هیئت رئیسه مجلس دهم تنها با دو تغییر ابقاء شد

دیروز نمایندگان مجلس‌ دهم برای دومین سال عملکرد خود هیئت رئیسه جدیدی را انتخاب کردند. البته رئیس و نواب رئیس بدون تغییر ابقاء شدند و تنها در جایگاه دبیران و ناظران هیئت رئیسه دو نفر از فراکسیون ولایی،‌ جایگزین دو چهره از فراکسیون امید شدند.

زمزمه های قبل از انتخابات می گفت فضای انتخابات امسال مبهم تر از سال اول خواهد بود، اگر در انتخابات سال اول، فرصت لابی و رایزنی را به هیچ طیف حاضر در پارلمان نداده بود، اما رایزنی ها و لابی ها برای انتخابات سال دوم از مدت ها پیش آغاز شده بود.

ائتلاف های پشت پرده یکی بعد از دیگری رونمایی می شدند، خبرها می گفت فراکسیون مستقلین و امید قرار نیست در یک جناح قرار بگیرند،گویی رایزنی های پشت پرده فراکسیون ولایی و مستقلین آنقدر نتیجه بخش شده بود که حتی مدل ورود به انتخابات را مشخص کنند، مدلی که در آن هیچ سهمی برای فراکسیون امید وجود نداشت و 12 کرسی ریاست به صورت 6 به 6 بین دو فراکسیون تقسیم شده بود.

سوی دیگر فراکسیون امید بود که بیکار ننشست و رایزنی ها برای برهم زدن ائتلاف مستقلین و ولایی ها را آغاز کرد، ماجرای حذف مطهری از هیات رئیسه مجلس از سوی طیفی از ولایی ها همان نقطه عطفی بود که فضا را به نفع فراکسیون امید کرد تا بتواند طیفی از مستقلین را در ائتلاف با ولایی ها دچار تردید کند. شاید همین تردیدها بر سر نزدیکی های فراکسیونی بود که در نهایت معادلات پارلمانی را به چند ساعت مانده تا انتخابات هیات رئیسه موکول کرد. آنجا که در جلسه رایزنی روسای سه فراکسیون با علی لاریجانی هر سه فراکسیون تن به ائتلافی برابر دادند.

64 رای باطله در گلدان انتخابات ریاست مجلس

لاریجانی تنها گزینه ریاست شد، فراکسیون امید دو سهم در نواب رئیسی داشت و دو فراکسیون دیگر هرکدام یک سهم. دیگر کرسی‌های هیات رئیسه هم به شکلی برابر بین سه فراکسیون تقسیم شد. علي لاريجاني، چهره بدون رقيب انتخابات امروز هيئت رئيسه مجلس بود كه سرانجام توانست 204 رأي  مثبت اهالی خانه ملت را به سبد رأي خود بريزد.

البته لاريجاني در سال دوم مجلس دهم، با كاهش 33 رأي براي کسب کرسي رياست روبرو شد اما باز هم اعتماد نمايندگان مجلس به او؛ اين امكان را فراهم ساخت تا اين «فيلسوف سياستمدار» همچنان بر صندلي سبز رياست قوه مقننه تكيه بزند.

توافق لحظات پایانی روز سه شنبه امروز به صحن مجلس هم رسید، لاریجانی در کرسی ریاست ابقا شد و صندلی نواب رئیسی بازهم پزشکیان و مطهری را پذیرا گردید. اما همانقدر که رای باطله 64 تایی ریخته شده در انتخابات مربوط به ریاست مجلس محل سوال و ابهام بود، آرای 67 تایی هادی قوامی کاندیدای مستقلین و رای 107 تایی حاجی بابایی کاندیدای فراکسیون ولایی هم محل سوال شد.

اما تنها نام لاريجاني نبود كه در برگه هاي رأي سال دوم همچون سال اول مجلس دهم، تكرار شد؛ بلكه با وجود حاشيه‌هاي پيش آمده بر سر حذف علي مطهري از هيئت رئيسه، باز هم نام او در كنار نام مسعود پزشكيان به عنوان نواب رئيس مجلس دهم،‌ بر روي برگه هاي رأي نوشته شد. نكته جالب توجه اين است كه نواب لاريجاني، با سير صعودي رأي نسبت به سال گذشته مواجه شدند. پزشكيان با گذشت يك سال از عمر مجلس، از 158 رأي سال اول، اين بار توانست نمايندگان بيشتري را جذب مشي اصلاح طلبي خود كند و 179 رأي مثبت را در پرونده نائب رئيسي خود به جاي گذاشت. در كنار پزشكيان كه باز هم نائب رئيس اول شد، علي مطهري نيز به عنوان چهره معتدل مجلس دهم كه در فراكسيون اميد عضويت دارد، توانست با 33 رأي بيشتر از سال اول مجلس دهم،‌ يعني 163 رأي، دوباره در تركيب هيئت رئيسه به عنوان نائب رئيس دوم، قرار بگيرد. ناظران يا همان كارپردازان هيئت رئيسه نيز تنها با يك تغيير مواجه شدند. آشوري تازياني چهره نزديك به فراكسيون ولايي و بهروز نعمتي از فراكسيون اميد دو چهره‌اي هستند كه بدون تغيير، مجددا به عنوان ناظران هئيت رئيسه انتخاب شدند و تنها اسدالله عباسي از فراكسيون ولايی، جايگزين قسيم عثمانی از فراكسيون اميد شد. در ادامه رأي گيری هيئت رئيسه اجلاسيه دوم مجلس دهم، از ميان 6 چهره منتخب سال اول برای سمت دبير هيئت رئيسه، تنها يك نفر حذف شد. علي اصغر يوسف‎نژاد از فراكسيون اميد حذف و محمدحسين فرهنگی از فراكسيون ولايي جايگزين او شد.

در واکاوی آرای باطله ریخته شده به گلدان در انتخابات ریاست مجلس بدون شک می توان طیفی از پایداری ها تا ولایی ها و فراکسیون امیدی ها را جستجو کرد، همان هایی که برخی نظرشان به کاندیداتوری پزشکیان بود و طیفی دیگر چون پایداری ها که از ابتدا سرناسازگاری با ریاست لاریجانی داشتند.

اما آرای داده شده به دو رقیب پزشکیان و قوامی هم جالب توجه به نظر می رسد، 107 رای حاجی بابایی به عنوان کاندیدای فراکسیون ولایی با اینکه ظرفیت این فراکسیون بین 80 تا 100 رای برآورد می شود حکایت از جواب دادن رایزنی های این فراکسیون با مستقلین دارد گویی طیفی از مستقلین در نزدیکی با فراکسیون ولایی رای خود را به سبد نامزد فراکسیون ولایی ریخته اند. امری که بالعکس آن رخ نداده، یعنی رای 67 تایی هادی قوامی را شاید بتوان رای خالصی برخواسته از فراکسیون مستقلین برآورد کرد. هرچند ظرفیت رای فراکسیون مستقلین را شاید بتوان بیشتر از رای قوامی برآورد کرد اما بدون تردید طیفی از این فراکسیون هم در همراهی با فراکسیون امید به دو نامزد این فراکسیون رای داده است نه نامزد فراکسیون متبوعشان.

مهمترین پیام سیاسی انتخابات هیات رئیسه از کجا صادر شد؟

اما از سه صندلی مهم هیات رئیسه به 9 صندلی بعدی که برسیم معادلات فراکسیونی کاملا متغیر می شود. شاید انتخابات اخیر هیات رئیسه مهمترین پیام سیاسی خود را از روی همین صندلی ها صادر کند، آنجا که فراکسیون امید دو کرسی مهم خود در هیات رئیسه مجلس را از دست داد و به رقیب خود در فراکسیون ولایی تقدیم کرد. گویی آنکه قدرت لابی های فراکسیون ولایی در جذب رای مستقلین مجلس در این صندلی ها کارگر افتاده است تا محمدقسیم عثمانی و یوسف نژاد در نتیجه همین لابی های پشت پرده جای خود را به محمدحسین فرهنگی و اسدالله عباسی دو نامزد فراکسیون ولایی بدهند. و سهم فراکسیون ولایی در صندلی های هیات رئیسه سنگین تر از سال اول شود.

ضعف فراکسیون امید مجلس در لابی های درون پارلمانی باز هم در همین نقطه خود را نشان داد، فراکسیونی که سال اول با تصور اینکه همه افراد راه یافته به مجلس با لیست امید بر عهد خود پایبند هستند تصور می کرد که می تواند کرسی های هیات رئیسه را قبضه کند اما در نهایت همان توصیف کواکبیان رقم خورد، افرادی که با لیست امید وارد شدند اما زنبیل خود را در صف رقیب گذاشتند.

جدا شدن طیفی از فراکسیون امید و قرار گرفتن آنها زیر پرچم مستقلین گرچه این فراکسیون را تا حدی خالص سازی کرد اما تصور اینکه مستقلین در معادلات درون پارلمانی به فراکسیون امید نزدیک هستند نه ولایی همان نقطه ای شد که ناکامی فراکسیون امید را رقم زد. گویی مستقلین مجلس قرار نیست مشی ثابتی در رابطه با دو فراکسیون دنبال کنند بلکه در بزنگاه های پارلمانی رای شان را به سمت یکی از دو فراکسیون بچرخانند. ارایی خاکستری و تاثیرگذار که اینبار صندلی های هیات رئیسه را به ضرر فراکسیون امید چینش کردند.

گزارشی از سید مهرداد امیرکلالی