چرا چابهار؟

در ساعت 9 و 55 دقیقه صبح پنجشنبه، یک عامل انتحاری با یک دستگاه وانت نیسان که مواد منفجره را به همراه داشت، قصد عملیات انتحاری در مقر نیروی انتظامی چابهار را داشته است. وی قصد داشته که وارد مقر فرماندهی نیروی انتظامی در چابهار شود که با مقاومت محافظان ستاد فرماندهی، مجبور می‌شود که خودروی انتحاری را در مقابل ورودی ستاد فرماندهی، منفجر کند. در جریان این حادثه تروریستی عامل انتحاری در جا کشته شده و متاسفانه دوتن از نیروهای انتظامی نیز به شهادت رسیدند. همچنین تعدادی از هموطنانمان که عموما از کسبه محل بودند در این حادثه مجروح شدند.

توئیت محمد جواد ظریف 

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران روز پنج‌شنبه در واکنش به حمله تروریستی در شهر «چابهار»، با اشاره به سابقه بازداشت تروریست‌هایی که از امارات عربی متحده راهی ایران بوده‌اند، گفت: ایران تروریست‌ها و اربابان آن‌ها را به سزای عملشان می‌رساند.

وی در توییتر نوشت: «تروریست‌های مورد حمایت خارجی، افراد بی‌گناه را در چابهار کشتند و زخمی کردند. همانطور که در گذشته هم به صراحت گفته‌ایم، چنین جنایاتی بی‌مجازات باقی نخواهد ماند: در سال 2010 سرویس‌های امنیتی ما افراط‌گرایانی را که از امارات می‌آمدند، ردیابی و بازداشت کردند.»

ظریف سپس به عاملان این حمله تروریستی هشدار داد: «حرفم را به خاطر داشته باشید: ایران تروریست‌ها و اربابان آن‌ها را به سزای عملشان می‌رساند.»

دلیل انتخاب چابهار توسط تروریست‌ها چیست؟

زمانی که ایالات متحده آمریکا در چهارم نوامبر آغاز دور دوم تحریم ها را علیه ایران اعلام کرد، به دلیل شرایط و معذوریت هایی که در خصوص عدم همراهی برخی کشورها با این تحریم ها به وجود آمد، وزارت خزانه داری آمریکا به ناچار مجبور شد که این کشورها را از تحریم‌های خود علیه ایران معاف کند. لذا معافیت هشت کشور از خرید نفت ایران در کنار مستثنی شدن 45 روزه عراق از واردات گاز و انرژی برق از ایران سبب شد تا کاخ سفید و شخص ترامپ، آن فشار حداکثری اقتصادی را که از طریق اعمال تحریم‌ها بر ایران مد نظر داشتند، نتوانند اجرایی کنند. در این راستا و علیرغم میل باطنی واشنگتن، معافیت تمامی عملیات های مربوط به توسعه بندر چابهار نیز به دلیل نقش این بندر در توسعه افغانستان و نیز اهمیت آن برای اقتصاد هندوستان به عنوان شریک مهم و راهبردی آمریکا، در دستور کار کاخ سفید قرار گرفت، به گونه ای که رسانه ها در همان زمان اعلام کردند که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، معاف کردن بندر چابهار ایران از تحریم های اقتصادی را سخت ترین تصمیم در زمینه تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران نامیده است.

