چرا روحانی تعویض نمی کند؟

حجت الاسلام حسن روحانی در اردیبهشت ماه، دو سخنرانی انتقادی را در جمع وزیران، معاونان رئیس جمهور و مدیران ارشد دولتی انجام داد که محتوای آن انتقاد از برخی اعضای کابینه و مدیران دولتی بود. این سخنان روحانی را بسیاری زمینه سازی برای انجام تغییرات احتمالی در بدنه دولت ارزیابی کردند، ولی گویا فقط رئیس جمهور من باب تذکر به برخی وزیران، معاونان و مدیران ارشد دولتش این مسائل را مطرح کرده است.

شعارهای روحانی

روحانی کارش را برای دولت دوازدهم با شعارهای پرطمطراقی در دوران تبلیغات انتخاباتی اش آغاز کرد که به زعم بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی، تحقق برخی از آن شعارهای رئیس جمهور، کاری بس دشوار و غیرعملی بود. در حقیقت، بسیاری از سیاسیون ادامه عملکرد روحانی در دولت یازدهم و بهبود و جبران برخی از کمی و کاستی ها را خواستار بودند و چنین اقدامی را یک موفقیت بزرگ برای شیخ دیپلمات و جریان حامی اش قلمداد می کردند.

اما دقیقا شوک اول را «حسن روحانی» زمانی به بدنه حامی خود وارد کرد که نام اعضای کابینه اش اعلام شد. در حقیقت روحانی با کنار گذاشتن برخی وزیران که عملکرد مثبتی داشتند، کم کردن دز اصلاح طلبی هیأت وزیران، کنار گذاشتن برخی وزیران مسن نظیر نعمت زاده، عدم به کارگیری زنان در ترکیب کابینه و استفاده از یک وزیر دهه شصتی، مجموعه ای از اتفاقات مثبت و منفی را در کابینه رقم زد که منجر به جا خوردن کارشناسان سیاسی و حامیانش شد.

هرچند او به برخی از شعارهای انتخاباتی اش در معرفی کابینه؛ نظیر کنار گذاشتن برخی وزیران و معاونان مسن عمل کرده بود، در طرف مقابل شعار بکارگیری زنان را در کابینه عملی نکرد و برای این کار به یک ابلاغیه که طی آن از وزیران درخواست شده بود از زنان در جایگاه های مدیریتی ارشد بهره گرفته شود، بسنده کرد و تنها یک کرسی از کرسی های عالی وزارتخانه ها را به یک وزیر جوان دهه شصتی واگذار کرد.

کمرنگ شدن نقش جهانگیری

پس از این موارد بنا به گفته برخی اصلاح طلبان روحانی قدرت لازم برای افزایش و پررنگ تر شدن نقش «اسحاق جهانگیری» معاون اولش را در اختیار او قرار نداد و با اینکه گفته می شد، با توجه به همراهی موجدانه جهانگیری در جریان تبلیغات و مناظره های انتخاباتی با رئیس جمهور و کمک شایانی که او به برنده شدن روحانی کرده، مقرر بوده که چینش بخش اقتصادی کابینه با نظر معاون اول صورت بگیرد، روحانی زیر بار چنین مسأله ای نرفته و چنین اختیاری به معاون اولش نداده است.

لزوم ایجاد تغییرات در کابینه

در کنار این اقدامات که خیلی موضوعات و مسائل مهمی در مقابل مشکلات این روزهای دولت و کشور محسوب نمی شود، باید به افزایش مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم که بواسطه برخی تغییر و تحولات بین المللی و اشتباهات مدیریتی داخلی حادث شده است نیز اشاره کرد که نه تنها موجب بهبود عملکرد دولت در مقایسه با دولت یازدهم نشده، بلکه بار انتقادات را از رئیس جمهور و اعضای دولتش به حدی رسانده که حتی اصلاح طلبان و حامیان روحانی نیز انتقادات جدی به او و عملکرد دولتش وارد می کنند.

بسیاری از بدنه حامی روحانی و دولتش و همچنین کارشناسان سیاسی بر این عقیده هستند که شرایط موجود، انجام برخی تغییرات در کابینه را اجتناب ناپذیر کرده است. برخی تصورشان این بود که انتقاد روحانی از برخی وزیران و مدیران، سرآغاز و مقدمه ای باشد بر این امر، اما این انتظار گویا خیلی بجا نبوده و به نظر می رسد رئیس جمهور نمی خواهد خود تغییری در دولت و کابینه اش ایجاد کند، بلکه تلاش دارد شرایط به گونه ای باشد که اگر کسی خود را مفید ندانست، برود!

گویا روحانی با وزرایش تعارف دارد

جدای از این مسأله که به نظر نمی رسد راهکار عملی و دقیقی باشد، چون در ایران شرایطی مثل ژاپن را در نظر گرفتن ( اگر مدیری خود را مفید ندانست یا اشتباهی مترکب شد، استعفاء بدهد) خطایی استراتژیک است، «حسن روحانی» گویا اینقدر با اعضای کابینه اش رابطه کلامی تأثیرگذار و مستقیم ندارد، چون از تریبون عمومی آنها را برای خطایی که کرده اند، مورد خطاب قرار می دهد، در حالی که وزیران و معاونانش را حداقل هفته ای دو بار در جلسات دولت می بیند و اگر خطایی مرتکب شده یا کوتاهی کرده اند، می تواند در آن جلسات تذکرات لازم را به آنها بدهد.

این مسأله را می توان نوعی رودربایستی از طرف رئیس جمهور با اعضای کابینه اش هم تلقی کرد؛ کما اینکه در جریان دولت یازدهم روحانی حاضر نشد، کنار گذاشتن همزمان سه تن از وزیرانش (وزیران آموزش و پرورش، ورزش و امور جوانان و فرهنگ و ارشاد اسلامی) را تصمیم خود عنوان کند، بلکه تلاش بر این بود که این تغییر را در آن برهه، تصمیم به استعفای این سه وزیر عنوان کنند.

ترمیم کابینه امری اجتناب ناپذیر

در خصوص لزوم انجام تغییرات در دولت دوازدهم با اینکه فاصله کوتاهی از آغاز به کار دولت گذشته و روحانی یک سالگی دولتش را چند روز پیش پشت سر گذاشت، بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اتفاق نظر دارند که این مسأله باید زودتر محقق شود.

با توجه به اینکه بسیاری از کارشناسان سیاسی متفق القول بر این عقیده اند که انجام تغییرات در کابینه ضروری است و باید رئیس جمهور هرچه زودتر برای این مسأله برنامه ریزی کرده و فکری بکند، انتظار این است که «حسن روحانی» با بررسی دقیق آسیب های ناشی از عملکرد نادرست برخی بخش ها در کابینه نسبت به اصلاح رویه موجود و ترمیم کابینه، اقدام عملی صورت بدهد تا بتوان باری از دوش مردم به ویژه در حوزه های اقتصادی و معیشتی برداشت.

انتهای خبر/علی روغنگران