قیمت دلار زیر تیغ منافع دولت

ریحانه موسوی

رشد اقتصادی یکی از مسائل مهمی است که امروزه دغدغه کشورها بوده و اهمیت فوق العاده‌ای دارد. نوسانات نرخ ارز و نااطمینانی حاصل از آن یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که بخش‌های مختلف اقتصادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

یکی از عوامل اصلی تاثیرگذار در رشد و رکود اقتصادی کشور‌ها، نوسانات نرخ ارز و تاثیر آن بر فعالیت‌های اقتصادی آنها مانند واردات و صادرات است.

حدود دو سال و نیم پیش بود که در پی بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، قیمت ارز صعودی شد و در مدت کوتاهی این افزایش قیمت، شیب بسیار تندی پیدا کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت ارز در این مدت، فشار روانی بازگشت تحریم‌ها علیه ایران و سرازیر شدن سرمایه‌های مردمی به سمت بازار ارز بود که با افزایش تقاضا، قیمت نیز افزایش یافت.

بغزیان: نرخ ارز دست بانک مرکزی است و به دلیل هیجانی شدن مردم جهت خرید و فروش، صحبت‌های رئیس جمهور در خصوص ارز ۱۵ هزار تومانی و در نهایت سخنان بایدن در مورد بازگشت به برجام، تصمیم می‌گیرد تا نرخ را بالا یا پایین بیاورد.

به تدریج با تغییر در سیاست‌های پولی و ارزی بانک مرکزی، آرامش به بازار برگشت و قیمت‌ها به تعادل رسید، به طوریکه قیمت دلار که بسیار بالا رفته بود، به حدود ۱۱ هزار تومان کاهش یافت. البته در ماه‌های بعد، قیمت دلار با شیب کمی افزایش یافت و در حدود قیمتی ۱۳ هزار تومان ثابت شد و تا چند ماه تغییر قابل توجهی در بازار ارز ایجاد نشد.

اکنون اما بعد از چندین هفته نوسان دلار در کانال ۲۵ هزار تومانی از ۲۰ دی ماه موج ریزشی این ارز آغاز شد و طی ۱۰ روز در صرافی ملی تا نرخ ۲۱ هزار تومان هم رسید. اما صرافی‌های بانک‌ها از صبح دیروز، قیمت دلار را برای فروش به مردم ۲۳ هزار و ۴۸۰ تومان اعلام کرده‌اند که نسبت به روز گذشته ۷۰ تومان افزایش داشته و نرخ خرید در این صرافی‌ها نیز ۲۲ هزار و ۳۲۰ تومان است.

بر همین‌ اساس طی روز گذشته قیمت فروش یورو در صرافی‌های بانک‌ها، ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان و نرخ خرید آن ۲۶ هزار و ۳۴۰ تومان اعلام شده است.

دلیل تغییرات نرخ ارز

یک کارشناس مسائل اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در خصوص نوسانات پی درپی نرخ ارز می‌گوید: نرخ ارز دست بانک مرکزی است و به دلیل هیجانی شدن مردم جهت خرید و فروش، صحبت‌های رئیس جمهور در خصوص ارز ۱۵ هزار تومانی و در نهایت سخنان بایدن در مورد بازگشت به برجام، تصمیم می‌گیرد تا نرخ را بالا یا پایین بیاورد.

آلبرت بغزیان در گفتگو با «صبح امروز» با بیان اینکه «شرایط نسبت به هفته گذشته هیچ‌گونه تغییری نکرده و بهتر نیز شده است، اما نرخ ارز در حال افزایش است،» تصریح می‌کند: ابتدا باید بپذیریم که تغییرات نرخ ارز کار بانک مرکزی است، سپس از او بپرسیم که چرا این کار را می‌کند. زیرا بسیاری از قیمت‌ها در حال تعدیل شدن بود و همه افراد به دلیل ارزان‌تر شدن آن اجناس خود را می‌فروختند، نرخ مسکن در حال تثبیت بود و فروشندگان در حال ورود به بازار بودند اما تمام این‌ها در حال بازگشت به وضعیت قبلی است.

منافع دولت عامل نوسانات ارز

وی در پاسخ به این سوال که «چرا دولت نقشی در التهابات نرخ ارز و کاهش آن ایفا نمی‌کند، آیا نمی‌خواهد و یا اینکه واقعا محدودیت دارد؟»عنوان می‌کند: رئیس بانک مرکزی تابع دولت است و دولت نیز حامی منافعی است که به دلیل آن نمی‌خواهد نرخ ارز را کاهش دهد، زیرا ممکن است مردم فکرد کنند که دلار زیاد شده و بگویند واردات را آزاد کنید، از این رو دولت می‌خواهد به مردم نشان دهد که محدودیت دارد.

بغزیان با اشاره به اینکه «بانک مرکزی می‌تواند قیمت ارز را پایین نگه دارد اما نمی‌خواهد و خود در حال هدایت بازار است» ابراز می‌کند: صحبت‌هایی که از سوی امریکا اتفاق افتاد خوشبینانه بود و نرخ ارز در حال کاهش به زیر ۲۰ هزار تومان بود، اما این اتفاق نیفتاد و در حال حرکت به سمت همان چیزی است که قبلا اتفاق افتاده بود. این بار اما با شیبی ملایم و افت و خیز‌های زیاد، کش‌دار و منظم.

ثبات نرخ در ایام انتخابات

وی با اظهار اینکه «نزدیک روز‌های انتخابات دولت سعی می‌کند تا نرخی را ثابت نگه‌دارد» مطرح می‌کند: تمام این فراز و فرود‌ها یک بازی سیاسی است، از سوی دیگر مردم نیز تمایل به خرید و فروش دارند تا پول خود را از این تورم نجات دهند. اما آیا زمانی که تغییرات رخ می‌دهد، نگاهی به قدرت خرید مردم می‌شود؟ آیا مسولی نگرانی خود را ابراز می‌کند؟ خیر مسولان حتی ابراز تاسف و همدردی نیز نمی‌کنند‌.

دلیلی برای گرانی اجناس وجود ندارد

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه می‌گوید: مسئولان فقط وعده می‌دهند که اجناس ارزان می‌شود، در صورتی که هیچ دلیلی برای گرانی آن وجود ندارد و باید جلوی افراد سوء‌استفاده‌گر را بگیرند. ضمن اینکه جنگ زرگری دولت و مجلس باعث می‌شود تا مشکلات حل نشوند و ما فقط به آنها عادت کنیم.

افزایش دلار در راه است

وی با بیان اینکه «هیچ یک از پرونده‌ها رانت و قاچاق حل نشده‌اند، زیرا تاثیری بر ‌روی قیمت‌ها نگذاشته» خاطر‌نشان می‌کند: بنده با ثبات نرخ موافقم، اما زمانی که نرخ ارز ۴هزار و۲۰۰ تومان بود در بازار آزاد به این شکل شد، اگر مجلس قیمت آن را به ۱۸ هزارو ۵۰۰ تومان برساند و دولت نیز تسلیم شود نرخ آن در بازار آزاد به بیش از ۳۰ هزار تومان خواهد رسید و اگر فاصله بین آزاد و دولتی بیشتر شود جلوی هیچ‌گونه رانت را نمی‌گیرد.

آینده بازار ارز چگونه خواهد بود؟

آینده بازار ارز به اقدامات دولت بستگی دارد، در ایران علیرغم اینکه علل مختلف سیاسی و خارجی در شاخص‌های کلان تاثیر گذار است، به جهت قدرت دولت و بانک مرکزی قطعاً این اقدامات دولت است که آینده بازار ارز را مشخص می‌کند.

در شرایط فعلی، با وجود افزایشی شدن روند دلار، کمتر کسی تمایل دارد که اقدام به خریدهای بلندمدت کند و منتظر فروش بالای محدوده 26 هزار تومان شود. معامله‌گران ترجیح می‌دهند پله پله حرکت کنند؛ اگر قیمت بالای 25 هزار تومان رفت، بار دیگر خریدار می‌شوند و در صورت افت از آن محدوده، فروشنده خواهد شد.

نمودار زیر روند رفتار دلار در هفته گذشته را نشان می‌دهد.