اگر چه هدف ایالات متحده از این معافیت، تمایل کاخ سفید برای کمک به هند و نیز اقتصاد کشور افغانستان اعلام شد، اما این معافیت ناخواسته سبب شد تا واشنگتن از اهداف خود در زمینه شکل دادن فشار حداکثری بر ایران دور شود. لذا به نظر می رسد که حادثه تروریستی چابهار را می توان اقدامی در راستای ناامن کردن این شهر و بندر برای خروج شرکت های هندی از توسعه این بندر از طرف آمریکا و برخی بازیگران منطقه ای همراه سیاست های کاخ سفید دانست. بدون آن که واشنگتن فشاری بر دهلی نو در این خصوص آروده باشد. یعنی آمریکا سعی دارد با ناامن کردن این بندر مسیری را در پیش پای هندی ها قرار دهد که راهی جز دست کشیدن از بندر چابهار نداشته باشند. چرا که میزان سرمایه گذاری به خصوص در حوزه سرمایه گذاری خارجی نسبت مستقیمی با میزان امنیت دارد؛ در این راستا هر چقدر میزان امنیت در یک کشور بالاتر باشد، یقینا این عامل خود به مشوقی برای جذب و افزایش میزان سرمایه گذاری خارجی بدل خواهد شد. به خصوص که بندر چابهار می تواند به یک مسیر استراتژیک تجاری از طریق ایران و افغانستان به آسیای مرکزی بدل شود که این مهم یقینا یکی از اهداف هندی ها برای حضور در چابهار و توسعه این بندر است. لذا حادثه تروریستی چابهار می تواند یک تیر و دونشان زدن برای آمریکا باشد. از یک سو لغو معافیت تحریمی توسعه بندر چابهار را با خروج هندی ها شکل می دهد و از سوی دیگر هم فشاری بر دهلی نو برای خروج از این بندر و نیز تدوام روابط با تهران نخواهد داشت که به تنش سیاسی و دیپلماتیک احتمالی میان هند و آمریکا بینجامد.

البته از آن سو اسلام آباد نیز نیم نگاهی به حضور در این بندر دارد تا بتواند مراودات اقتصادی و تجاری با ایران داشته باشد، آن هم در شرایطی که عمران خان، نخست وزیر جدید پاکستان هم سیاست نزدیکی با تهران را از ابعاد گوناگون در دستور کار دولت خود قرار داده است.

از طرف دیگر حضور چینی ها در این پروژه (توسعه بندر چابهار) یک سیگنال بسیار هشدار دهنده و حتی می تواند یک تهدید جدی برای رقبای منطقه ای پکن قلمداد شود. مضافا این که بازیگران دیگری نظیر توکیو که به نوعی متحد دهلی نو محسوب می شود نیز پیشتر علاقه خود را به مشارکت در تامین مالی نوسازی این بندر ایرانی اعلام کرده است. لذا حضور و تمرکز همزمان برخی از قدرت های اقتصادی جهان در این بندر سبب شد تا به قول کاخ سفید این معافیت تحریمی دردناک و تلخ آمریکا در خصوص توسعه بندر چابهار، اکنون به محل و بستری برای تقابل جدی تهران با تحریم های آمریکا بدل شود.این شرایط خود به خود بندر چابهار را به هدف و سیبل حملات آمریکا و دیگر کشورهای مخالف ایران بدل می کند.

اما از بعد دیگر هم باید گفت که اساسا مسئله ایجاد ناامنی گسترده در ایران یکی دیگر از راهبردهای آمریکا برای پیشبرد اهداف خود در کشور ما است تا بتواند در کنار مشکلات اقتصادی، عدم وجود امنیت را به یکی دیگر از دغدغه های جامعه بدل کند. به عبارت دیگر علاوه بر مشکلات معیشتی، آمریکا سعی دارد با این دست از اقدامات تروریستی در اهواز و چابهار، مردم را به سمت انتقاد و اعتراض در قبال ناکارآمدی دستگاه های امنیتی و نظامی کشور سوق دهد. از طرفی این دست از اقدامات تروریستی از جانب واشنگتن و بازیگران منطقه ای، بسترسازی ایجاد نوعی ناامنی روانی را در در کشور به دنبال دارد تا جامعه را نسبت به آینده کشور بدبین کند. به خصوص که با گذشت 75 روز از حادثه تروریستی اهواز ما شاهد تکرار این دست از اقدامات هستیم و این واقعیت ها، ظن یک برنامه جدی را از جانب واشنگتن، ریاض و تل آویو برای تکرار این اقدامات در آینده را هم بیشتر می کند.