زیر تیغ

این‌روزها در هر جمع دوستانه و فامیلی که قرار بگیری چندین نفر از عمل‌های زیبایی که انجام می‌دهند تعریف کرده و این اعمال به نوعی فخر فروشی تبدیل شده است و اگرچه شاید تغییر زیادی پس از عمل نداشته باشند اما از نظر خود بسیار تغییر کردند.

نوارهای چسب سفید روی بینی زنان و حتی مردان ایرانی، این روزها به صحنه‌ای معمول در کوچه و خیابان بدل شده است. اما دلیل این‌همه مراجعه به تیغ جراحی برای تغییر ظاهر چیست؟

جراحی زیبایی، امروزه به پدیده‌ای رایج تبدیل شده است و گروهی از زنان امروزی جراحی زیبایی را به‌عنوان بخشی از زندگی خود می‌پذیرند و تمایل به انجام چنین جراحی‌هایی دارند. اگرچه آمار دقیقی از جراحی زیبایی در کشور ما در دسترس نیست، اما به‌طورکلی ایران یکی از کشورهایی است که میزان جراحی زیبایی در آن بالا است. در این میان، کشور ما ازنظر تعداد جراحی‌های زیبایی بینی در دنیا مقام اول را دارد و پایتخت جراحی بینی جهان نامیده شده است!

به اعتقاد پژوهشگران، دلایل بسیاری برای افزایش آمار جراحی زیبایی در نظر گرفته شده است، اما همه‌گیر شدن جراحی زیبایی نشان می‌دهد که بخشی از افزایش نرخ جراحی زیبایی، به نگرش مثبت به جراحی به‌عنوان روشی برای ارتقای ظاهر بازمی‌گردد. متخصصین می‌گویند نگرش مثبت نسبت به جراحی زیبایی، بیشتر در افرادی دیده می‌شود که نارضایتی بدنی بیشتری را تجربه می‌کنند و نارضایتی بدنی نیز مستقیماً با انتخاب جراحی زیبایی و نگرش مثبت نسبت به آن مرتبط است.

جدیدترین آمارها خبر از افزایش میزان اقدام به جراحی زیبایی در زنان را می دهد، اما دلایل تمایل زنان به جراحی زیبایی چیست؟

خروج بدن از حالت شخصی و تبدیل ان به اجتماعی

مدرنیته، رشد سالمندی، فرد گرایی و افزایش تکنولوژی شرایطی را ایجاد کرده است که به قول جامعه‌شناسان امروز دیگر “بدن طبیعی” جای خود را به “بدن اجتماعی” داده است. همگان به ظواهر خود اهمیت می دهند و نتایج تحقیقات متعدد نشان داده است که زیبایی و ظاهر آراسته رابطه تنگاتنگی با اعتماد به نفس افراد در جامعه دارد.

تاثیر رسانه‌ها در افزایش عمل زیبایی

از طرف دیگر علم پزشکی به یافته‌های زیادی رسیده است، رسانه‌هایی مانند ماهوراه و تلویزیون افراد را با شرایطی روبرو کرده است که قبلا امکان رویارویی با آن نبوده است. همه اینها باعث شده است که تمایل به جراحی زیبایی در جامعه ایران افزایش قابل توجهی داشته باشد.

آمار ۶۰درصدی عمل بینی بین عمل‌های زیبایی

به طوریکه بر اساس پژوهش صورت گرفته در دانشکده علوم اجتماعی واحد علوم تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی از میان 426 زن تهرانی بیش از 15 درصد از آنان تا کنون عمل جراحی زیبایی را تجربه کرده‌اند که بیش 60 درصد آن را عمل جراحی بینی تشکیل داده است.

این پژوهش به بررسی شیوع جراحی زیبایی در زنان تهرانی و همچنین پی بردن به عوامل موثر بر تمایل به جراحی زیبایی 426 زن تهران صورت گرفته است. حدود 61 درصد از شرکت کنندگان در این پژوهش دارای مدرک کارشناسسی بوده اند و اکثر افراد جراحی شده زیر 25 سال و مجرد بوده اند. همچنین 45.5 درصد ایشان دارای پایگاه طبقاتی متوسط و 37.9 درصد دارای پایگاه طبقاتی بالا و 16.7 درصد در پایگاه طبقاتی پایین قرار داشتند.

در نمونه مورد مطالعه 15.5 درصد از زنان عمل جراحی را در یک یا چند عضو خود تجربه کرده اند که اکثریت غالب را یعنی 62.4 درصد را جراحی بینی تشکیل می دهد.

زنانی که اعتماد به نفس دارند، کمتر جراحی زیبایی می‌کنند
از سوی دیگر بر اساس آزمون صورت گرفته در این پژوهش ارتباط گرایش به جراحی زیبایی با تصویر منفی از بدن ، اعتماد به نفس، رضایت مندی از زندگی ، فشار های اجتماعی و باورها و گرایش مذهبی مشاهده می شود. در تحلیل ارتباط بین تصویر منفی از بدن زنانی که تصویر منفی نسبت به بدن خود دارند بیشتر تمایل دارند تا در بدن خود تغییراتی از طریق جراحی ایجاد کنند. از سوی دیگر در تحلیل اثر اعتماد به نفس بر تمایل به جراحی زیبایی ملاحظه می شود که زنانی که اعتماد به نفس بالاتری دارند کمتر تمایل به انجام دادن جراحی زیبایی دارند.

زنان و مساله زیبایی

یک دانشجوی دکتری مطالعات زنان می‌گوید: در جامعه مدرن پروسه دیده شدن برخی از اجزای بدن در زیست مدرن شهری که در معرض دید دیگران قرار دارد، به مسئله‌ قابل توجه بدل شده است.

به گزارش صبح امروز محدثه مهرابی‌زاده در خصوص زنان و مساله زیبایی می‌افزاید:نمایش بدن به مثابۀ یک کالای شیک و قابل عرضه متأثر از درکی شده که به عنوان «زیباییِ استاندارد شده» از طریق عوامل متعدد در جامعه رواج یافته است؛ شرایطی که گفتمان‌های پزشکی مربوط به زیبایی و تفاسیر زیبایی‌شناسانه از بدن را به یکدیگر گره زده و به شیوع درک «بدنِ کالایی‌شده» در جامعه منجر شده است.

تصویرسازی اشتباه از بدن ایده‌آل

وی تصریح می‌کند: در واقع زنان بیش از آنکه زیبایی را در بدن خود تصور کنند تحت تاثیر تصویر ذهنی از بدن ایده‎آل قرار گرفته‎اند که فرهنگ به آن شکل داده است، آنها تحت تاثیر این تصویر است که خود را به تصویر می‎کشند.

مهرابی‌زاده اظهار می‌کند: از این رو اشتغال ذهنی وسواس گونه زنان نسبت به ظاهر و زیبایی یکی از مشکلات جامعه امروزی به شمار می‎رود و بسیاری از جراحی‎های زیبایی با هدف کسب رضایت از ظاهر و به دست آوردن زیبایی انجام می‎شود.

وی ادامه می‌دهد:  نتایج پژوهشهای میدانی نشان دهنده این نکته است زنان علاوه بر داشتن گزاره‎های ذهنی برای انجام جراحی‎زیبایی تحت تاثیر گزاره‎های ساختاری نیز قرار دارند.

این دانشجوی دکتری بیان می‌کند: در نتیجه اگر چه زنان در انجام عمل‎های زیبایی دارای عاملیت هستند و با اختیار خود این عمل‌ها را انجام می‎دهند در عین حال نمی‎توان نقش جامعه و گروه‎های مرجع را نادیده گرفت. وی تبیین می‌کند: فرد تحت تاثیر جامعه و جامعه تحت تاثیر فرهنگ است که مبادرت به ساخت بدن اجتماعی می‎کند. در واقع باید گفت میان انتخاب به جراحی‎زیبایی و عاملیت نوعی ارتباط متقابل و بده بستان وجود دارد.