از 1400 با لاریجانی!

همزمان با پایان یافتن ماموریت مجلس دهم، علی لاریجانی به مهم‌ترین سوژه محافل سیاسی و رسانه‌ای تبدیل شده و هر روز مقصد تازه‌ای برای او بعد از اتمام ریاستش بر مجلس مطرح می‌شود، در این زمینه دبیری شورای عالی امنیت ملی و ریاست هیات امنای دانشگاه آزاد دو مقصدی است، که برای لاریجانی ذکر شده، اما کیست که نداند مقصد و آرزوی غایی این سیاست‌مدار تکیه زدن بر کرسی ریاست جمهوری است. به تازگی صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی در این‌باره که آیا علی لاریجانی به شورای عالی امنیت ملی می‌رود یا نه گفته است: «دلیلی وجود ندارد که او به شورا نرود. اگر به شورای عالی امنیت ملی نرود باید به مجمع تشخیص مصلحت نظام برود و در کنار برادرش قرار گیرد.» زیباکلام درباره اینکه آیا ممکن است علی لاریجانی نامزد ریاست جمهوری شود هم گفته است: «هیچ چشم اندازی برای ریاست جمهوری آقای لاریجانی وجود ندارد. چه ایشان به شورای عالی امنیت ملی بروند و چه نروند یک مسئله قطعی است، آقای لاریجانی هیچ شانسی برای ریاست جمهوری سال آینده ندارد. جریان اصولگرای کلاسیک یا سنتی عملا تمام شده است. انتخابات اسفندماه نشان داد که بدنه اجتماعی هر دو جریان اصلی هم اصولگرایان و هم اصلاح طلبان از آن‌ها فاصله گرفته‌اند. این انتخابات نشان داد تنها کسانی که پای صندوق رای می‌روند طرفداران جریانات تندرو هستند. البته ممکن است آقای علی لاریجانی تصور کند که شانس دارد، اما واقعیت این است ایشان شانسی ندارد. شاید هم برخی اطرافیانش او را تشویق به حضور در انتخابات کنند.»
بر خلاف این اظهار نظر اما بسیاری معتقدند که علی لاریجانی هنوز می‌تواند در فضای سیاسی ایران به فعالیت خود ادامه بدهد، البته این موضوع پیچیده و چند وجهی است، اولا با توجه به اینکه در این سال‌ها خاندان لاریجانی در ساختار سیاسی ایران با افول روبرو بودند، در نتیجه بسیاری دیگر، علی لاریجانی را به “حاشیه رانده شده” فرض می‌کنند، اما به نظر می‌رسد هنوز نهاد‌های اصلی قدرت او را پذیرا باشند و لاریجانی بتواند به عمر سیاسی خود ادامه بدهد. ثانیا اخباری که در مورد رفتن لاریجانی به شورای عالی امنیت ملی یا هیات امنای دانشگاه آزاد زده می‌شود، به نظر می‌آید، بیشتر گمانه‌زنی رسانه‌ای باشد، چرا که لاریجانی به عنوان یک رئیس قوه نباید حاضر باشد به جایی پایین‌تر برود، از سوی دیگر برخی معتقدند اگر وی همان‌طور که گفته می‌شود دارای هوش سیاسی باشد، با توجه به صحبت‌های رهبری مبنی بر اینکه چاره کار حل مشکلات امروز کشور، دولت جوان و حزب‌اللهی است، نباید به عرصه انتخابات سال 1400 نیز ورود کند، اما در این زمینه احتمال هر اتفاقی نیز وجود دارد. در حال حاضر هنوز هم برخی از اصلاح‌طلبان به دنبال حمایت از لاریجانی در انتخابات سال 1400 هستند، اصلاح‌طلبانی که در انتخابات مجلس شرکت نکردند دیگر تحت هیچ شرایطی زیر بار نامزد اجاره‌ای نخواهند رفت، بر این اساس علی لاریجانی شانسی برای حمایت از طرف آن دسته از اصلاح‌طلبان نخواهد داشت.
اخیرا الیاس حضرتی، قائم‌مقام حزب اعتماد ملی، در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر اینکه «آیا اصلاح‌طلبان برای انتخابات 1400 باز هم به سراغ کاندیدای اجاره‌ای می‌روند یا خیر؟» گفته است: «البته کاندیدای اجاره‌ای کلمه خوبی نیست. امروز، هم آقای لاریجانی و هم آقای روحانی اصلاح‌طلب هستند و هر دو آنها از گفتمان اصولگرایی عبور کرده‌اند. به‌طورکلی یکی از افتخارات ما اصلاح‌طلبان این است که شخصیت‌های اصولگرا را به شکلی محترمانه از اصولگرایی عبور داده و به اصلاح‌طلبی سوق داده‌ایم که این مسئله تنها محدود به آقای روحانی و آقای لاریجانی نیز نمی‌شود و در گذشته نیز آقای ناطق‌نوری چنین وضعیتی داشته است». البته این سخن حضرتی شاید از نظر محتوایی قدری درست باشد، اما از نظر تشکیلاتی دقیق نیست، زیرا علی لاریجانی هیچ‌گاه خود را در جبهه اصلاحات تعریف نکرده است و حتی در انتخابات مجلس در سال 94 هم این اصلاح‌طلبان بودند که او را در لیست امید قرار دادند و او هیچ‌گاه چنین درخواستی را از اصلاح‌طلبان مطرح نکرد. پیش‌تر هم از این دست اظهارات از سوی اعضای حزب کارگزاران مطرح شده بود؛ چنان‌که در سال 97 یدالله طاهرنژاد گفته بود: «اگر به این نتیجه برسیم که امور زندگی و معیشت مردم با حمایت ما از آقای لاریجانی بهتر می‌شود، احتمال دارد که اصلاح‌طلبان از آقای لاریجانی حمایت کنند. هرکس بتواند کشور را به درستی اداره کند، ما مخلص او هستیم.»
اما هنوز بسیار زود است که بخواهیم در مورد آینده سیاسی علی لاریجانی نظر قطعی بدهیم، با توجه به شرایطی که وجود دارد این احتمال هست که وی هوس کند بعد از سال 84، در سال آینده نیز دوباره نامزد ریاست جمهوری شود، باید دید تحولات تا پایان سال به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد. لاریجانی سیاست‌مدار بسیار زرنگی است و با توجه به اینکه حس کرد در این دور مجلس مردم مشارکت نخواهند کرد و احتمال رئیس‌شدن دوباره اش بسیار کم است، در یک اقدام هوشمندانه در انتخابات شرکت نکرد، در چنین فضایی به نظر می‌رسد لاریجانی هنوز برای ادامه حیات سیاسی خود تصمیم نگرفته است. با این وجود به نظر می رسد علی لاریجانی دست کم به سه دلیل به شورای عال امنیت ملی نخواهد رفت. اول اینکه تا پایان دولت یک سال بیشتر باقی نمانده و با توجه به اینکه لاریجانی انسان هوشمندی به شمار می‌رود، بعید است که برای یک سال چنین ریسکی را قبول کند، زیرا ممکن است رئیس جمهور بعدی تمایل نداشته باشد با وی همکاری کند. دوم اینکه رابطه لاریجانی و روحانی در فاز رئیس جمهور و رئیس مجلس مناسب بود، معلوم نیست زمانیکه لاریجانی منصوب روحانی باشد و یکی از مدیران او قلمداد شود، رابطه این دو به مانند گذشته باشد و لاریجانی نیز سیاست‌های روحانی را دنبال کند و سوم اینکه لاریجانی 12 سال رئیس مجلس بوده، بسیار بعید است که بلافاصله بیاید و جایگاه خود را تنزل دهد، چرا که او تا همین دیروز به عنوان رئیس یکی از قوای سه گانه کشور محسوب می‌شد، برای همین است که بعید خواهد بود، چنین مسئولیتی را قبول کند. با تمام این تفاسیر، علی لاریجانی همچنان یکی از نامزد‌های بالقوه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده است. در حال حاضر 100 درصد مشخص نیست که او قطعا می‌آید یا اینکه با توجه به شرایط موجود اصلا ورود نمی‌کند، همه چیز بستگی به این دارد که تا پایان سال و ابتدای سال 1400 وضعیت کشور به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد، در آن صورت است که لاریجانی تصمیم خود را خواهد گرفت. به نظر می رسد در یک سال آینده لاریجانی پست مهمی را قبول نخواهد کرد و نظاره‌گر شرایط خواهد بود و تنها به دانشگاه بازخواهد گشت، همان‌طورکه خود او نیز اعلام کرده بود، بنابراین از الان خیلی زود است که بخواهیم در مورد حضور یا عدم حضور علی لاریجانی در انتخابات 1400 به اظهار نظر بپردازیم. با توجه به سابقه 30 ساله لاریجانی در عرصه مدیریت کلان کشور، به نظر می‌رسد باید از تجربیات او استفاده کرد، هر چند ممکن است که به عملکرد لاریجانی نقد‌هایی وارد باشد، اما به طور قطع سابقه مدیریتی او می‌تواند در آینده بسیار راهگشا باشد.