اتوبوس های  مشهد در آستانه بازنشستگی

مریم اصغری

امروزه شهرها از محلی برای زیستن و زندگی کردن به محلی برای رانندگی و خودرو سواری تبدیل شده­است و به شکلی مقررات، منابع و امکانات در خدمت تسهیل رانندگی قرار گرفته و متعاقب این وضعیت مشکلاتی را به همراه داشته­است. پیدا کردن راه حلی برای خروج کمتر ماشین­های تک سرنشین و توجه به حمل و نقل عمومی، تنها راه گریز از این بحران محسوب می­شود که رسیدن به این هدف مستلزم توسعه حمل و نقل، ارتقا فرهنگ شهروندی و استفاده نکردن از خودروی شخصی است. بدون شک حمل و نقل در جهان یکی از بخش­های مهم توسعه پایدار و رشد اقتصادی در کشورهاست و گستردگی حمل و نقل و تاثیرات آن در زندگی مردم، امری بدیهی و غیر قابل انکار است.

در این میان حمل و نقل عمومی به خصوص در کلان شهرها با چالش­های مهمی چون ترافیک، آلودگی هوا، مدیریت زمان و … روبرو است و ناوگان مسافربری اتوبوسرانی، تاکسیرانی و مترو، هر کدام سهم مشخصی در این نمودار را دارند. همچنین طبق آمار و گزارشات ارائه شده، پس از افزایش قیمت بنزین در این اواخر، استفاده از حمل و نقل عمومی نیز افزایش پیدا کرده است و قطعا برای استفاده مردم از حمل و نقل عمومی باید زیرساخت های لازم نیز فراهم شود.

با این توضیحات به بررسی شرایط حمل و نقل عمومی در شهر بزرگ مشهد می­پردازیم و در راستای بررسی وضعیت فعلی ناوگان اتوبوسرانی درون شهری مشهد، با سعید حسینقلی زاده مقدم مدیر عامل سازمان اتوبوسرانی شهرداری مشهد به گفت و گو پرداختیم.

بازسازی ناوگان برای حفظ در چرخه اتوبوسرانی

مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی مشهد در رابطه با متوسط عمر ناوگان اتوبوسرانی مشهد و  مصوبات دولت در  فرسودگی ناوگان می گوید: متوسط عمر ناوگان اتوبوسرانی مشهد حدود 8.1 سال است، هرچند برابر مصوبات پیشین دولت، حداکثر سن ناوگان دیزلی برابر 10 سال و ناوگان گازسوز 12 سال اعلام شده است ، اما با توجه به شرایط کنونی و دشواری نوسازی ناوگان فرسوده، مطابق ابلاغیه سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، تا حد امکان تلاش می‌شود، ناوگان موجود حفظ و با انجام فرآیند بازسازی از چرخه اتوبوسرانی خارج نشود. همچنین  قراردادهایی با شرکت‌های مجاز خودروساز منعقد شده و امیدواریم با تحقق نوسازی ناوگان، جایگزین مناسبی برای ناوگان فرسوده فراهم شود. ضمن این که مطابق مکاتبه و توصیه سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور ، تا حد امکان از خروج ناوگان اتوبوسرانی از خطوط عمومی شهری جلوگیری به عمل آید.

وی در پاسخ سوال نسبت فعلی اتوبوس­ها به متوسط سرانه مسافر و نیاز به افزایش ناوگان  شهری اتوبوسرانی اعلام می کند: هرچند تعداد ناوگان موجود امکان پاسخگویی لازم برای تقاضای فعلی را داشته و فقط در حوزه نوسازی، ناوگان نیازمند  خرید اتوبوس و مینی‌بوس است، لیکن با عنایت به اسناد و قوانین فرادست به ویژه در مقوله کاهش آلودگی هوا، نیاز است با توسعه زیرساخت‌ها نظیر افزایش تعداد ناوگان، توسعه مسیرهای ویژه، استفاده از ناوگان برقی و پاک و ایجاد محدودیت برای تردد خودروهای شخصی، شهروندان را به استفاده از حمل ‌و نقل همگانی در انجام سفرهای شخصی ترغیب نماییم.

