هنر متعالی، پلی میان عام و خاص

/86 دیدگاه /در /توسط

بار دیگری در یک عصر بهاری شاهد گردهم آمدن شاعران و علاقه‌مندان به هنر در مشهد بودیم. مجموعه جلسات شعر «اتفاق‌خوانی» به همت مهدی آخرتی در دفتر روزنامه اتفاقیه در این روزهای بهاری با حلاوت بیشتری برگزار می‌شود. در ابتدای جلسه از مراسم بزرگداشت عطار نیشابوری یاد شد. شروع جلسه بر طبق روال با نقد شعر و ترانه آغاز می‌شود. این‌بار قرعهٔ نقد به دو ترانه نام آشنا، «به نام من، اثر روزبه بمانی» و «تقدیر، اثر مونا برزویی» می‌افتد. آخرتی با خوانش این دو ترانه حاضرین را به تامل بر ترانه‌ها و شروع نقد دعوت می‌کند.

ترانه تقدیر در جلسه خوانده شد: باید تورو پیدا کنم شاید هنوز هم دیر نیست/تو ساده دل کندی ولی تقدیر بی تقصیر نیست/ با اینکه بی تاب منی بازم منو خط میزنی / باید تورو پیدا کنم تو با خودت هم دشمنی/ کی با یه جمله مثل من میتونه آرومت کنه/ اون لحظه های آخر از رفتن پشیمونت کنه/ دل گیرم از این شهر سرد این کوچه های بی عبور/ وقتی به من فکر میکنی حس میکنم از راه دور/ آخر یه شب این گریه ها سوی چشامو میبره/ عطرت داره از پیرهنی که جا گذاشتی میپره/ باید تو رو پیدا کنم هر روز تنها تر نشی/ راضی به با من بودنت حتی از این کمتر نشی/ پیدات کنم حتی اگه پروازمو پرپر کنی/ محکم بگیرم دستتو احساسمو باور کنی/ پیدات کنم حتی اگه پروازمو پرپر کنی/ محکم بگیرم دستتو احساسمو باور کنی/ باید تورو پیدا کنم شاید هنوز هم دیر نیست/ تو ساده دل کندی ولی تقدیر بی تقصیر نیست/ باید تو رو پیدا کنم هر روز تنها تر نشی/ راضی به با من بودنت حتی از این کمتر نشی.

و ترانه به نام من نیز خوانده شد: ببین تمام من شدی اوج صدای من شدی/ بت منی شکستمت وقتی خدای من شدی/ ببین به یک نگاه تو تمام من خراب شد/ چه کردی با سراب من که قطره قطره آب شد/ به ماه بوسه می زنم به کوه تکیه می کنم/ به من نگاه کن ببین به عشق تو چه می کنم/ به ماه بوسه می زنم به کوه تکیه می کنم/ به من نگاه کن ببین به عشق تو چه می کنم/ منو به دست من بکش به نام من گناه کن/ اگر من اشتباهتم همیشه اشتباه کن/ نگو به من گناه تو به پای من حساب نیست/ که از تو آرزوی من به جز همین عذاب نیست/

هنوز می پرستمت هنوز ماه من تویی/ هنوز مومنم ببین تنها گناه من تویی/ به ماه بوسه می زنم به کوه تکیه می کنم/ به من نگاه کن ببین به عشق تو چه می کنم/ به ماه بوسه می زنم به کوه تکیه می کنم/ به من نگاه کن ببین به عشق تو چه می کنم.

رودابه قبولیان با این طرح پرسش که آیا مقایسه دو شاعر با همدیگر صحیح است، بحث را آغاز می‌کند. آخرتی در پاسخ این نکته را بیان می‌کند که قیاس دو شاعر از سویی اشتباه و از جهت دیگر صحیح است. در شیوه نقد تطبیقی، با معیار قرار دادن شاعری در یک سبک، دیگر اشعار شاعران را با این معیار تطبیق داده و مقایسه می‌کنند. برای مثال از نقد تطبیقی فروغ فرخزاد و غاده‌السمان کتاب «در کوچه‌های خاکی معصومیت» نوشته شده است، پس مقایسه دو شاعر با معیار مطلوب، منطقی و صحیح است. وی همچنین اضافه کرد چون زبان شعری این دو ترانه به یکدیگر نزدیک است و تفاوت‌های زبانی فاحش ندارند مقایسه این دو ترانه با همدیگر صحیح است.

