چه میزان از ظرفیت های شهر مشهد استفاده کردیم؟

فاطمه رحمانی، عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی

مشهد مقدس از لحاظ مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی جایگاه ویژه‌ای در کشور دارد. مهمترین ویژگی این شهر وجود مرقد امام رضا (ع) است که به طور متوسط هر ساله پذیرای ۲۵ میلیون زائر داخلی و یک میلیون زائر خارجی است.

حضور جمعیت زیادی از زائران و گردشگران به این شهر، توانسته تأثیرات اقتصادی و اجتماعی بسزایی به همراه داشته باشد. از بعدی دیگر مشهد، نقش مهمی از حیث معنوی و فرهنگی در کشور و ارتباط با شیعیان جهان دارد.

با وجود این حد از ظرفیت ها و امتیازاتی که مشهد داراست، اما متأسفانه نگاه ویژه ای –از سوی مسئولان- متناسب با شرایط منحصر به فرد مشهد وجود ندارد. برای مثال این شهر از لحاظ زیرساخت‌های حمل و نقل و… با کمبودهای فراوانی دست و پنجه نرم می کند.

با وجود این حد از ظرفیت ها و امتیازاتی که مشهد داراست، اما متأسفانه نگاه ویژه ای –از سوی مسئولان- متناسب با شرایط منحصر به فرد مشهد وجود ندارد. برای مثال این شهر از لحاظ زیرساخت‌های حمل و نقل و… با کمبودهای فراوانی دست و پنجه نرم می کند

برای مثال، حاشیه‌نشینی، معضل بزرگ کلان شهرهای کشور از جمله مشهد است. عمده دلیل این پدیده نازیبای اجتماعی، عدم توجه به روستاها از لحاظ امکانات آموزشی، بهداشتی، فرهنگی، حمایت‌های اجتماعی و اشتغال است که نتیجه آن مهاجرت روستاییان به شهر و ایجاد حاشیه‌نشینی است.

به دلیل اهمیت موضوع، حاشیه‌نشینی و ضرورت ساماندهی حاشیه شهرها در قانون برنامه ششم توسعه به ویژه ماده ۸۰ توجه ویژه‌ای به این امر شده است به طوریکه دولت را مکلف به برنامه‌ریزی برای ممانعت از توسعه و کاهش سالانه ۱۰ درصد حاشیه‌نشینی کرده. در واقع دولت مکلف شده برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی و ترویج مهاجرت معکوس با ایجاد شغل و سکونتگاه‌های مناسب در روستاها به این هدف را جامه عمل بپوشاند.

درواقع به دلیل عدم اجرای قانون و عدم توجه به روستاها برای امکانات مناسب زندگی شاهد روند رو به افزایش مهاجرت و بروز حاشیه‌نشینی در شهرها هستیم. از طرفی با همه تلاش‌هایی که در سال‌های اخیر به منظور بهبود کیفیت زندگی در حاشیه شهر مشهد صورت گرفته همچنان مشکلات زیادی را در حاشیه شهر می بینیم  که نشان می دهد تا وضع مطلوب، فاصله زیادی داریم.

باید با تمام توان به این موضوع توجه شود و خدمات و امکانات لازم ارائه شود، ولی اگر همزمان به آبادانی، تامین امکانات و ایجاد شغل در روستاها توجه نشود این موضوع باعث افزایش حاشیه‌نشینی می‌گردد. اقتصاد و اشتغال مردم مشهد عمدتأ وابسته به زائر بوده و در جای خودش بسیار باارزش و مهم است. شهری با این جایگاه و اهمیت، برای سرمایه‌گذاری و رونق اقتصادی نیازمند برنامه‌ریزی در خور توجهی است.

درواقع این شهر برای استفاده از ظرفیت‌ها و فرصت‌های اقتصادی خود فاقد توجه لازم از سوی مسئولان بوده است. نتیجه این بی‌توجهی در شرایط اخیر و تحت تأثیر کرونا و ایجاد محدودیت برای ورود زائر، منجر به وارد شدن بیشترین آسیب به لحاظ اقتصادی، اشتغال و معیشت به مردم مشهد شده است. بنابراین باید برنامه‌ریزی ویژه و حمایت خاص برای استفاده از دیگر ظرفیت‌ها، فرصت‌ها و سرمایه‌گذاری در دیگر زمینه‌ها برای ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی مشهد از سوی مسئولان صورت بگیرد.