خارجی ها درباره استاد شجریان چه می گویند؟

آدم نمی تواند بدون لفظ استاد خطابش کند. چه اشک هایی که با شنیدن صدایش نریخته و آرامشی که بر دل ها ننشسته است. استاد جزو آن دسته ایرانی هایی است که هر کسی به وجودش افتخار می کند و با غرور نامش را می گوید؛ نامش را تکرار می کند.

به نوشته مجله «خوشحالی»، محمدرضا شجریان تنها بین ایرانی ها شناخته شده نیست. بلکه آوازه اش به گوش دنیا رسیده و خبرگزاری های مهم خارجی هم راجع به او می نویسند. راجع به صدایش، اجراهایش، مدال هایی که دریافت کرده و حتی ربنایش. استاد را از نگاه آن طرفی ها دیدن هم لطف خودش را دارد.

دیلی نیوز ترکیه: شهر میزبان استاد موسیقی ایران

سال 1390 استاد شجریان برای اولین بار در استانبول به همراه گروه شهناز تور برگزار کرد و همان موقع بود که روزنامه های ترکیه راجع به این استاد بزرگ خبرهای متعددی نوشتند. روزنامه شرق در تاریخ 23 شهریور چهار سال پیش لیستی از این روزنامه ها را تهیه کرد و بازخورد هر کدام نسبت به کنسرت استاد را منتشر کرد.

برای مثل دیلی نیوز ترکیه از استاد شجریان به عنوان استاد موسیقی ایران یاد می کند و زمان، یکی دیگر از روزنامه های مطرح ترکیه می نویسد: «شعر مولانا با شجریان معنا پیدا می کند. افراد کمی هستند که لقب استادی برازنده آن ها باشد و شجریان یکی از این افراد است.» صدای شجریان برای ترک ها هم سرشار از جذبه و آرامش است طوری که اشعار مولانا، شاعری که مدتی ادعا می کردند اصالتا ترک بوده را با صدای شجریان معنی می کنند.

گاردین: نامدارترین خواننده و برجسته ترین استاد

ربنا یک جورهایی حکم روح جدانشدنی رمضان را برای ما دارد. نمی شود صحبت از رمضان و لحظه افطار کرد و صدای استاد در خاطرات ما نپیچد. حالا فکرش را بکنید صدای ربنای استاد ما، تا آن طرف دنیا هم رسیده. دو سال پیش، روزنامه گاردین در مورد استاد شجریان و ربنای جانش این طور نوشته: «ربنا اجرایی است که نفس را در سینه حبس می کند. این اثر، کار محمدرضا شجریان، نامدارترین خواننده و برجسته ترین استاد موسیقی سنتی ایران است. او در ربنا چهار بخش متفاوت از آیات قرآن را انتخاب کرده که هر کدام از آن ها با عبارت «ربنا» شروع می شوند. شجریان این چهار بخش را به صورت یک دعای به هم پیوسته براساس ملودی های سنتی پارسی خوانده است.»

گاردینی ها حتی از شور و شوق مردم ایران برای رسیدن لحظه افطار با صدای استاد هم باخبرند و خوب می دانند که ربنای محمدرضا شجریان چه حال و هوای فوق العاده ای به لحظه های افطار می دهد.

ای بی سی: اسطوره زنده ایران

ای بی سی استرالیا در مورد محمدرضا شجریان می نویسد: «سوپراستار موسیقی سنتی ایران در حال برگزاری تور در استرالیا است. او در ایران، سرزمین مادری اش به عنوان یک اسطوره زنده شناخته می شود.»

نویسنده این گزارش، جان تیلور، می گوید این کنسرت جز کنسرت های نادری است که با تشویق ایستاده مردم شروع می شود، برخلاف کنسرت های دیگر تماشاگران صرفا در انتهای اجرا از جای خود بلند می شوند. تیلور همچنین می گوید: «برای ایرانیان دور از وطن، شجریان مثل تکه ای از خاک وطن است.»

تیلور همچنین سراغ طرفداران استاد هم رفته و نظرشان را درباره او پرسیده است. هر کدام از آن ها به نحوی خسرو آواز ایران را توصیف کرده: «به خانه هر ایرانی که بروید آثار استاد را پیدا می کنید. صدای او برای من بهشتی است.»

