳، اجازه‌ای کتبی برای آقای حکیمی نوشت و فرستاد و از این طریق بود که او نیز به سلسله عالمان و محدثان بزرگ تا اصحاب ائمه طاهرین و حضرات معصومین (ع(متصل شد.

با صدور این اجازه کتبی و ذکر لقب «الاستاذ المحقّق» از سوی علاّمه آقا بزرگ تهرانی (ره) و پس از آن، «العلامة الجلیل» از طرف علاّمه امینی (ره) درباره او، مهر صحت بر وسعت فضل و کمالات آقای حکیمی گذاشته شد.

50اثر ارزشمندی که به یادگار ماند

از این فقید ارزشمند بیش از 50 اثر همچون کلام و مرام جاودانه، استغفار، منهای فقر، خورشید مغرب، شیخ آقا بزرگ تهرانی، آنجا که خورشید می‌وزد، اجتهاد و تقلید در فلسفه و… به یادگار مانده است و همواره از او با عناوینی چون «علّامه»، «استاد»، «فیلسوف عدالت» و «مرزبان توحید» یاد می‌شود. روح اللّه موسوی خمینی در پیامی به تاریخ ۱۳۴۸/۸/۲۸ او را با این جملات خطاب کرد «جناب مستطاب ثقة الاسلام آقای محمدرضا حکیمی – دامت افاضاته»

شایان ذکر است پیکر زنده یاد استاد محمدرضا حکیمی امروز در حرم امام رضا (ع) به خاک سپرده می‌شود.

image_print
368 پاسخ
  1. RobertHop
    RobertHop گفته:

    Арматура диаметром 32 мм, изготовленная из стали марки А500С, является одним из самых востребованных видов металлопроката в строительстве. Она применяется при возведении фундаментов, армировании стен и перемычек. https://armatura32.ru

    پاسخ
  2. Hay88
    Hay88 گفته:

    Chơi game nổ hũ ở Hay88 rất cuốn. Đồ họa đẹp mắt, âm thanh sống động và quan trọng là tỷ lệ nổ hũ khá cao, mình đã trúng vài lần rồi.

    پاسخ
  3. UK88
    UK88 گفته:

    Các tín đồ của bộ môn túc cầu giáo chắc chắn sẽ hài lòng với tỷ lệ kèo cược thể thao hấp dẫn tại UK88. Nhà cái này cập nhật liên tục các giải đấu lớn nhỏ trên toàn thế giới với chất lượng phát sóng mượt mà. Soi kèo và đặt cược ngay tại https://uk88online.com/ để thắng lớn.

    پاسخ
  4. TA88
    TA88 گفته:

    Anh em nào đam mê cá độ bóng đá thì không thể bỏ qua sảnh thể thao của TA88 được đâu. Tỷ lệ kèo ở đây rất đa dạng từ kèo Châu Á, Châu Âu đến các loại kèo phụ như phạt góc, thẻ phạt đều có đủ. Quan trọng là trả thưởng cực sòng phẳng ngay sau khi trận đấu kết thúc, check kèo tại https://ta88dog.com/.

    پاسخ
  5. TA88
    TA88 گفته:

    Anh em nào thích chơi Lô đề thì TA88 chính là thiên đường với tỷ lệ trả thưởng cao ngất ngưởng, 1 ăn 99. Tiền thắng cược được cộng trực tiếp vào tài khoản ngay sau khi có kết quả quay thưởng hàng ngày. Thử vận may với các con số tại https://ta88dog.com/.

    پاسخ
  6. TA88
    TA88 گفته:

    Chương trình khuyến mãi nạp đầu lên đến 50% của TA88 thực sự là món hời lớn dành cho những người mới bắt đầu. Chỉ cần đăng ký tài khoản và nạp tiền lần đầu là đã có một số vốn kha khá để trải nghiệm các trò chơi. Đừng bỏ lỡ cơ hội nhận thưởng hấp dẫn này tại https://ta88dog.com/.

    پاسخ
  7. K8Bet
    K8Bet گفته:

    Một điểm mình rất ưng ý tại K8Bet là quy trình xác thực tài khoản rất bảo mật nhưng không hề rườm rà, gây khó dễ. Nhà cái luôn đặt sự thuận tiện của người chơi lên hàng đầu nhưng vẫn đảm bảo an toàn tuyệt đối cho tài khoản. Đăng ký thành viên nhanh chóng tại https://k8bet05.com/ nhé.

    پاسخ
  8. HB88Co
    HB88Co گفته:

    Các giải đấu bóng đá lớn như Ngoại hạng Anh, World Cup đều được HB88 cập nhật đầy đủ với tỷ lệ kèo hấp dẫn. Bạn có thể vừa xem bóng đá vừa đặt cược trực tiếp ngay trên trang chủ nhà cái. Theo dõi các trận cầu đỉnh cao tại https://hb88co.com/.

    پاسخ
  9. vipwin
    vipwin گفته:

    Vipwin app chạy rất mượt trên điện thoại, không bị giật lag, giúp tôi có thể đặt cược mọi lúc mọi nơi. Sự tiện lợi này chính là lý do khiến tôi gắn bó lâu dài với nền tảng giải trí này. Tải ứng dụng chính thức tại vipwin358.com để trải nghiệm sự khác biệt.

    پاسخ
  10. Hi888 Vip
    Hi888 Vip گفته:

    Khuyến mãi tặng 58K cho thành viên mới của HI888 là cơ hội tuyệt vời để trải nghiệm game mà không cần nạp vốn. Tôi đã thử và rút tiền thành công chỉ sau vài vòng cược, chứng tỏ nhà cái này rất sòng phẳng và minh bạch. Đừng bỏ lỡ, ghé thăm https://hi888vip.com/ để nhận quà ngay.

    پاسخ
  11. MM99 Global
    MM99 Global گفته:

    Chương trình khuyến mãi chào mừng tặng 99.000 VNĐ khi đăng ký của MM99 là cơ hội tuyệt vời để trải nghiệm game mà không cần nạp nhiều vốn. Ngoài ra, chính sách hoàn trả lên đến 2% cũng giúp người chơi bảo toàn ngân sách hiệu quả. Nhận thưởng ngay tại https://mm99.global/.

    پاسخ
  12. vipwin
    vipwin گفته:

    Đăng nhập Vipwin hàng ngày, bạn còn có cơ hội nhận được nhiều phần quà bất ngờ từ hệ thống điểm danh. Nhà cái luôn biết cách tri ân khách hàng bằng những món quà giá trị và thiết thực. Nhận quà mỗi ngày tại vipwin358.com.

    پاسخ
  13. vipwin
    vipwin گفته:

    Sự kiện đua top, làm nhiệm vụ nhận thưởng tại Vipwin diễn ra thường xuyên, tạo thêm hứng khởi cho người chơi. Phần thưởng rất giá trị, xứng đáng với công sức bạn bỏ ra cày cuốc. Tham gia sự kiện tại vipwin358.com.

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *