تامل و اندیشه درباره نمادهای حرم مطهر رضوی

نشست نماد شناسی عناصر و معماری حرم مطهر رضوی در بنیاد بین‌المللی امام رضا (ع) برگزار شد

نشست «نمادشناسي عناصر و معماري حرم مطهر« در بنياد بين المللي فرهنگي هنري امام رضا(ع)  با حضور استاد رجبعلي لباف خانيكي کارشناس میراث فرهنگی و تعدادی از متخصصین و دانشجویان معماری برگزار شد.

در این مراسم استاد لباف خانیکی درباره نقش نمادها در زندگی افراد گفت: تمامی ما انسان‌ها در طول زندگی خود با نمادها زندگی می کنیم و تمامی حرکات، صحبت‌ها و واژه‌هایی که استفاده می‌کنیم نشان از یک نماد است. وی مفهومی‌ترین نماد در زندگی انسان امروزی را تابلوهای راهنمائی و رانندگی را مثال زد که نقش پررنگ و مهمی را دارا است.

دالان مکانی برای اندیشیدن

کارشناس میراث فرهنگی در خصوص کاربرد دالان در حرم رضوی بیان کرد: منظور از این مکان این است که از دری عبور کرده و وارد مکان دیگر می‌شوید تا در آن‌جا به سیر و سلوک بپردازید، یعنی محل تفکر و تامل است، محلی برای به‌نظر آوردن نیازهاست و مکانی برای برشمردن نیت‌ها. دالان‌ها مسیر سیر و سلوک است، مسیری برای تکامل و رشد. اگر يك چنين جانمايه اي وجود نداشت،امكان نداشت كه زائر بتواند زمينه و حس و حال لازم را جهت عبادت و تاثير گرفتن از خداوند به دست آورد.

نقش‌های اسلیمی یادگاری از دوران باستان

لباف خانیکی در مود نقوش اسلیمی در حرم رضوی گفت: در تمامی صحن‌های حرم مطهر در و دیوارها را پراز نقش و نقوش اسلیمی می‌بینم که هرکدام از آن‌ها دنیایی از اطلاعات دارند. نقش های اسلیمی در حرم رضوی بیشتر در زمان قاجار است و در دوان قاجار زبان های رمزی خاموش گشتند. وی افزود: یکی از نقش های آشنا حرم مطهر و تمامی بناهای مذهبی اسلیمی است، گرچه به معنای اسلامی تعبیر می‌کنند ولی به‌هیچ‌عنوان  اسلامی نیست و تاریخچه آن به زمان هخامنشیان و اشکانیان بر می گردد، در دوره اشکانیان تابوت‌های لعاب‌داری بودند و بوته انگور را دورتادور تابوت به سبک اسلیمی ترسیم می‌کردند ولی از همان ابتدا رمزآلود و عرفانی بود و نقش‌های اسلیمی برگرفته از آن نقوش هستند.

گنبد روح معنوي كالبد

کارشناس میراث فرهنگی درباره نماد گنبد در حرم رضوی بیان کرد: نقطه عطف حرم مطهر همان گنبدها هستند که تغییرات زیادی در آن انجام شده است تا به این مرحله امروزی رسیده است. گنبدی طلایی که امروز قرار دارد متعلق به دوره تیموریان است. اين هويت روح معنوي بنا را نيز به همراه دارد و از آنجايي كه حرم مطهر امام رضا نزد مسلمانان اهميتي خاص دارد، اين هويت و روح معنوي به شدت قدرتمند است و زائر هنگامي كه در حرم مطهر است تحت تاثير نيروي رواني و روح كالبدي بنا قرار ميگيرد.

مناره اشاره به بالا و آسمان

وی درباره مناره‌های حرم مطهر اظهار کرد: مناره واژه‌ای عربی است و به معنای مکان نور و آتش است. البته این مناره‌ها درگذشته‌های بسیار دور و قبل از اسلام به‌عنوان راهنمائی جاده‌ها و مسیر کاروان‌ها کاربرد داشتند ولی در دوره اسلامی کاربرد آن‌ها تغییر پیدا کرد و مکانی برای اذان گفتن مکبر و همچنین به‌عنوان پشتیبان ایوان‌ها قرار گرفتند تا ایوان‌ها از رانش زمین در امان قرار بگیرند.

لباف خانیکی بیان کرد: جدا از جنبه سمبولیک، روایت‌هایی است که در واقع این مناره‌ها اشاره به آسمان دارند و تزئینات آن‌ها طوری است که نگاه بازدید کننده را به سمت بالا و خدا می‌کشد و از طرف نقش زیگورات و اهرام را دارد و رابطه بین زمین و آسمان است.

انتهای خبر/مرجان فرهمند