دلایل پیوستن امارات به ائتلاف دریایی آمریکا

علی روغنگران

پیوستن امارات به ائتلاف دریایی آمریکا که شدیدا مورد اعتراض ایران است برخلاف روند سیاست های امارات در برابر ایران در ماه‌های گذشته می باشد. به نظر می رسد حضور امارات در این ائتلاف بیش از اینکه در تقابل با ایران باشد، تلاش امارات برای نشان دادن استقلال سیاسی این کشور از عربستان است. امارات در عملیات نظارت دریایی در خلیج فارس، تنگه هرمز، دریای عمان و تنگه باب المندب شرکت می‌کند. اماراتی‌ها هدف خود از پیوستن به این ائتلاف را “حراست از امنیت انرژی” اعلام کرده اند. این کشور در حالی در آخرین روز هفته گذشته به این ائتلاف پیوست که روز شنبه حملات انصار الله به آرامکو، بازار نفت جهان را تحت تاثیر قرار داد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در اعتراض به این اقدام اماراتی‌ها گفت: «حمایت‌های خارجی بی‌فایده است و هیچ چیزی بهتر از تفاهم همسایگان نیست.»

خردادماه سال جاری و بعد از حوادث فجیره، ظریف در سفری به بغداد، پیشنهاد امضای “پیمان عدم تجاوز” با برخی کشور‌های عربی را رسما مطرح کرده بود. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در آن سفر از تمایل ایران به برقراری روابط متوازن با کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس سخن گفت و پیشنهاد ایران به این کشور‌ها برای امضای پیمان عدم تجاوز را اعلام کرد. بعد از حملات روز شنبه به آرامکو مقامات عربستان ایران را به دست داشتن در این حملات متهم کردند و به ائتلاف دریایی آمریکا در خلیج فارس پیوستند، ولی به نظر نمی‌رسد قصد امارات از پیوستن به این ائتلاف تقابل با ایران باشد. عبدالخالق عبدالله، استاد دانشگاه و مشاور سابق محمد بن زاید، ولی‌عهد ابوظبی در این زمینه گفت: «امارات هرگز وارد نبردی نخواهد شد که ارتباطی به آن ندارد». او در توئیتر نوشت: «امارات قبل از هر کاری، هزار هزار بار درباره عواقب آن می‌اندیشد و باهوش‌تر از آن است که خود را وارد جنگی کند که جنگ خودش نیست.»

گفتنی است اکنون روابط عربستان و امارات در وضعیت خوبی قرار ندارد به خصوص اینکه امارات اخیرا تصمیم گرفت حضور نظامی در یمن را کاهش دهد. علاوه بر این، اواخر اردیبهشت سال جاری و پس از منفجر شدن شش نفتکش در بندر فجیره، امارات از متهم کردن ایران خودداری کرد. بعد از آن امارات حتی برای کاستن از تنش‌ها از ایران کمک خواست. در تیرماه سال جاری هم یک هیات اماراتی به منظور اصلاح روابط با ایران، به تهران سفر کرد. همچنین در مرداد ماه، مقامات مرزبانی دو کشور پس از شش سال با یکدیگر دیدار رسمی داشتند. اگر چه سفر الاحبابی، به دعوت فرماندهی مرزبانی ناجا و برای «تحکیم انتظامات مرزی» انجام شد، اما انجام این سفر در شرایط پرتنش آن روز‌ها در خلیج فارس فرضیه همکاری امنیتی دو کشور را تقویت کرد. با توجه به نزدیک شدن امارات به ایران و تلاش برای اتخاذ رویکرد سیاسی منعطف و همچنین اختلاف با عربستان، پیوستن امارات به ائتلاف دریایی آمریکا مبهم به نظر می‌رسد. امارات متحده علی رغم حجم کوچک و جایگاه سیاسی کم اهمیت خود تلاش می‌کند در منطقه نقش فرادستی ایفا کند. رقابت‌هایی که اخیرا بین عربستان و امارات متحده بر سر فرماندهی و رهبری منطقه عربی به وجود آمده است، موجب شده که امارات خود را یکی از بازیگران مهم منطقه تلقی کند، اما حضور امارات در ائتلاف دریایی نمی‌تواند در واقعیت‌های موجود تغییری ایجاد کند؛ چراکه این کشور از نیروی مسلح منسجم و قدرتمندی برخوردار نیست. مخصوصا در حوزه نیروی دریایی، امارات بسیار ضعیف است و تنها سعی می‌کند به نوعی رضایت آمریکا را جلب کند. بنابراین حضور امارات در ائتلاف دریایی به نوعی برای استقلال رای و خارج از چارچوب عربستان وسایر کشور‌ها صورت گرفته است که نشان دهد همچنان استقلال سیاسی خود را حفظ می‌کند. این امر خیلی تاثیر گذار نیست. درست است که امارات به لحاظ اقتصادی توانمندی‌هایی دارد، اما به لحاظ نظامی و سیاسی مطرح نیست. در صورت اقدام عربستان علیه ایران، امارات با عربستات همراهی نخواهد کرد؛ چنانچه در یمن شاهد بودیم امارات راه خود را از عربستان جدا کرد. اختلافی که الان بین امارات و عربستان وجود دارد اختلافی بسیار جدی است و امارات رویکرد جداگانه‌ای اتخاذ کرده است. اختلافی هم که بین عربستان و قطر وجود دارد نشان می‌دهد شکاف در شورای همکاری خلیج فارس بسیار عمیق است؛ لذا با توجه به این شرایط به نظر می‌رسد که امارات هرگز با عربستان ائتلاف نخواهد کرد و حتی در مقابل عربستان خواهد بود. راه حل عاقلانه برای عربستان و امارات این است که سیاستی مستقل و بر اساس منافع ملی خودشان اتخاذ کنند. متاسفانه عربستان و امارات و بحرین در سال‌های اخیر با این رویکرد پیش رفتند که اگر با آمریکا همگامی و همراهی کنند آمریکا به ایران حمله خواهد کرد و آنها از نفوذ یک قدرت بزرگ در منطقه راحت می‌شوند. آمریکا به خاطر عربستان و امارات دست به ریسک بالایی نمی‌زند و به ایران حمله نمی‌کند و این تنها توهمی است که بن سلمان و بن زائد دارند. به نظر می‌رسد الان امارات و عربستان متوجه شدند که منافع آمریکا فراتر از منافع این دو کشور است و آمریکا سیاست مستقلی دارد که توجهی به مسائل عربستان و امارات نمی‌کند. فلذا محتمل است عربستان در آینده سیاست‌های خود را تغییر داده و سیاست عاقلانه تری اتخاذ کند.