دوره‌های آموزشی مهارتی زمینه‌ساز توسعه ورزش قهرمانی
دکتر حسین چناری
پژوهشگر و نظریه‌پرداز آموزشی
تحقیقات نشان می‌دهد، آموزش نقش مهمی در توسعه ورزشهای قهرمانی دارد و می‌تواند به شکلهای متفاوتی بر ورزشکاران و صنعت ورزش تأثیر بگذارد. این موضوع شامل کشف و پرورش استعدادهای ورزشی، آموزش فنی و تاکتیکی ورزشکاران، آماده‌سازی ذهنی و روانی آنها برای مسابقات، و همچنین آموزش روان‌شناسی و اخلاق ورزشی است و مربیان با تجربه و دانش لازم می‌توانند ورزشکاران را به سطوح بالایی از مهارت و تخصص برسانند و آنها را برای رقابتهای بین‌المللی آماده کنند.
آنچه اکنون باید مورد تاکید قرار گیرد نقش دوره‌های آموزشی مهارتی است که قادر است در مسابقات ورزشی کلید پیروزی باشد و لازم است که هر چه سریعتر از طرف موسسات آموزشی عمومی و خصوصی ارائه شود.
مربیگری مهارتهای ورزشی قلب مربیگری در هر ورزشی است و هر مربی، هر ورزشکار، هر مفسر رسانه‌ای و هر هواداری به شما خواهد گفت که عنصر اساسی همه ورزش‌ها مهارت است: شوت کردن و پاس دادن در فوتبال، پرتاب و گرفتن توپ در کریکت و بیسبال، تنفس و چرخش در شنا، تکل و پاس در لیگ راگبی و پاس دادن و دریافت پاس در بسکتبال.
یادگیری، تمرین و تسلط بر مهارتهای اساسی ورزشی یکی از اصول مربیگری، عملکرد ورزشی و تمرینات ورزشی است. با این حال، فقط یادگیری یک مهارت پایه ورزشی تنها اولین قدم در این فرآیند است. باید توجه داشت ورزشکاران به این دلیل شکست نمی‌خورند که سطح مهارتشان پایین است بلکه آنها از دور رقابت حذف می‌شوند زیرا توانایی‌شان برای انجام مهارت در شرایط مسابقه ضعیف است و این مسئله اصلی مربیگری است.
هفت مرحله مهارتی وجود دارد که برای موفقیت در هر ورزشی باید در آن پیشرفت داشته باشید.
۱- مهارت را اجرا کنید. این اولین و متأسفانه برای اکثر ورزشکاران آخرین مرحله در برنامه مهارت‌آموزی آنهاست. مربیان تمرینی ارائه می‌کنند، ورزشکاران آن را اجرا سپس آن را بررسی و در نهایت مهارت را یاد می‌گیرند.
۲- مهارت را خیلی حرفه‌ای اجرا کنید. تسلط بر مهارتها از تمرین منظم همراه با تجزیه و تحلیل و تایید مربیان حاصل می‌شود و ممکن است استفاده از ویدئو و سایر فناوری‌های بازبینی عملکرد را شامل شود. در اینجاست که اکثر مربیان مربیگری مهارت را متوقف می‌کنند و معتقدند که اگر ورزشکار بتواند این مهارت را واقعاً به شکلی شایسته انجام دهد و به نظر می‌رسد که در کتاب‌های درسی مربیگری چنین است، پس کار خود را درست انجام داده‌اند. اما تا اینجا حتی سی درصد کار مربی یعنی آموزش مهارت تکمیل نشده است.
۳- مهارت را خیلی حرفه‌ای و با سرعت بالا انجام دهید. چرا که از نظر فنی سرعت آهسته برای دوربین‌ها انجام می‌شود.
۴- مهارت را با سرعت و در حالت خستگی انجام دهید. به لحظات پایانی در تمام ورزشهای رقابتی فکر کنید: ۲۰ متر آخر یک صد متر آزاد و پنج دقیقه آخر قبل از نیمه در فوتبال. بسیاری از مسابقات به کیفیت اجرای مهارتها در این زمان خاص مربوط است و توانایی انجام مهارتهای پایه در هنگام خستگی، کم آبی و کمبود گلیکوژن یک مزیت برتر در همه ورزش‌ها است.
۵- مهارت را با سرعت، در حالت خستگی و تحت فشار انجام دهید. تا کنون چند بار مشاهده کرده‌اید که ورزشکاران اهداف ساده را از دست می‌دهند یا توپ‌ها را رها می‌کنند یا در لحظات حساس مسابقات مرتکب خطا می‌شوند. شکی نیست که استرس عاطفی و فشار روانی بر توانایی ورزشکاران برای انجام مهارتها با کیفیت و دقت لازم تأثیر می‌گذارد . عنصر فشار را در تمرینات مهارتی بگنجانید و اطمینان حاصل کنید که جلسات تمرینی چالش‌برانگیزتر و سخت‌تر از محیط رقابتی است که برای آن آماده می‌شوید.
۶- مهارت را خیلی حرفه‌ای، با سرعت، در حالت خستگی و تحت فشار به طور مداوم انجام دهید. انجام یک بار مهارت در شرایط مسابقه می‌تواند شانسی باشد، اما توانایی انجام آن به طور مداوم در شرایط مسابقه نشانه یک قهرمان واقعی است. متأسفانه بسیاری از ورزشکاران دو مغز دارند: مغز تمرین – “مغزی” که آنها در تمرین و آمادگی استفاده می کنند. این “مغز” تنبلی، عدم دقت، بی‌نظمی و اجرای ضعیف مهارتها را می‌پذیرد و معتقد است که “در آن روز خوب خواهد بود” و همه چیز به شکلی جادویی در مسابقه درست می‌شود. مغز رقابت – “مغزی” که آنها در رقابت استفاده می‌کنند. راز موفقیت در رقابت استفاده از “مغز رقابت” در هر جلسه تمرینی است.
۷- مهارت را به طور مداوم در شرایط مسابقه، با سرعت، در حالت خستگی و تحت فشار به خوبی انجام دهید. این شامل همه موارد مهارتی است. عامل واقعی آنچه یک ورزشکار را قهرمان می‌کند، ظرفیت او برای عملکرد موفق در شرایط مسابقه است. انجام یک مهارت پایه به نحو شایسته کار سختی نیست. اما خستگی ۷۵ دقیقه رقابت را اضافه کنید به همراه لزوم نتیجه‌گیری تنها با یک ضربه، انتظارات هیئت مدیره، مربی، مدیریت، هم تیمی‌ها و دهها هزار هوادار و اتفاقات ناگهانی. باید گفت حفظ این مهارت پایه معادل شعبده بازی است.
بنابر این مربیان و ورزشکاران باید به همان اندازه که برای یادگیری و تسلط بر مهارتهای پایه وقت و زمان صرف می‌کنند، زمان، انرژی و تلاش خود را برای یادگیری انجام مهارتهای اساسی ورزشی در شرایط مسابقه نیز اختصاص دهند.
