کارشکنی در توافق احتمالی 

علی روغنگران

روز چهارشنبه، وزارت خزانه‌داری آمریکا، با صدور بیانیه‌ای، مدعی شد دو شبکه مرتبط با برنامه موشکی ایران را تحریم کرده است. این تحریم‌ها، علیه پنج فرد و پنج شرکت اعمال شده‌اند. شرکت‌های «عصر صنعت اشراق»، «ابتکار صنعت ایلیا»، «GREEN INDUSTRIES HONG KONG»، «پیشتازان کاوش گستر بشرا» و «شفق صنوبر یزد» پنج شرکتی هستند که به فهرست تحریم‌های دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) اضافه شده‌اند. پنج شهروند ایران هم در این فهرست قرار گرفته‌اند. همزمان، مقامات ناشناس آمریکایی به روزنامه نیویورک تایمز گفتند حدود دو ماه پیش، آمریکا به طور سری به پایگاه داده‌های سپاه پاسداران حمله سایبری کرد. این مقامات ادعا کردند سپاه از این داده‌ها برای طراحی حملات به نفتکش‌ها در خلیج فارس استفاده کرده، ولی حملات سایبری آمریکا، موقتا توانمندی تهران برای طراحی چنین حملاتی را تضعیف کرد. به گفته نیویورک‌تایمز، حمله سایبری آمریکا به ایران در 20 ژوئن گذشته اتفاق افتاد و ایران هنوز تلاش می‌کند اثرات این حمله را برطرف کند. به موازات اقدامات خصمانه جدید آمریکا علیه ایران، رژیم صهیونیستی نیز در اقدامی کم سابقه، به چندین گروه نزدیک به ایران در کشور‌های سوریه، عراق و لبنان حمله کرد. در تحریک‌آمیزترین حمله، اسرائیل یک دفتر رسانه‌ای حزب الله را در محله «ضاحیه جنوبی» بیروت هدف قرار داد و شخص سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله، را خشمگین کرد. چرا که ضاحیه جنوبی، محل اسقرار حزب الله است. در وهله اول به نظر می‌رسد سه رویداد یادشده – تحریم‌های موشکی، اعلام حمله سایبری و حملات اسرائیل- هیچ ارتباطی با هم ندارند. اما واکاوی جوانب آنها نشان می‌دهد که همه این اقدامات ممکن است با جدی‌تر شدن احتمال مصالحه میان تهران و واشنگتن از طریق دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا ارتباط داشته باشد. تحریم‌های موشکی در حالی اعلام شد که ایران مذاکره با آمریکا را به رفع تحریم‌ها مشروط کرده است. دوشنبه گذشته، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در پایان نشست سران گروه هفت در گردشگاه بیاریتس، ابراز امیدواری کرد که حسن روحانی و دونالد ترامپ در هفته‌های آینده دیدار کنند. ماکرون حتی ادعا کرد که روحانی به او گفته است از دیدار با ترامپ استقبال می‌کند. روحانی نیز به نوبه خود در اظهاراتی مبهم گفت: حاضر است برای حل مشکلات با هر شخصی دیدار کند. اما اندکی بعد، در یک عقب نشینی آشکار تصریح کرد که هر گونه تحول مثبت در روابط ایران و آمریکا به رفع تمام تحریم‌های آمریکا بستگی دارد. محافل محافظه‌کار آمریکا و اسرائیل که از دیدار با روحانی نگران شده‌اند، برای ناکام کردن تلاش‌های فرانسه، دست به کار شدند. وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های جدیدی اعمال کرد و اسرائیل نیز تنش‌ها با حزب الله را بالا برد. تقریبا هرگاه ترامپ به طور جدی از دیدار یا مذاکره با ایران سخن می‌گوید، وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌هایی علیه ایران اعمال می‌کند. این تبدیل به یک الگو شده است. اواسط خردادماه، در آستانه سفر کم سابقه شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن، به تهران گمانه‌هایی درباره امکان موفقیت ژاپن در حل مشکلات میان ایران و آمریکا مطرح شد. ترامپ در سفری که به ژاپن داشت، موضع ملایمی در برابر ایران گرفت و حتی از سران ایران تمجید کرد. او گفت: «(ایران) شانس این را دارد که با همین سران، کشور بزرگی شود. من فقط می‌خواهم شفاف بگویم که ما دنبال تغییر رژیم نیستیم.». اما اندکی پیش از سفر آبه به تهران، وزارت خزانه‌داری آمریکا، تحریم‌های نسبتا گسترده‌ای علیه بخش پتروشیمی ایران اعمال کرد. در نهایت آبه نتوانست میان ایران و آمریکا زمینه مشترکی ایجاد کند و حتی زمانی که آبه در تهران بود به چند نفتکش در دریای عمان حمله شد و تنش‌ها بیش از پیش بالا رفت. تحریم‌های موشکی فعلی نیز کارکرد مشابهی دارند. الان هم گمانه‌هایی درباره دیدار روحانی و ترامپ در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر مطرح شده است. ایران گفته آمریکا اول باید تحریم‌ها را رفع کند سپس با ایران مذاکره کند. برمبنای همین موضع، تندرو‌های واشنگتن تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کردند تا چشم انداز مصالحه میان تهران و واشنگتن را بیش از پیش مبهم کنند و به ایران بگویند که قبل از امضای توافق جامع نه تنها از تحریم‌ها کم نمی‌شود بلکه بر آنها افزوده خواهد شد. احتمالا افشای حمله سایبری هم به همین دلیل صورت گرفته است. نورمان رول، افسر بلندپایه سابق اطلاعاتی آمریکا به نیویورک تایمز گفته است حملات سایبری شباهت بسیاری با عملیات پنهانی دارند و به ندرت افشا می‌شوند. اینکه چرا آمریکا پس از دو ماه این حملات را افشا کرد، هنوز معلوم نیست. اما این احتمال وجود دارد که عناصری در دولت ترامپ سعی می‌کنند به بی‌اعتمادی و بدگمانی میان ایران و آمریکا دامن بزنند. چرا که این عناصر از احتمال دیدار روحانی و ترامپ نگران شده‌اند. جان بولتون، اخیرا برای آرام کردن محافل تندرو گفته است که نرم شدن مواضع ترامپ در برابر ایران، به معنی تغییر مواضع کاخ سفید در برابر ایران نیست. بولتون اعلام کرد ایران به صرف آغاز مذاکره با آمریکا، نباید انتظار منافع اقتصادی داشته باشد و توقف تحریم‌ها، منوط به امضای یک توافق جامع است. در رابطه با حملات رژیم صهیونیستی نیز گفتنی است که خود محافل اسرائیلی می‌گویند این حملات برای کارشکنی در توافق احتمالی میان ایران و آمریکا انجام شده است. در همین رابطه روزنامه اسرائیلی هاآراتص می‌گوید بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، با هدف بی اثر کردن تلاش‌های ماکرون برای ترتیب یک دیدار میان روحانی و ترامپ، به اهدافی در سوریه، عراق و لبنان حمله کرد. به گفته این روزنامه، نتانیاهو مصمم است فرصت مصالحه میان ایران و آمریکا را خراب کند. اسرائیلی‌ها چنین تمایلی را پنهان نمی‌کنند. رسانه‌های رژیم صهیونیستی این روز‌ها به صراحت می‌گویند تل آویو از احتمال نزدیکی تهران و واشنگتن نگران است. اخیرا یک وزیر اسرائیلی به کانال 13 تلویزیون اسرائیل گفت: «ما هیچ تمایلی به مذاکرات میان ایالات متحده و ایران نداریم.»