شعر «مهاجرت» در شناسنامه شعر فارسی

جلسه نقد و پژوهش کتاب «خشخاش‌ها» از امان میرزایی با حضور مسئولین حوزه هنری خراسان، شاعران و نویسندگان و علاقه‌مندان به ادب فارسی در حوزه هنری خراسان برگزار شد.

در این جلسه ادریس بختیاری یکی از منتقدان حاضر در جلسه گفت: امان میرزایی شاعر تشبیه‌هاست. جالب این که گاهی شاعر وجه شبه را از مشبه انتخاب می‌کند نه از مشبه‌به. و من نمی‌دانم که این در ادبیات فارسی سابقه داشته است یا نه. امان یک شاعر تجربه‌گراست و حتی در مواردی که وارد فضاهایی می‌شود که تجربه نکرده است، آن‌ها را در تجربه‌های دیگران یافته است.

ویژی دیگر شعر امان این است که این شعرها فرم‌های خوش‌ساختی دارد. امان از تلمیح بسیار استفاده نکرده است به این دلیل که عناصر تاریخی‌ای که در کشور خودش هست و مسائلی که او در کشور مقصد با آن‌ها روبه روست آن‌قدر هست که شعر او را تأمین می‌کند. درمجموع امان میرزایی شاعر «مهاجرت» است.

یوسف بینا، منتقد و شاعر خراسانی در این باره نیز گفت: این شعرها شاعرانگی بسیار و عاطفۀ شدیدی دارد. ولی شعر خوب وقتی ایجاد می‌شود که این هیجانات و عواطف در اختیار شخصیت منتقدانۀ شاعر قرار گیرد. من در بعضی شعرها احساس می‌کردم که این‌‌ها می‌توانست موجزتر باشد. گویا این‌ها حاصل همان هیجان سرریزشده است. جریان شعر مهاجرت شناسنامه و هویت پیدا کرده است و یکی از گفتمان‌های مهم ادبیات معاصر فارسی، همین جریان شعر مهاجر است. این شناسنامه‌دار شدن این جریان مدیون شاعرانی است که امان میرزایی از آن جمله است.

کاوه جبران نیز در مقام منتقد بعدی گفت: یک رویکرد در این شعرها این است که شاعر می‌کوشد این واحدهای بیانی را به صورت سینمایی در کنار هم قرار دهد. رویکرد دیگر، نوعی توصیف است یعنی آن واحد بیانی به توصیف اختصاص می‌یابد.

یعن نقش و بافت واحد بیانی این است که یا سؤال طرح کند یا مورد خطاب قرار دهد. تصور می‌کنم ما باید در برخوردمان با متون، به صورت تقلیل‌گرایانه رفتار نکنیم و شیوه‌های مختلف برخورد با متن را بتوانیم بپذیریم.

ابوطالب مظفری از دیگر منتقدان ادبی نیز تصریح کرد: من خیلی خوشحالم و چاپ این کتاب را به امان میرزایی تبریک می‌گویم. من با شعر امان میرزایی از قدیم آشنا بوده‌ام، ولی نگاه یک نقاد باید از بیرون باشد و بتواند کتاب را از یک منظر منتقدانه ببیند.

من حس می‌کنم که این کتاب دچار یک بدشانسی شده است و آن این که این کتاب دیرتر از وقت خودش چاپ شده است. بهترین شعرهای این کتاب چند سال پیش گفته شده است و اگر کتاب آن زمان چاپ می‌شد، تأثیر بیشتری می‌داشت و حقشان بیشتر ادا می‌شد. چون بسیاری از این شعرها مال یک دهه قبل است، ممکن است قدری قدیمی به نظر برسد، ولی خوشبختانه این کتاب بالاخره به چاپ رسید و همین را هم باید به فال نیک بگیریم.