آموزش حضوری یا آنلاین؟

هادی اعلمی فریمان

گسترش و شیوع ویروس کرونا به اشکال مختلف و تنوع بخشی به سویه های متفاوت، مخرب و تلفات زای بیشتر پیام  های مختلفی برای ما در اجبار به تغییر نحوه زیستن دارد که حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سلامت و محیط زیستی را در بر می گیرد.

امروزه تلاش بسیاری از پژوهشگران برای تبیین آنهاو یافتن راه حل های جدید برای زیست مطلوب است. این ویروس تاثیرات بسیار مهمی را در عرصه‌های مختلف زندگی بشر گذاشته است که در کشور ما یکی از مناظره ها و مباحث بسیار جدی درباره فرآیند و چگونگی آموزش در کشور و ادامه و استمرار آموزش های آنلاین و یا حضوری است. البته یک نکته واضح این است که ما در فرایند استمرار شیوع بیماری ها باید تغییرات بسیار جدی و راهبردی در نحوه زندگی خود و به ویژه آموزش ایجاد کنیم.

در فرآیندآموزش در همین حال می توان دو نگرش تقسیم به گذشته و نگاه به آینده داشته باشیم. برخی از ما به دلایل مختلف  و در نگاه به گذشته و هراس از تغییر وضع موجود فرایند استمرار آموزش های حضوری را ترجیح می‌دهیم، اما اقتضائات زمان،بیماری ها و شرایط، ما را وادار می‌کند تا گام‌هایی را به سمت و سوی تدوین و طراحی آینده بر مبنای گزاره های آموزش های غیر حضوری و آنلاین انجام دهیم که ارجحیت اصلی است.برخی از کشورها با قدرت به پیشواز و تغییر به سمت این فضا رفته اند.به عنوان مثال استونی یکی از موفق ترین کشورها در این حوزه است که باید در تعامل با آن از تجربیاتش استفاده کنیم.

گفته می شود به هرشهروند استونی در لحظه تولد یک کد دیجیتال ۱۱رقمی می دهند که تا پس از مرگ با وی همراه است این کد جایگزین  کارت ملی، شناسنامه، کارت بانکی است که البته تجربه نیمه و ناقص آن در کشورمان در حال اجرااست، در پایتخت استونی اینترنت بی‌سیم مجانی‌ در سراسر شهر برای همه وجود دارد. در سال ۲۰۰۰  استونی اولین کشور جهان بود که دسترسی به اینترنت را مثل دسترسی به غذا و سرپناه جزو حقوق اولیه انسان ها قلمداد کرد. امضای دیجیتال به اندازه امضا روی کاغذ ارزش دارد. پرکردن فرم‌های مالیاتی، بازکردن حساب بانکی، دریافت وام، یا حتی  تاسیس شرکت کاملا غیرحضوری و مبتنی بر هویت دیجیتال و با امضای الکترونیک است .به علاوه مهم ترین امری که باید از استونیایی‌ها بیاموزیم این است که اولین ملت دنیا بودند که در سال ۲۰۰۵ در انتخابات آنلاین شرکت کردند. این بهترین ایده است که ما با دارا بودن انتخابات های بسیارزیاد و هزینه زای فراوان به سمت این تجربه پیش رویم و نوعی فرایند تدارک دیده شود که مردم بتوانند آنلاین نظرشان را منعکس کنند. اما درباره آموزش و فرآیندهای آن، ما ناچاریم به بستر سازی، تدارک ،اصلاح قوانین ، رویه‌ها و مقررات بر مبنای پژوهش های آینده نگرانه بپردازیم که بر مبنای آن بتوانیم چهارچوب‌های بسیار مستحکمی را برای آموزش های آنلاین و غیر حضوری بنا کنیم .این مقتضیات اجباری آینده ماست.

بی شک اولویت ما ریل گذاری و بسترسازی برای آموزش های آنلاین و رهاسازی از مکان های هزینه زا در مصرف و ترددهای بیهوده مکانی خواهد بودکه به حذف اعتبارات ناشی از آن می انجامد.بسیار واضح است که در اینده مدارس و دانشگاه های ما تنها یک برند در فضای مجازی است،بدون مکان مشخص.تولید علم هم لینکی وابسته به همان برند است. بر این مبنا ما نیاز به بستر سازی های لازم بر مبنای ایده پردازی خلاقانه نسلی از جوانان تحصیل کرده در حوزه رایانه و فناوری های ارتباطی نوین خواهیم داشت. ما نیاز به طراحی مدل هایی داریم تابهترین نوع آموزش را بر مبنای آنلاین طراحی کند.

آموزش آینده در سطوح مختلف بیشتربر مبنای ماهیت علاقه و خلاقیت به کارباید برنامه ریزی شود.امیدوارم نوعی دگرگونی جدی براین ساختار شکل بگیرد.شاید برای شروع امید و اعتماد سازی باید جوانان ایده پرداز در فضایی ابتکاری مانند Silicon Valley ایالات متحده به کار گرفته شوند و  به عنوان اولین گام باید استفاده از بالاترین نرخ سرعت اینترنت در کشور طراحی شود تا همزمان مدل های اموزشی متناسب شکل بگیرد.بر مبنای داده های سال ۲۰۲۱ کشورهای امارات متحده عربی، کره‌جنوبی، قطر، کانادا، هلند، چین ،نروژ، بلغارستان، استرالیا و کرواسی بیشترین نرخ و بالاترین سرعت اینترنت را دارا هستند، بی گمان و بدون تردید، تلاش های ما باید بر مبنای رسیدن به این سرعت باشدتا تحول جدی در ارتباطات بتوانددر تجارت و الکترونیکی شدن فضای اداری موثر باشد، در مرحله بعد ناچاریم تدوین و طراحی لازم را برای بهبود کیفیت های آموزش های آنلاین و غیر حضوری به بهترین شکل ممکن با مشارکت طراحان و ایده پردازان و کارشناسان آموزش عالی و آموزش و پرورش داشته باشیم.ما ناچار و محکوم به پذیرش قواعد نوین حکمرانی و توسعه بر مبنای دیجیتالی شدن هستیم،تفکرات و بخش هایی که در سراسر جهان مانع شکل گیری این فضا به نفع مردم هستند،نیز محکوم به فنا و منزوی شدن هستند،گرچه چند روزی فرمان تسلط بر محیط را در دست داشته باشند.