سعید تقی‌نیا در مورد کلیت این دو ترانه گفت: برجسته‌ترین نکته‌ای که وجود دارد، نقش نمادین زبان در ترانه«به نام من» و دید کلی‌نگرانه شاعر است. همچنین ترانه «تقدیر» برجستگی خود را با نگرش جزیی و تصویرسازی‌هایی که منتج به جزیی شدن نگاه در شعر می‌شود، نو و به‌روز تر نگهداشته است.

الهه فیاضی: دیدگاه و ذهنیت روزبه بمانی کلاسیک نیست، او به دلیل درخواست خواننده اثر این نوع ترانه را نوشته است.

آخرتی: روزبه بمانی تا جایی که در ذهنم است، در هیچ یک از آثارش زبان نو «به معنای اندیشه نه کلمه» نداشته و همواره بر این موضوع اصرار ورزیده که برای دهه چهل و سبک‌های آن دوره ترانه بنویسد. زیرا این نوع ترانه دانشین بوده اما در واقع تنها مخاطب این نوع ترانه‌ها افرادی هستند که نوعی نوستالژی از آن سال‌ها دارند. باید توجه داشت که برای مخاطب امروز به دلیل به‌روز شدن لحظه‌ای فرهنگ، دید و گفتار باید به‌روز بود.

مریم اصغری: در ترانه باید به این موضوع توجه کرد که کار برای چه خواننده‌ای نوشته می‌شود، قطعا جوان امروز با خوانندهٔ دهه چهل ارتباط برقرار نخواهد کرد و شاعر موظف است نسبت به مخاطب خود به‌روز باشد و بمانی روی ملودی این ترانه را سروده است. آخرتی: با توجه به گزینش خواننده از اشعار نمی‌توان این موضوع را تعمیم داد که شاعر به خاطر خواننده این‌گونه سروده است. بلکه پیشینهٔ شاعر دلیل انتخاب و گزینش او توسط خواننده است. ایرج جنتی عطایی ترانهٔ دارد که در دهه بیست نوشته شده و توسط خواننده اثر «به نام من» اجرا شده است که در نگاه مخاطب امروز به‌روزتر از این ترانهٔ بمانی است.

نرگس محمدنژاد: کلیشه‌ای بودن ترانه «به نام من» را می‌شود حس کرد، اما استحکام بیان در ترانه موج می‌زند و برای مخاطب جذابیت دارد. در ترانه «تقدیر» با حرف‌های تکراری مواجه می‌شویم که در دیگر ترانه‌ها نیز این بیان تکرار شده‌اند.

فیاضی: در ترانه «تقدیر» رابطه‌های طولی و عمودی به خوبی رعایت نشده است و ساختار روایی منسجمی وجود ندارد. هر آنچه که بیت‌ها به هم ربط دارند اما انگار مستقل از هم‌اند و ضربه خاصی به مخاطب وارد نمی-کنند.

تقی‌نیا: از مولفه‌های تاثیرگذار روی مخاطب عام حفظ ساختار روایی است. ترانه‌هایی در این زمینه موفق بوده‌اند که توانسته‌اند ساختار روایی را حفظ کنند.

آخرتی: آیا دیده‌اید تمامی مولفه‌ها از قبیل توجه به کلام، موسیقی و پویایی در یک اثر جمع شده باشند؟

تقی‌نیا: این کار خیلی سخت و دشوار است.

آخرتی: به عقیده من انجام شده است، ترانهٔ حسینقلی شاملو، حسینقلی مردی که لب نداشت، یک داستان اگزیستانسیالیستی است که درصد کمی این مفهوم را درک می‌کنند. یکی از تعاریفی که نسبت به هنر بیان شده این است که افراد خاص بپسندند و مردم عام بفهمند، اگر در جایی این اتفاق برای هنر افتاد که پلی میان عوام و خواص برقرار شد که عوام فهمیدند و هم‌چنین خواص پسندیدند، می‌توانیم بگوییم در اینجا هنر متعالی شکل گرفته است. این هنر متعالی امروز خیلی‌کم وجود دارد، اگرچه در هنر دیروز هم کم بوده اما عدم وجود آن را نمی‌شود قبول کرد. هنوز به وضوح می‌بینم زمستان اخوان ثالت را خواص می‌خوانند و عامه مردم نیز زیر لب زمزمه می‌کنند. نکته اساسی در این بوده که دامنه معنی‌پذیری و تاویل‌پذیری گسترده باعث بهره‌گیری همه مخاطبین، چه عام و چه خاص می‌شود. با توجه به کمبود وقت و به دلیل اینکه تنها در مورد کلیت دو ترانه بحث شد، با تصمیم حاضرین در جلسه اتفاق‌خوانی نقد این دو ترانه به جلسه بعد موکول شد. بعد از این مجال، اجرای بداهه ترانهٔ «به نام من» توسط منصور کریمی و نوای سنتور علیزاده در دستگاه ماهور و هم‌نوازی دف بهروز تعالی جان تازه‌ای به این ترانه بخشید و فضای جلسه را گرم و پرشور ساخت. این ترانه آن چنان متفاوت و دل‌انگیز اجرا شد که حاضرین متّفق القَول بر این عقیده بودند که این ترانه به صورت اجرای سنتی دلپذیرتر از اجرای پاپ آن بوده است.