اقدامات موثر جایگزینی ناوگان گازسوز

مدیر عامل سازمان اتوبوسرانی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر وضعیت طرح استفاده از اتوبوس‎های گازسوز می گوید: ناوگان گازسوز(CNG) از جمله ناوگان پاک محسوب می شود و تأمین آن در برنامه‌های سازمان اتوبوسرانی مشهد قرار دارد که در این راستا اقدامات موثری به‎منظور جایگزینی ناوگان جدید گازسوز در این راستا صورت پذیرفته است.

وی ادامه داد: هر چند منابع اصلی تامین برق در کشور بیشتر سوخت‌های فسیلی است، اما به دلیل فاصله نیروگاه‌ها از مراکز شهر، توسعه استفاده از ناوگان برقی می‌تواند منجر به بهبود شاخص‌های زیست‌ محیطی در بافت مرکزی و پرجمعیت شهرها گردد. همچنین استفاده از ناوگان دارای استاندارد آلایندگی بالاتر نیز می‎تواند در بهبود کیفیت هوای شهر مشهد بسیار موثر باشد، البته در این زمینه نوع سوخت مصرفی نیز بسیار با اهمیت می‎باشد.

حسینقلی زاده مقدم تاکی می کند: متأسفانه در سال‌های اخیر و به ویژه با تشدید تحریم‎های ظالمانه، واردات ناوگان جدید و قطعات اصلی ناوگان با مشکلات عمده‌ای مواجه شده است، البته تلاش‌هایی از سوی دولت در راستای تامین ناوگان حمل‌ و نقل همگانی مورد نیاز شهرهای کشور صورت گرفته که امیدواریم  در آینده‌ای نزدیک به ثمر بنشیند.

بهاء خدمات جابجایی مسافر

او در رابطه با مصوبات شورای شهر درخصوص نرخ کرایه اظهار می کند: خوشبختانه ارتباط دو سویه و همکاری خوبی، بین شهرداری مشهد و شورای اسلامی شهر در تمامی زمینه‌ها و به ویژه حوزه حمل ‌و نقل همگانی وجود داشته است. در حال حاضر بهاء خدمات جابجایی مسافر با اتوبوس 19200 ریال است که مطابق مصوبات اخذ شده از شورای اسلامی شهر، مبلغ 6500 ریال در قالب کرایه از شهروندان دریافت و باقی مانده آن، در قالب کمک شهرداری مشهد مقدس تأمین می‌گردد.

مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی مشهد درباره وضعیت فعلی ناوگان حمل و نقل مسافربری می گوید: در چند سال گذشته برنامه ریزی برای استفاده از ناوگان اتوبوسرانی به سمت برقی‎شدن سوق پیدا کرده و به تدریج از ناوگان دیزلی کاسته شده است. هم چنین مطابق قوانین ملی نظیر سند پنجم و ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مقرر شده است که  سهم حمل ‌و نقل همگانی از سفرهای شهری به 75 درصد افزایش یابد.

وی با اشاره به طرح برون سپاری خدمات اتوبوسرانی تصریح می کند: در حال حاضر تعداد 1842 دستگاه اتوبوس در خطوط اتوبوسرانی مشغول به فعالیت است که از این تعداد حدود 55 درصد آن به بخش خصوصی واگذار شده و افزایش این نسبت به مقادیر بالاتری نیز در دستور کار سازمان قرار دارد.

دو هفته سرگردانی در انتظار پاسخ

در ادامه گزارش تلاش کردیم تا با مجتبی بهاروند عضو شورای اسلامی شهرمشهد و رئیس کمیسیون عمران حمل و نقل و ترافیک و همچنین بتول گندمی عضو دیگر شورای شهر و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه ارتباط برقرار کرده و به گفتگو با آن­ها  بپردازیم و پاسخ سوالاتی چون «میزان بودجه در نظر گرفته شده برای تسهیل به کار این ناوگان ، برنامه حمایتی شهرداری و شورای شهر در مبحث کمک به نوسازی و بازسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، برنامه­های آتی شورا در حوزه دستیابی به سرانه  75 درصدی استفاده از حمل و نقل عمومی، سهم اتوبوسرانی از حمل و نقل عمومی، امکان افزایش تخصیص بودجه و در نهایت اجرای تمهیدات لازم برای زیر ساخت­های آتی» را به دست آوریم که پس از دو هفته پیگیری و تماس­های مکرر و بارها قول مصاحبه و ارجاع به ساعت­های دیگر موفق به گفتگو نشدیم.