نیویورک تایمز: غیرقابل پیش بینی

گزارش نیویورک تایمز را ژان پارلس راجع به کنسرت محمدرضا شجریان، همایون شجریان، کیهان کلهر و حسین علیزاده نوشته است و متن را این طور شروع می کند: «در تئوری، موسیقی سنتی ایرانی بسیار اصولی است. مخزنی از ملودی ها و موتیف ها که به چندین حالت شکل می گیرند و موزیسین های ایرانی روی این ملودی ها بداهه نوازی می کنند.» او بعد از این که سعی می کند از این طریق به ویژگی قابل پیش بینی بودن موسیقی سنتی ایرانی اشاره کند ناگهان این طور ادامه می دهد: «با این حال وقتی اساتید موسیقی ایران و چهار استاد سردمدار، کنسرت شان را در سالن رز هال اجرا کردند، این موسیقی هر چیزی بود به غیر از قبال پیش بینی. امتداد این موسیقی می توانست به همه جا برسد. موسیقی آن ها حزن انگیز، عمیق و خلسه آور بود.»

او در ادامه اعضای گروه را معرفی می کند و طبیعی است که اول از همه اسم استاد شجریان را با صفت برجسته ترین خواننده سنتی ایران بیاورد. پارلس می گوید: «محمدرضا شجریان به تک تک خطوطی که می خواند نوایی حزن انگیز و سوگوارانه می بخشد، تک تک عبارت ها را با کرامتی عظیم می سراید. او ابیات را با اوج گرفتن، نفس های عمیق و طولانی و صدایی لرزان به ابیاتی تاثیرگذار و سوزان تبدیل می کند.»

آی ام دی بی IMDB: بزرگترین استاد در قید حیات موسیقی سنتی ایران

وب سایت آی ام دی بی هم اسم استاد شجریان را برای آهنگسازی فیلم هایی مثل «زمستان است» و «ابجد» آورده است. این وب سایت که یکی از پربازدیدترین و معتبرترین وب سایت های فعال در زمینه شناساندن فیلم ها و آثار هنری است در بیوگرافی محمدرضا شجریان این طور می نویسد: «شجریان به عنوان بزرگترین استاد موسیقی سنتی ایران شناخته می شود. او خواننده ای است که در خواندن دستگاه های مختلف آواز تبحر دارد. در سال 1999 یونسکو در فرانسه جایزه پیکاسو و در سال 2006 مدال موتزارت را به او اهدا کرد.»

درباره جایزه پیکاسو هم این را بگوییم که این جایزه هر 5 سال یک بار به هنرمندی اهدا می شود که برای شناساندن فرهنگ و هنر کشورش تلاش می کند. مدال موتزارت نیز هر دو سال یک بار توسط یونسکو به شخص یا موسسه ای که در زمینه موسیقی دستاوردهای منحصر به فردی به دست آورده یا در آموزش موسیقی فعالیت یکتایی انجام داده باشد اهدا می شود.

واشنگتن پست: صدای قدرتمند و اشتیاق آور

«شب، سکوت، کویر» یکی از اثرهای جاودانه کیهان کلهر و استاد شجریان است. این اثر جاودانه پای خودش را به واشنگتن پست هم باز کرد و نقدهای جالبی درباره اش نوشته شد. در بخشی از گزارش واشنگتن پست راجع به این اثر این طور آمده است: «همان طور که از اسم شب، سکوت، کویر بر می آید حرکت های این موسیقی سرشار از القای حس سکوت، مخفی بودن و حتی مدیتیشن است. به خصوص وقت هایی که صدای قدرتمند و اشتیاق آور شجریان موقع خواندن ترانه های معاصر و کلاسیکی که به صورت متناوب به دنبال هم می آیند پیشی می گیرد.»

نکته جالبی که نویسنده در انتهای گزارش به آن اشاره می کند هم خواندنی است و اوج غنای آثار استاد را نشان می دهد: «حتی برای شنونده ای که نمی داند قطعه به صورت سنتی کجا تمام می شود دوباره کجا شروع می شود روح آهنگ راهنما قرار می گیرد و نمی گذارد شنونده اشتباه کند.»

یعنی شنونده غیرایرانی هم با اصالت اثر ارتباط برقرار می کند و به گوش جان به شنیدنش می نشیند. واشنگتن پست در ادامه برای علاقمندان به شنیدن این آلبوم راهنمایی هم قرار داده است.