چالش‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی با واژه‌های مردمی؛

سلفی و خویش‌انداز و خودعکس!

/72 دیدگاه /در , /توسط

یکی از پرسش‌های اساسی در حوزه دسترسی واژگانی، نحوه مواجهه فرهنگستان زبان و ادب فارسی با لغاتی است که به کرات توسط مردم در کوچه و بازار استفاده می‌شود. همان واژه‌هایی که بارها به گوشمان خورده و حتی بدون داشتن معنای مستقل، مفهوم کاملی را القا کرده است.

به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از ایسنا، در این خصوص نسرین پرویزی با توضیحی درخصوص شیوه واژه‌گزینی مردمی، به مشکل آن اشاره می‌کند و از نحوه مواجهه فرهنگستان زبان و ادب فارسی با واژه‌های ساخته‌شده توسط مردم می‌گوید.

تاثیر اهل زبان بر ماندگاری واژه‌ها

معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره واژه‌گزینی مردمی و همچنین تأثیر اهل زبان بر ماندگاری واژه‌ها اظهار کرد: دو دسته واژه وجود دارد؛ یک دسته واژه‌های تخصصی است و دسته دیگر نیز واژه‌های عمومی، مثل: «جگرکی»، «سگ‌دست» و … مردم این‌ها را ساخته‌اند چرا که ذهن‌شان همیشه فعال است. وقتی با فناوری‌ها و پدیده‌های جدید مواجه می‌شوند، ممکن است خودشان برای آن‌ها واژه بسازند. در حال حاضر البته با وجود هجوم واژه‌های بیگانه، و تحت تاثیر زبان انگلیسی، واژه‌های انگلیسی را تغییر صورت می‌دهند و حتی به شکل دیگری به کار می‌برند.

معادل گزینی با بررسی ساختار واژه

او سپس با بیان این‌که مسلما مردم در واژه‌گزینی مردمی بیش از هر کسی نقش دارند، افزود: فرهنگستان در وهله اول، واژه‌های مردمی را معادل‌گزینی نمی‌کند. ما برای واژه‌هایی که قرار است وارد زبان عموم شود، معادل‌گزینی می‌کنیم که خیلی وقت‌ها آن‌ واژه‌ها را هم از مردم می‌گیریم. مثلا زمانی که می‌خواستیم واژه «سلفی» را بررسی کنیم، دیدیم مردم برای آن «خودعکس» را به کار برده‌اند و از طرفی صداوسیما هم به آن «خویش‌انداز» گفته است. با این حال، فرهنگستان احساس کرد آن‌چه مردم ساختند ممکن است توجیه دستوری خیلی قوی نداشته باشد، چون «خودعکس» از یک جمله می‌آید اما به هر حال مردم آن را به کار بردند و بیش از هر چیز دیگری در ذهن‌شان است، در حالی که خویش‌انداز اقبال چندانی نداشته و حتی مردم آن را مسخره می‌کردند. بنابراین، اگر مردم در حوزه واژه‌های عمومی، واژه‌ای ساخته باشند که متناسب باشد و بعدا اشکالاتی ایجاد نکند و خوشه‌واژه‌ای در حوزه تخصصی برای آن نداشته باشیم، فرهنگستان از همان استفاده می‌کند. اما اگر خوشه‌واژه داشته باشد، فرهنگستان دیگر به این‌که چه واژه‌ای ساختند، کاری ندارد. ساختار واژه را بررسی می‌کند و متناسب با ساختار و خوشه واژه‌ای که دارد، برای آن معادل‌گزینی می‌کند.

ذوق مردم به معادل‌سازی برای واژه‌ها کمک می‌کند

نسرین پرویزی در ادامه و با اشاره به این‌که خیلی وقت‌ها ذوق مردم به معادل‌سازی برای واژه‌ها کمک می‌کند، گفت: در بعضی از موارد هم مردم درمورد واژه‌های ما اظهارنظر می‌کنند؛ منتها مشکل واژه‌گزینی مردمی این است که مردم سعی می‌کنند این واژه‌ها خوش‌آوا، خوش‌لحن و زیبا باشند که این زیبایی خیلی‌وقت‌ها دقت علمی را کم می‌کند؛ نمی‌توان برای هر واژه‌ای، بدون در نظر گرفتن ساختار واژه بیگانه یا ساختار مفهوم آن، فقط یک واژه زیبا ساخت.

او در توضیح بیشتر بیان کرد: بنابراین ممکن است مردم لفظ زیبایی بسازند اما فرهنگستان احساس کند که آن واژه به خوشه‌واژه راه نمی‌دهد و دقت علمی هم ندارد، بنابراین آن را عوض کند. اما در جایی هم که در حوزه عمومی خوش‌ذوقی به خرج داده‌اند، از آن‌ها استفاده می‌کند.