در ادامه شاعران حاضر در جلسه به شعرخوانی پرداختند.

الهه فیاضی: زخمِ زبان می‌زد گریبانِ مرا سوزن/تا جا نماند زخم‌هایم زیرِ پیراهن/زخمی که حرف تازه‌ای دارد برای تو/زخمی که رسوا می‌کند دردِ مرا قطعن/حکمِ تبر !این سرنوشتِ هر سپیداری ست/تا جنگلی را پر کند از خواب تیرآهن/یا سیب‌ها از شاخه می‌افتند و یا کالند/من سیبِ سرخِ نارسم،تصویری از یک زن/ من یک زنم ،حالا زمین را خوب می‌فهمم/باید ببارند ابرها در زخم های من.

مهدی آخرتی: ‍با بوی پرتقال پاییز می‌آید/ با جلد دفتر کاهی/می‌اندازد روی دوشم کیف آبی را/و در زردهای راه مدرسه ولم می‌کند/آفتاب !/آفتاب لب پریده!/بر خانهٔ پدری‌ام بتاب/تا ده سالگی نفهمم در تو ذره بین بگیرد/آن پرده‌های زرد بسوزند/آن تلویزیون سیاه سفید/«بل و سباستین»، خاطرات «چوبین»/بسوزند/مثل پلنگی که از دره پریده/می ترسم پشت سرم را نگاه کنم/آفتاب لب پریده!/کاش بتوانی ده سالگی‌ام را خاکستر کنی.

بنیامین نبیلی نوقابی: برکوی دلدارآمدی، مست از پی یار آمدی/شمس الشموس عاشقان سرمست و هشیار آمدی/ این تن گرفتارجهان، زندانی روح خزان/تو همچو ققنوسی نهان، زآتش پدیدار آمدی/وهم از جمالت در نظر، ناهید و ماهت جلوه‌گر/نادیده عبدم کرده‌ای چون سوی پندار آمدی.

مهناز اصغری: در گرمگاه زمان/درست در شب پیراهن تو/در غژغژ بی‌خوابی/تا گریه زیر دوش/تنهایی بین این همه آینه/تظاهر/خفقان/عطش/سایه ای زیر پایم سیگار می-کشید/کمین می‌کنم در دالان تاریکی/از سیاهی کلاغی که بد یمنی آورد/دست در چشم‌هایم بردم/و مستی را از بی خوابی بیرون کشیدم.

امید روشن: در جوانی رنجِ راهِ عاشقی پیرم نمود…/پیچ‌وخم‌هایِ فراوانش زمین گیرم نمود…/جای آنکه شُهرتُ نام‌آوری بخشد به دل…/طبلِ رسوایـی زدُ همواره تحقیرم نمود…/خوابِ من لبریزِ از رویایِ وَصلُ صد دریغ…/او چو کابوسِ شَبَش خَصمانه تَعبیرم نمود.

رودابه قبولیان: می‌خواهم گیسوانم را به دست پریشانی بسپارم/دلم را به تو/زندگی را در آغوش بگیرم/زندگی شیرین است/اگر…/فرهاد تو باشی.

مریم محمدپور(طوبی): جهان/مکان امنی برای تو نیست/هر کجای دلم/پنهانت کنم/از گونه هایم/بیرون میزنی. مجتبی اصغری(کیان):از خودم پرسیده‌ام من بی‌تو جز تن…چیستم؟/روح من از من بپرس آخر بدونت کیستم؟/بو گرفتم بس که در تنهاییم جامانده‌ام/بی‌تو جز یک لاشه در کنج خیابان نیستم/تو شدی خورشید و من گلدان پشت پنجره/با وجود دوری اما با وجودت زیستم.

