زندان جای مادران نیست

ابتکار: طرحی با عنوان “زندان جای مادران” نیست ارائه شده که مرتبط با زنان زندانی با جرایم غیرعمد است که امیدواریم بزودی اجرایی شود

روز گذشته 28 مرداد، ششمین نشست کشوری دفاتر حمایت از حقوق زنان و کودکان دادگستری‌های سراسر کشور و معاونان فرهنگ عمومی که در هتل نماز مشهد برگزار شد.

حجت‌الاسلام هادی صادقی در ابتدای این نشست گفت: یکی از مشکلات موجود در جامعه آسیب‌های است که زنان به خاطر متناسب نبودن قانون مجازات اسلامی با روحیه زنان، متحمل می‌شوند. زندان مجازات اصلی اسلامی نیست فقط در حالت اضطرار در برخی موارد حکم زندانی کردن نیز وجود دارد.

وی افزود: مجازات‌های اصلی مجازات‌های بدنی است که متاسفانه در فرهنگ غرب این نوع مجازات‌ها را خشن به حساب آورده‌اند، غیر انسانی دانسته‌اند و ما هم از آنها تقلید کرده‌ایم‌. در دانشگاه‌های ما جرأت نکردند با این موضوع مخالفت کنند و تقریبا فرهنگ غربی را در بحث زندان پذیرفتند و اصل مجازات‌ها را روی زندان گذاشتند. نتیجه این شد که بسیاری از شوهران را زندانی کردند و زنان آسیب دیدند.

زندانی کردن تبعات عمومی دارد

وی ادامه داد: یکی از مسائل مجازات این است که باید شخصی باشد اما وقتی فردی را زندانی می‌کنیم، فقط آن شخص را مجازات نکرده‌ایم بلکه خانواده فرد را هم مجازات کرده‌ایم.با این کار دولت را هم مجازات کرده‌ایم و می‌گوییم این فرد مجرم است، تو آن را بگیر و برایش هزینه کن.علاوه بر این جامعه را هم مجازات کرده‌ایم یعنی به جامعه می‌گوییم وظیفه داری از بیت المال خرج این افراد را بدهی.

معاون فرهنگی قوه قضائیه عنوان کرد: با زندان، یک فرد فعال جامعه را محدود می‌کنیم و او را از فعالیت اجتماعی بازداشته‌ایم. زندان دانشگاه جرم و جنایت است. ما آموزش می‌دهیم  اما مقداری که ما می‌توانیم کار کنیم محدود است در حالی که مجرمان بیست و چهار ساعته باهم هستند و انتقال تجربه می‌دهند. ما  یک مجرم آماتور به زندان می‌فرستیم و یک مجرم حرفه‌ای تحویل جامعه می‌شود.

زندان تناسبی با جرائم ندارد

صادقی با بیان اینکه «مخالفت ما با زندان به این دلایل است و نباید زندان را به عنوان مجازات اصلی ببینیم»، گفت: زندان معمولا تناسب با جرم ندارد. همچنین زندان یعنی سلب آزادی سلب آزادی یعنی سلب انسانیت. فرض کنید یک فردی به بدن کسی آسیب زده است اما ما برای مجازات این فرد او را زندانی می‌کنیم و روح او را آسیب می‌زنیم زیرا زندان یعنی آسیب به روح، هر چند به تبع زندان آسیب جسمانی اضافه هم  برای زندانی وجود دارد و به طور مثال زندانیان آسیب  جسمی به یکدیگر وارد می‌کنند، اما اصل زندان یعنی آسیب روح. آیا حق داریم در جایی که فردی آسیب جسمی زده است به او آسیب روحی بزنیم؟. خیر چنین حقی نداریم. این خطاهای حقوقی است که وجود دارد و ما نسبت به آنها حساس نیستیم و جامعه حقوقی به آنها توجه ندارد.

حقوقدان‌های پای کار بیایند

وی تاکید کرد: خطاب من با قضات، مجریان قانون و حتی قانون گذاران نیست زیرا آنها هنوز رتبه‌های بعدی هستند خطاب من با دانشمندان، اندیشمندان و حقوقدانان  است که باید تئوری‌پردازی کنند و بجای زندان روش‌هایی دیگری از مجازات را ارائه دهند.

معاون فرهنگی قوه قضائیه بیان کرد: آسیب‌هایی که در مجازات زندان وجود دارد در مجازات‌های دردناک بدنی وجود ندارد. علاوه بر این زندان اثر پیشگیری لازم را ندارد زیرا مردم تا قبل اینکه زندان بروند حس آن را ندارند و نمی‌دانند چگونه است، اما درد بدنی را تمام افراد حس می‌کنند و اثر پیشگیرانه قوی‌تری دارد.

زندانی شدن مرد موجب آسیب‌پذیری زن

صادقی با بیان اینکه « خشونت در جامعه نسبت به زنان وجود دارد و حتما باید با آن مقابله شود»، عنوان کرد: لایحه علیه خشونت حتما باید پیش برود اما مجازات‌های زندانی که در این لایحه پیش‌بینی مشمول همین مشکلات مربوط به زندان می‌شود. همچنین آسیب‌های بیشتر نسبت به زنان وارد می‌کند.فرض کنید مردی همسرش را کتک زده و خانم از از او شکایت می‌کند، اگر به سمت مجازات زندان برویم همین مجازات‌ها آثار منفی خواهد داشت و استحکام خانواده را بهم می‌ریزد. حال باید چه کنیم؟ باید مجازات متناسب که به استحکام خانواده کمک کند در نظر گرفته شود. کاری نکنیم با این نوع مجازات به متلاشی شدن بیشتر خانواده کمک شود. باید به این نکات در لوایح جدید دقت شود.

معاون فرهنگی قوه قضائیه ادامع داد: مثلا اگر در مجازات مردی که به زنش اهانت کرده، برخورد با زبان خوش، هدیه دادن گل و… در نظر بگیریم بهتر است یا اینکه شوهر را جدا کنیم و ببریم زندان که هم نام‌آور خانواده به زندان بیفتد، هم کینه‌اش بیشتر شود و… . اگر قدرت قانون پشت کار بیاید قطعا مجازات‌هایی بجز زندان بهتر خواهد بود. اخلاق اسلامی می‌گوید مرد حق ندارد از گل نازک‌تر به زنش بگوید، مرد حق ندارد به زن دستور کار کردن دهد، حق ندارد خشونت داشته باشد و… . فتوای فقها است که اگر زن خطایی کرد، مرد وظیفه دارد از خطای زنش درگذرد.  این موارد باید پشتوانه حقوقی و قانونی پیدا کند نمی توانیم فقط به یکسری دستورات اخلاقی بسنده کنیم. هم باید فرهنگ‌سازی شود که مردان با خشونت رفتار نکنند و اخلاق آنها را ارتقا دهیم هم تضمین قانونی برای تامین امنیت زنان ایجاد کنیم اما خدا می‌داند راه این کار زندان نیست مگر در موارد خطیر‌.

صادقی خاطر نشان کرد: ما در مسائل زنان به عنوان قشر آسیب‌پذیر تر در جامعه و کودکان که نسبت به مردان آسیب‌پذیرتر هستند تعهد داریم بخاطر همین است که دفاتر حمایت از کودکان و زنان در دادگستری‌های کشور وجود دارند.این موضوع به معنای این نیست که  زنان فی نفسه ضعیف تر هستند و قابلیت کمتری نسبت به مردان دارند و … وحالا ما می‌خواهیم امری جبرانی انجام دهیم. در مسأله زنان اسلام آیین پیشرویی است.در ان زمانی که تمام فرهنگ‌ها نسبت به زنان به عنوان جنس دوم نگاه می‌کردند اسلام این دیدگاه را تغییر داد.از نظر فرهنگ اسلامی زن مثل مرد انسان است.

معاون فرهنگی قوه قضائیه گفت: یکی از کارهای دفاتر حمایت از حقوق کودکان و زنان در دادگستری این است که برویم بشناسیم حقیقت ماجرای آنها چیست، گاهی زنان و کودکان زبان گفتن ندارند. کار ما این است که  مشکل انها را بشناسیم، ریشه یابی کنیم و برای درمان آن قدم برداریم.