نقش مردم در رواج واژه‌های فرهنگستان

معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین با بیان این‌که نقش مردم در رواج واژه‌های فرهنگستان بسیار زیاد است، گفت: اصرارمان بر این است که رسانه‌ها، هم مطبوعات و هم صداوسیما واژه‌های ما را به کار ببرند تا مردم کم‌کم‌ با آن‌ها آشنا شوند چون وقتی واژه‌ها به کار نروند، مردم هم آن‌ها را نمی‌شنوند و بعد گفته می‌شود که واژه جا نیفتاد. در حالی که تا زمانی که واژه به کار نرود، جا نمی‌افتد. بنابراین، واژه باید به کار برود تا مردم با آن آشنا شوند، اگر احیانا واژه آن‌قدر بد باشد که مردم نتوانند از آن استقبال و استفاده کنند، بنابراین فرهنگستان تصمیم می‌گیرد واژه را عوض کند. حتی اگر ببیند که صداوسیما و مطبوعات آن واژه را به کار می‌برند ولی مردم کمتر آن را به کار می‌برند، به این فکر می‌افتد که آن را بررسی مجدد کند ولی غالبا اگر واژه‌ای توسط رسانه‌ها به کار برود، در میان مردم هم جا می‌افتد. نقش رسانه‌ها در این‌که مردم چگونه با واژه‌های ما مواجه شوند، خیلی مهم است.

شباهت شیوه فرهنگستان به شیوه مردم

پرویزی در خصوص سابقه واژه‌گزینی مردمی نیز به این‌که از وقتی مردم زبان داشته‌اند، واژه‌گزینی را آغاز کرده‌اند، اشاره و بیان کرد: نمی‌توان گفت برای تمام ابزارهایی که داریم، فرهنگستان واژه ساخته است. برای نمونه: «سگ‌دست» و «شغال‌دست» که اصلا ربطی به فرهنگستان‌ها ندارد و مردم آن‌ها را ساخته‌اند و نیازی هم نیست که فرهنگستان آن‌ها را عوض کند.

او در پایان با اشاره به شباهت شیوه فرهنگستان به شیوه مردم در برخی واژه‌سازی‌ها گفت: خیلی وقت‌ها مردم واژه ساختند و به کار بردند. لزوما نیاز نیست فرهنگستان‌ها باشند تا مردم واژه‌گزینی کنند. مثلا فعل بسیط خیلی سال است که در زبان فارسی کم شده و فعل مرکب جای آن را گرفته، زمانی می‌گفتیم «گریستند» و حالا می‌گوییم «گریه کردند». اما مردم با قیاس با واژه‌های قبلی «شوتیدن» و «تویپدن» را ساختند و ما به همان قیاس در زبان فارسی از آن‌ها استفاده می‌کنیم. و به قیاس با ساختارهای زبان فارسی در گذشته (مثل «جنگیدن» و «قطبیدن»)، فعل بسیط می‌سازیم. فرهنگستان هم به عنوان مصدر برساخته از آن‌ها استفاده می‌کند.

image_print
شاید این موارد نیز مورد علاقه شما باشد
مخبر کیست؟
مرحوم مهندس سید حسین احمدی سلیمانی؛
اختصاص ۱۴۰ میلیارد ریال به تکمیل واحدهای مسکن مهر خراسان رضوی
دستمزد توافقی!
افشای نامه دلایل رد صلاحیت لاریجانی
سیاست شکست‌خورده تعیین سقف اجاره بها
صنایعی که به بحران آب دامن می‌زنند!
مشهد در دهانه «دلتا»
72 پاسخ
  3. Dallas Property Management
    Dallas Property Management گفته:

    We absolutely love your blog and find the majority of your post’s to be exactly what I’m looking for. Do you offer guest writers to write content to suit your needs? I wouldn’t mind composing a post or elaborating on a number of the subjects you write about here. Again, awesome weblog!

    پاسخ
  8. 60x120 copper floor tiles
    60x120 copper floor tiles گفته:

    Transform your interiors with copper effect tiles, the perfect blend of style and durability. Our copper effect bathroom tiles bring spa-like warmth and elegance to wet areas, while the robust copper effect floor tiles add an industrial yet luxurious touch to living spaces. Crafted from premium porcelain, these copper look porcelain tiles capture the rich, oxidised beauty of real metal with all the benefits of easy maintenance, stain resistance, and long-lasting performance. Available in a striking 60×120 copper floor tiles format, they create a seamless, contemporary look with minimal grout lines, making them an ideal choice for modern homes and commercial projects alike.