مریم اصغری: خلاف جهت آب که شنا کردیم/جسارت مرگ را هدیه گرفتیم و عشق را تاوان دادیم/همان وقت که تو بیرون کشیدی/منی را که مچاله شده بود در خودش/تو آغاز کردی و من پایان میکنم/امشب از همین یک بند شعر/آویزان خواهم شد/ طناب را خودت بر گردنم انداختی/ درست ده صدم ثانیه قبل از نیمه شبی که چهار پارهٔ منطقم را شکستی و اعتراف دوستت دارم گرفتی.

از من هم درخواست شد تا شعری در جلسه بخوانم و شعری خواندم: مرا می‌پاید از دور/مسافری که شبیه توست/زنی که شبیه من، در دهان خود/دوستت دارم را کشته است/مرا می‌پاید از دور/شبیه بلندترین شعرم برای تو/شبیه قامت ایستاده‌ات در خواب‌هایم/شبیه دریای خشکیده درون نقشهٔ روی دیوار.

این جلسه شعرخوانی با تکنوازی دف توسط بهروز تعالی به پایان رسید.

 

گزارشی از حامد حسنی آسیاب‌دره

image_print
86 پاسخ
  73. Douglascob
    Douglascob گفته:

    ¡Hola, descubridores de recompensas !
    Mejores bonos en casino fuera de EspaГ±a 2025 – п»їп»їhttps://casinoonlinefueradeespanol.xyz/ casinoonlinefueradeespanol
    ¡Que disfrutes de asombrosas conquistas legendarias !

    پاسخ
  78. StanleyCof
    StanleyCof گفته:

    Greetings, contenders in humor quests !
    good jokes for adults strike the balance between funny and clever. They’re the ones you can use at work or dinner without flinching. Smart humor wins every time.
    adultjokesclean.guru is always a reliable source of laughter in every situation. adult joke They lighten even the dullest conversations. You’ll be glad you remembered it.
    Find jokesforadults.guru Hidden Gems – п»їhttps://adultjokesclean.guru/ hilarious jokes for adults
    May you enjoy incredible brilliant burns !

    پاسخ
  79. JesseGaise
    JesseGaise گفته:

    Hello promoters of balanced living !
    The best air purifiers for pets use sensors to automatically adjust speed based on air contamination levels. People living with both dogs and cats should consider an air purifier for dog hair and cat dander to balance their needs. The best air purifier for pet hair handles microscopic allergens as well as larger hair clumps.
    The best air filters for pets include allergy-friendly certification, ensuring they meet medical-grade air quality standards.air purifier for cat hairTop rated air purifiers for pets often come with sleep modes for silent overnight operation. Investing in the best air purifier for pet allergies protects children, the elderly, and anyone with respiratory sensitivities.
    Best Pet Air Filter for Homes with Pets – п»їhttps://www.youtube.com/watch?v=dPE254fvKgQ
    May you enjoy remarkable wellness-infused zones !

    پاسخ
  80. BrianBox
    BrianBox گفته:

    ?Mis calidos augurios para todos los socios incondicionales del casino !
    Jugar en un casino online europeo garantiza pagos rГЎpidos y transparentes. Apostar en casinos europeos online es posible desde cualquier dispositivo. Los casinos europeos online innovan constantemente en su oferta.
    Jugar en un casino online europeo garantiza pagos rГЎpidos y transparentes. Un casino online europeo integra proveedores como NetEnt y Microgaming. Jugar en casinos europeos online es legal en varios paГ­ses.
    GuГ­a de casinos online europeos – п»їhttps://casinoonlineeuropeo.blogspot.com/
    ?Que goces de excepcionales partidas !
    euro casino online

    پاسخ
  81. RobertTap
    RobertTap گفته:

    Envio mis saludos a todos los apasionados de la emocion !
    Los casinos sin licencia suelen ofrecer una experiencia mГЎs libre y flexible que las plataformas reguladas. Muchos jugadores los prefieren por la rapidez en depГіsitos y retiros sin restricciones. casino sin licencia AdemГЎs, los bonos suelen ser mГЎs atractivos en un casino sin licencia.
    Los casinos no regulados permiten acceder desde cualquier dispositivo mГіvil. No necesitas descargar aplicaciones pesadas. Un casino sin licencia online es 100% compatible con smartphones.
    Casino sin licencia en espaГ±a con soporte online – п»їhttps://casinoonlineeuropeo.blogspot.com/
    Que disfrutes de increibles juegos !
    casino sin licencia