تصویب لایحه حمایتی کودکان موثر بوده

معصومه ابتکار در ادامه گفت: یکی از زمینه‌هایی که همکاری قوا را تقویت می‌کند قوانین موجود یا لوایحی است که یا در مجلس و یا در قوه قضاییه در حال نهایی شدن است؛ لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان نهایی شده  و یک ماده آن مانده که در کمیسیون قضایی اصلاح می‌شود و به مجلس برمی‌گردد. بالاخره بعد از سال‌ها با تقاضای اولویتی که از جانب دولت انجام شد این لایحه به تصویب رسید. لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان لایحه بسیار جامع و خوبی است. یکی از تکالیفی که به این لایحه بذعهده قوه قضاییه می‌گذارد ایجاد دفاتر مربوط به کودکان است. در این لایحه یک تقسیم کار مشخص برای تمام دستگاه‌های دولتی صورت گرفته است. این لایحه بسیار دقیق به بحث جرایم می‌پردازد و می‌تواند بسیار بازدارنده باشد.این لایحه که به زودی انشالله از جانب شورای نگهبان هم ابلاغ خواهد شد دستورکار مشترک بسیار خوبی برای ما و قوه قضاییه خواهد بود که در حوزه کودکان و نوجوانان بتوانیم بیشتر کار کنیم.

زندان جای مادران نیست

وی در خصوص زنان زندانی عنوان کرد: امیدواریم در خصوص زندان‌ها همکاری‌های خوبی در قالب طرح زندان جای مادران نیست انجام شود. این طرح برای زنان زندانی که جرایم غیرعمد داشته‌اند اجرا می‌شود.امیدواریم بتوانیم با همکاری قوه قضاییه طرحی را داشته باشیم که مادران در زندان نمانند.

ابتکار توضیح داد: در حوزه آسیب‌ها به طور مشخص ستاد بررسی ماده ۸۰ را تشکیل داده‌ایم برای هماهنگی فرادستگاهی در موضوع زنان سرپرست خانوار  و همچنین نقشه راه تعریف کرده‌ایم. البته همه زنان سرپرست خانوار نیاز به حمایت ویژه ندارند و تعدادی از انها توانمند هستند. استقبال می‌کنیم نماینده‌ای از دادگستری داشته باشیم تا همکاری فراقوه‌ای در این زمینه هم انجام شود.

محمدرضا خوشرو گفت: برای مشاوره‌های حقوقی بحث خادمیاری حقوقی را در آستان قدس رضوی دنبال کردیم. تفاهم نامه‌ای بین معاونت فرهنگی قوه قضائیه و آستان قدس امضا شده که اجرایی خواهد شد. نهضت عظیمی را در سرتاسر استان‌ها خواهیم داشت.‌ مشاوران حقوقی شامل قضات، وکلا و اساتید دانشگاه می‌توانند به عنوان خادم افتخاری امام رضا(ع) در استان محل سکونت یا استان‌های همجوار یا در حرم ارائه خدمت مشاوره حقوقی داشته باشند.

مدیر کل فرهنگ حقوقی معاونت فرهنگی قوه قضاییه عنوان کرد: در مورد ستاد ملی صبر و فعالیت‌های مربوط به فرهنگ صلح و سازش و بخشایش جلسه دیگری برگزار کردیم و فعالیت‌های متعددی در این زمینه در استان‌ها شروع شده است.

خوشرو افزود: هجمه هایی که علیه ایران در حوزه حقوق بشری و حقوق کودکان و زنان می‌شود را رصد جدی می‌کنیم. به واسطه دفاتر حمایت از حقوق کودکان و زنان پیگیر این هستیم حقوق حقه زنان و کودکان رعایت شود.  همانطور که در شاخص عدالت جنسیتی همکاری جدی را در مباحث نظری و مشورتی  آغاز کرده‌ایم. امیدواریم در بحث نظری به شاخص‌های دقیق‌تری برسیم و به معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری کمک شود که مبنای دقیقی در مواجه با سازمان‌های بین‌المللی داشته باشد.

وی یادآور شد: نشست مدیران دفاتر حمایت از حقوق کودکان و زنان دادگستری‌های کشور به صورت دوسالانه برگزار می‌شود. در این نشست کارگاه‌هایی تشکیل می‌شود. از چندین ماه قبل مباحثی را بررسی می‌کنند و همچنین مباحث جدی، علمی، انتقادی، پیامدهای رفتارهایی که در قوه قضائیه اتفاق می‌افتد و … هم بررسی می‌شود.

انتهای خبر/