فاجعه جهالت

جعفر شاهرخی| جامعه شناس

نزدیک دو سال است که پاندمی کرونا ، مهمان ویژه مردم جهان است . مهمان مرموزی که کاری جز غافلگیری و به هم ریختن اوضاع و احوال مردم نداشته و هنوز که هنوز است همه روزه شاهد آثار حضور زیانبار او هستیم . در این میان ، قشری که از همان ابتدا می‌دانست که روزهای سختی در پیش خواهد داشت ، پزشکان ، متخصصین و در مجموع  کادر درمانی کشورها بودند . گروهی که می‌بایست از یک طرف همت خود را بر شناخت این ویروس خانمانسوز معطوف سازند و از سوی دیگر وظیفه پیشگیری از شیوع بیشتر و نیز درمان مبتلایان را برعهده داشته باشند.

طبیعی است که از شروط اصلی و لازم برای تحقق و اجرای بهینه این وظایف  سوای حمایت‌های دولتی در سطوح ملی و فراملی،  امکان فعالیت در محیط امن و به دور از استرس و دخالت نابخردانه دیگران و مستعد برای انجام مطالعات تعاملات و هماهنگی های مرتبط است . چرا که رسیدگی به مباحث جاری و چاره اندیشی برای رفع مشکلات و موانع، سپردن مباحث صرفا به حوزه‌های تخصصی و پرهیز از دخالت‌های غیرکارشناسانه و مأیوس کننده از سوی هر نهاد و هر شخص است ، بویژه کشور عزیزمان که از هر سو با تهدیدهای مختلف سیاسی و تحریم و ….. مواجه است و به حمایت های داخلی و اعتمادسازی عمومی بیشتر نیازمند می باشد.

البته مرسوم است وقتی یک موضوع یا پروژه به هر دلیل طولانی می‌شود ، شایعه و بحث و اظهارنظر درست و غلط پیرامون آن زیاد می‌شود .  زمانبر شدن بیماری کرونا نیز ازین قاعده مستثنی نبود و زمینه را برای بروز و ظهور اظهار نظرهای غیر علمی و عوامانه فراهم ساخت . بخصوص اظهارنظرهایی با روکش باورها و اعتقادات مردم .از غیر قابل نفوذ بودن ویروس کرونا به اماکن مذهبی و انجام اعمال غیر متعارف در آن اماکن و حضور در اجتماعات مذهبی بدون رعایت پروتکل‌ها با شعار  “خلوت شدن بیمارستان ها در گرو شلوغی مراسم مذهبی ” و ….. گرفته تا سوءتفاهم خواندن ماجرای کرونا و تمامی باید و نبایدهایی که دانشمندان جهان رعایت آنها را به عنوان الزام علمی و کارشناسانه به کرات توصیه کرده و می کنند.

قطع یقین این دست ادعاها، حاصلی جز تداعی تضاد و اختلاف بین دانش و دین در بر نداشته و نخواهد داشت. هرچند بزرگان دین همواره مردم را به عدم توجه به این گونه مباحث و افکار و اعمال نادرست سفارش کرده و می‌کنند .

بر کسی پنهان نیست که همواره دین برای علم و دانش، جایگاه بسیار رفیعی قائل شده است و بهره‌مندی مردم از دانش و تجربیات بشر را در هر نقطه از جهان مورد تشویق و تحسین قرار داده است. منصفانه نیست سخنان و اظهار فضل های  غیر کارشناسی و غیر علمی را که ممکن است بعضا از سر جهالت و غفلت بیان شود را به حساب دین گذاشت.

جوامعی که درگیر این گونه کج فهمی ها و کج اندیشی ها هستند و برای عاملان و عامدانش هیچ حد و مرزی تعیین نشده ،  مستعد بروز انواع جنایتها و خشونت ها و ظلم هاست ، چرا که ریشه بسیاری از بزه های اجتماعی، جهل و نادانی است و کسانی که در دام چنین حهالتی می افتند ، دین را به عنوان ابزاری برای گذران زندگی می‌دانند .

باید پذیرفت که ویروس جهل ، صدها برابر خطرناکتر و کشنده تر از ویروس کروناست.  چراکه نادانی و نادان خواهی ، علاوه بر جان انسانها ، هویت و اصالت و فرهنگ و ارزش و تمامی اندوخته های معنوی آنان را نشانه می‌گیرد و جامعه را از درون تهی می سازد . قطعا تنها راه برون رفت از این مشکلات و تبعات ناخوشایند ،  توجه به عقلانیت است.  عقلانیت است که می‌تواند جامعه را در برابر جهالت و آثارش واکسینه کند . بدیهی ست  نقش و تاثیر بزرگان و  متدینین دلسوز ،خیرخواه و شجاع در راستای آگاه سازی جامعه و نشان دادن وجه رحمانی و زیبای دین به مردم بسیار مهم و حیاتی است و امیدواریم با تحقق این موضوع شاهد تغییر مثبت نگرش و رفتار عموم مردم در حوزه سلامت جامعه باشیم .