    پاسخ
  82. Scottbax
    Scottbax گفته:

    Un afectuoso saludo para todos los expertos en las jugadas !
    Gracias a slot giros gratis sin depГіsito, puedes probar diferentes tragamonedas y juegos en vivo sin preocuparte por el depГіsito inicial. Muchos jugadores buscan slot giros gratis sin depГіsito porque ofrece una forma segura y divertida de empezar sin arriesgar dinero. Las plataformas de casino online que incluyen slot giros gratis sin depГіsito suelen atraer tanto a principiantes como a expertos.
    Las plataformas de casino online que incluyen spins gratis sin depГіsito suelen atraer tanto a principiantes como a expertos. Gracias a spins gratis sin depГіsito, puedes probar diferentes tragamonedas y juegos en vivo sin preocuparte por el depГіsito inicial. Muchos jugadores buscan spins gratis sin depГіsito porque ofrece una forma segura y divertida de empezar sin arriesgar dinero.
    giros gratis por registro sin depГіsito espaГ±a bono – п»їhttps://100girosgratis.guru/
    Que tengas la suerte de gozar de increibles vueltas !
    100 giros gratis sin depГіsito

    پاسخ
  83. EdwardSoync
    EdwardSoync گفته:

    Warm greetings to all the poker masters !
    Professional dealers at live casino online make the experience realistic. live casino online The live casino online brings the thrill of a real casino to your screen The entertainment at live casino online never stops and keeps evolving.
    live casino online is becoming more popular both in Greece and worldwide. Secure transactions are guaranteed at live casino online. With live casino online, you can play roulette, blackjack, and poker in real time.
    Exclusive Offers Only at livecasinogreece – п»їhttps://livecasinogreece.guru/
    I wish you amazing spins !
    livecasinogreece.guru

    پاسخ
  84. Lewiszef
    Lewiszef گفته:

    ?Warm greetings to all the casino players !
    Survey data about identity-minimizing gaming services provides insight into user motivations. betting without identificationInterpreting such data requires careful, neutral methodology. Researchers publish findings to support evidence-based policy.
    Case studies of privacy-first casino platforms examine technical and legal challenges. The objective is critical assessment rather than advocacy. Findings are shared to help policymakers and developers.
    ПѓП„ОїО№П‡О·ОјО± П‡П‰ПЃО№Пѓ П„О±П…П„ОїПЂОїО№О·ПѓО·: legal issues and warnings – п»їhttps://bettingwithoutidentification.xyz/#
    ?I wish you incredible winnings !
    betting without identification

    پاسخ
  85. JessePet
    JessePet گفته:

    A warm greeting to all the masters of betting !
    One of the biggest advantages of choosing free spins no deposit Greece is that it allows players to test games without initial investment. . Experts agree that free spins no deposit Greece attracts both beginners and experienced gamblers seeking extra value. The trend of free spins no deposit Greece continues to grow in 2025, with more casinos adopting flexible bonus systems.
    Sites that feature nodepositbonusgreece.xyz usually combine security, variety, and instant accessibility for users. Gamers often recommend checking nodepositbonusgreece.xyz when comparing bonuses across different casinos in Greece. Experts agree that nodepositbonusgreece.xyz attracts both beginners and experienced gamblers seeking extra value.
    online casino no deposit bonus – Play Slots and Games Free – п»їhttps://nodepositbonusgreece.xyz/#
    May you have the fortune to enjoy incredible bets !
    no deposit casino

    پاسخ
  86. PeterNap
    PeterNap گفته:

    ?Calidos saludos a todos los maestros del poker !
    El teletrabajo aumentГі la necesidad de proteger redes domГ©sticas. Usar Wi-Fi con contraseГ±a fuerte es indispensable. TambiГ©n conviene cambiarla periГіdicamente.
    Las cГЎmaras y micrГіfonos pueden ser vulnerados sin permiso. Cubrirlos o desactivarlos cuando no se usan es prudente. La prevenciГіn empieza por los pequeГ±os detalles.
    Juega sin restricciones en casinos sin DNI – п»їhttps://casinossindni.space/
    ?Les deseo increibles recompensas !
    п»їcasinos sin dni

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *