مردی به وسعت تاریخِ علم و ادب

عاطفه خوافیان

۲۸اردیبهشت ماه بزرگداشت حکیم عمر خیام ,همه ساله چنین روزی به عنوان روز بزرگداشت حکیم عمر خیام گرامی داشته می‌شود.

ابوالفتح الدین عمر بن ابراهیم نیشابوری مشهور به خیام از برجسته ترین حکما و ریاضی دانان جهان اسلام در سال ۳۲۹ ه.ق در نیشابور دیده به جهان گشود.

خیام شاعر، ستاره شناس و ریاضی دان معروف ایرانی است که آرامگاهش در شهر نیشابور تبدیل به یکی از پربازدید ترین جاذبه های این شهر شده است. این آرامگاه در باغی قرار دارد که در هنگام حیات این شاعر، محل زندگی اش بوده است. همین که به داخل این باغ وارد می شوید تندیس زیبایی از خیام را می بینید و بعد از مدتی قدم زدن در میان درخت های سرسبز و سریفلک کشیده به محل آرامگاه می رسید. عمارت آرامگاه توسط استاد سیحون ساخته شده و طراحی آن به گونه ای است که شکوفه های درختان اطراف در هنگام بهار بر روی آرامگاه می ریزد. بر روی این عمارت،  بیست بیت از اشعار این شاعر در کتیبه های لوزی شکل با خط خوش نوشته شده است.

یکی از ارامگاه‌های زیبای مشاهیر ایرانی متعلق به خیام بوده که سبک و سیاق این معماری متفاوت و ماندگار هنر دستان هنرمند بزرگ هوشنگ سیحون با دقت بسیار بالا ساخته شده است

سبک طراحی معماری آرامگاه خیام

همانطور که گفته شد، آرامگاه خیام این بنای جادویی کار معمار زبر دستی به نام استاد هوشنگ سیحون است ایشان خود در باره این بنا می گویند :آرامگاه خیام در باغ امامزاده محروق نیشابور قرار داشت اولین کاری که باید انجام می دادم این بود که به گونه ای طراحی کنم که آرامگاه خیام وامامزاده محروق تداخل پیدا نکند به همین منظور من برای باغ محوری عرضی تعریف کردم تا آرامگاه را که در گوشه شمال شرقی باغ قرا داشت از امامزاده جدا کنم . از طرفی دیگر در چهار مقاله عروضی گفتاری از خیام آمده مبنی بر اینکه ایشان گفته اند که :من آرزو دارم مزارم در جایی باشد که در بهاران برگ گل روی مزارم بریزد ) بنا براین من مکانی در باغ را که اختلاف ارتفاع سه متری نسبت به درختان زرد آلوی باغ داشت انتخاب کردم چون این مکان سه متر پائین تر قرار دارد فصل بهار شکوفه های زرد آلو روی مزار میریزد .

خیام ریاضیدان منجم و ادیب بود سعی داشتم که این سه جنبه شخصیتی در مزارش تجلی پیدا کند من ده پایه برای آرامگاه در نظر گرفتم عدد ده ا.لین عدد دو رقمی است و پایه و اساسبسیار از اعداد می باشد از هر پاییه دو تیغه بر پایه مدل ریاضی خاصی به صورت مورب بالا می رود و با دیگر تیغه هابر خورد میکنند و از روبه رو بر روی پایه مقابلشان پائین می آید همه این تیغه های مورب در محور عمودی وسط برج همدیگر را قطع میکنند سطح پیچیده حاصله بر اثر یک فرمول ریاضی به وجود آمده که سنبله جنبه ریاضیان خیام است از طرف دیگر تقاطع تیغه ها در سقف آرامگاه یک ستاره به وجود می اورد که سنبول ستاره شناسی خیام محسوب می شود .

خیام سراینده رباعیات است من برای اولین بار در ایران از خط شکسته به صورت سیاه مشق استفاده کردم تا مجموعه ای اتزاعی را به وجود بیاورم انتخاب رباعیات نیز به وسله مرحوم استاد جلال همایی انجام شد رباعیاتی اتخاب شد که در اصل بودن آنها شکی وجود نداشته باشد ما بر روی هر کدام از پانل های لوزی دو رباعی به کار بردیم که مجمعا ۲۰رباعی در کل مجموعه نوشته شد .

خیام شاعر، ستاره شناس و ریاضی دان معروف ایرانی است که آرامگاهش در شهر نیشابور تبدیل به یکی از پربازدید ترین جاذبه های این شهر شده است

برگزاری همایش مجازی «خیام و توسعه شهری»

به نقل از روابط عمومی وزارت علوم، همایش «خیام و توسعه شهری» در تاریخ سه‌شنبه ۲۸ اردیبهشت‌ ماه سال جاری به میزبانی دانشگاه نیشابور برگزار می‌شود.

محورهای این جشنواره مجازی یک روزه شامل طراحی المان شهری و معماری شهری، توصیف شهر نیشابور در زمان زیست خیام و ویژگی‌های خاص آن، راه‌اندازی موزه و تالار خیام شناسی در افلاک نمای نیشابور و تولید محتوای علمی، فرهنگی و گردشگری برای اکران در افلاک نمای نیشابور می‌شود.

در ادامه با سعید جواهرزاده، رییس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران در خصوص استقبال مردم و گردشگران و بوم‌گردان به ارامگاه خیام به گفتگو نشسته و به ان می‌پردازیم:

رییس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران می‌گوید: ستاد کرونا، تاکنون اجازه بازگشایی مجموعه‌های تاریخی را صادر نکرده و در روز بزرگداشت خیام، ارامگاه این شاعر و ریاضیدان بزرگ نیز به مانند دیگر اماکن تاریخی تعطیل و اجرای برنامه‌ها به صورت مجازی می‌باشد.

سعید جواهرزاده در مصاحبه با خبرنگار این رسانه می‌افزاید: خیام دارای جایگاه شایسته و بایسته‌ای در میان مردم ایران و توریست‌ها در سرزمین نیشابور است.

سرزمین کهن تاریخ و ادب

وی اظهار می‌کند: نیشابور دارای تاریخی دور و کهن و در سال‌های دور پایتخت کشور محسوب شده و سرزمین افراد برجسته بسیاری بوده و دانشمندان و علمای بسیاری در این شهر می‌زیسته‌اند.

جواهرزاده بیان می‌کند: خیام یکی از چهره‌های مهم و برجسته کشور بوده که به سبب رباعیات و اشعار بسیار زیبا و علم ریاضی و نجوم خود در میان ادب دوستان مشهور است.

ریاضیدانِ شاعر

وی ابراز می‌کند: جایگاه والای خیام به گونه‌ای بوده که اکنون بسیاری از مردم نیشابور را با ارامگاه خیام می‌شناسند و نیشابور و خیام با یکدیگر عجین شده‌اند و بسیاری از زایران بارگاه منور امام هشتم'ع' حتما از این ارامگاه بازدید به عمل آورده و مدهوش معماری و زیبایی این ارامگاه می‌شوند.

جواهر زاده اذعان می‌کند: یکی از ارامگاه‌های زیبای مشاهیر ایرانی متعلق به خیام بوده که سبک و سیاق این معماری متفاوت و ماندگار هنر دستان هنرمند بزرگ هوشنگ سیحون با دقت بسیار بالا ساخته شده است.

وی ادامه می‌دهد: به طور حتم تمام گردشگران خراسانی، بازدید از نیشابور و ارامگاه خیام را نیز در برنامه خود دارند.

ظرفیت‌های خوبی در نیشابور ایجاد شده و فضاهای پیرامون آرامگاه خیام از جمله محور متصل به ارامگاه عطار و مجموعه تاریخی یک سایت قوی باستان‌شناسی است که بازارچه‌های قدیمی زیبایی دو چندان به ان داده است.

نیشابور یک مقصد گردشگری با جاذبه‌های توریستی فراوان بوده که از گذشته‌های دور مورد اقبال مردم قرار گرفته و در حال حاضر نیز این اقبال مردمی افزایش یافته اگرچه ناگفته نباید بماند که نیشابور هنوز جای برای پیشرفت داشته و مسئولین مرتبط بایستی این زیرساخت‌ها را به نحو بهتر و گسترده تر مهیا کنند.