    پاسخ
  9. xx88
    xx88 گفته:

    Howdy I wanted to write a new remark on this page for you to be able to tell you just how much i actually Enjoyed reading this read. I have to run off to work but want to leave ya a simple comment. I saved you So will be returning following work in order to go through more of yer quality posts. Keep up the good work.

    پاسخ
  15. new meme coin
    new meme coin گفته:

    Surprisingly good post. I really found your primary webpage and additionally wanted to suggest that have essentially enjoyed searching your website blog posts. Whatever the case I’ll always be subscribing to your entire supply and I hope you jot down ever again soon!

    پاسخ
  18. kjc.football
    kjc.football گفته:

    I just couldnt leave your website before saying that I really enjoyed the useful information you offer to your visitors… Will be back often to check up on new stuff you post!

    پاسخ
  22. Ξένες στοιχηματικές εταιρείες
    Ξένες στοιχηματικές εταιρείες گفته:

    Γεια χαρά σε όλους! Εδώ είμαστε πάλι, η ομάδα των ειδικών, για να βουτήξουμε σε ένα θέμα που καίει πολλούς παίκτες στην Ελλάδα: ποιές ξένες στοιχηματικές εταιρίες δέχονται τους παίκτες από την χώρα μας ελεύθερα, χωρίς VPN και γρήγορες πληρωμές; Έχουμε περάσει ώρες ατελείωτες δοκιμάζοντας διάφορες πλατφόρμες τζόγου, διαβάζοντας ψιλά γράμματα και μιλώντας με ομάδα υποστήριξης, για να σας δώσουμε την ξεκάθαρη εικόνα για το τι παίζει σε αυτές τις πλατφόρμες πραγματικά.

    پاسخ
  23. win55
    win55 گفته:

    I do not even know how I ended up here, but I thought this post was good. I do not know who you are but certainly you are going to a famous blogger if you are not already 😉 Cheers!

    پاسخ
  24. 강남퍼펙트
    강남퍼펙트 گفته:

    Unquestionably believe that which you said. Your favorite reason seemed to be on the net the easiest thing to be aware of. I say to you, I certainly get annoyed while people consider worries that they plainly don’t know about. You managed to hit the nail on the head. Will probably be back to get more. Thanks

    پاسخ
  25. VIN88
    VIN88 گفته:

    Wow, amazing blog layout! How long have you been blogging for? you make blogging look easy. The overall look of your site is wonderful, let alone the content!

    پاسخ
  26. VIN88
    VIN88 گفته:

    Wow, amazing blog layout! How long have you been blogging for? you make blogging look easy. The overall look of your site is wonderful, let alone the content!

    پاسخ
  29. xn88
    xn88 گفته:

    XN88 là một cổng game đổi thưởng và nhà cái trực tuyến mới thành lập (2025), cung cấp hơn 2.500 tựa game đa nền tảng, nổi bật với bảo mật mạnh, giao diện thân …

    پاسخ
  33. sex trẻ em 16+
    sex trẻ em 16+ گفته:

    Your thing regarding creating will be practically nothing in short supply of awesome. This informative article is incredibly useful and contains offered myself a better solution to be able to my own issues. Which can be the specific purpose MY PARTNER AND I has been doing a search online. I am advocating this informative article with a good friend. I know they are going to get the write-up since beneficial as i would. Yet again many thanks.

    پاسخ
  34. NZD casinos
    NZD casinos گفته:

    Hello there I am so delighted I found your weblog, I really found you by mistake, while I was searching on Google for something else, Anyhow I am here now and would just like to say cheers for a remarkable post and a all round exciting blog (I also love the theme/design), I don’t have time to browse it all at the moment but I have book-marked it and also included your RSS feeds, so when I have time I will be back to read a lot more, Please do keep up the superb work.

    پاسخ
  39. gaisexvn
    gaisexvn گفته:

    My brother suggested I might like this web site. He was entirely right. This post actually made my day. You can not imagine simply how much time I had spent for this info! Thanks!

    پاسخ
  44. TraceLoans
    TraceLoans گفته:

    I would really like to appreciate the endeavors you cash in on written this article. I’m going for the similar best product from you finding out in the foreseeable future as well. Actually your creative writing abilities has urged me to begin my very own blog now. Genuinely the blogging is distributing its wings rapidly. Your write down is often a fine illustration showing it.

    پاسخ
  50. visit GoldZeus
    visit GoldZeus گفته:

    I think this is among the so much vital info for me. And i’m happy reading your article. But wanna remark on few common issues, The site style is wonderful, the articles is really excellent : D. Just right job, cheers

    پاسخ
  67. Hometogel
    Hometogel گفته:

    I just couldn’t leave your website before suggesting that I really enjoyed the usual information an individual supply on your visitors? Is gonna be back often in order to investigate cross-check new posts

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *