آیین‌ها و جشن‌ها از نگاه لنز دوربین عکاس

در بعداز ظهر یک روز گرم تابستانی، میان هیاهوی شهری و مردمان خسته از کار روزانه؛ وارد ساختمانی دنج و آرام می‌شوم. در طبقه دوم نگارخانه «آرتین» نمایشگاه عکس گروهی از نوزده عکاس با عنوان «شادیانه» برگزار شده است.

نامش کمی ذهن مخاطب را درگیر می‌کند. یعنی چه؟ چرا «شادیانه»؟ بعد از دیدن آثار هنرمندان و عکاسان متوجه انتخاب موضوع نام نمایشگاه می‌شوم. این نمایشگاه به خاطر آشنایی و معرفی آیین‌ها، جشن‌ها، رسم و رسوم اقوام مختلف برگزار شده است. تابلوها و تصاویری که هرکدام از آنها دنیایی حرف با مخاطب دارند؛ از جشن آیین مردمان کلات گرفته تا پایکوبی کردها و آیین ایل بختیاری و لحظه تحویل سال نو در روستایی اطراف کرج و مراسم حنابندان در دهلی. مراسم عروسی و حنابندان در هندوستان از همه جالبتر بود بود؛ عکاس آن مدتی به این کشور سفر کرده بود و از نزدیک با آداب و رسوم آنجا آشنا شده بود.

آغاز یک حرکت

تصمیم گرفتم گفت‌گویی با جاوید تفضلی، برگزار کننده این نمایشگاه داشته باشم. او خود را چنین معرفی می‌کند: جاوید تفضلی متولد 1361 بجنورد هستم، تحصیلات عکاسی دارم و از سال 82 به صورت حرفه‌ای عکاسی می‌کنم.

تفضلی در رابطه با برگزاری این نمایشگاه و ایده‌ای که به ذهنش خطور کرده می‌گوید: من به همراه سه نفر از دوستان برای فعالیت‌های مرتبط با عکاسی، گروهی تشکیل دادیم. کارمان با ارائه آثار عکاسان ایرانی به جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی شروع شد و در قدم‌های بعدی سعی کردیم بصورت پیوسته نمایشگاه‌هایی برگزار کنیم. این نمایشگاه اولین تجربه ما در این زمینه است که در ابتدا چند موضوع داشتیم. از بین آنها این موضوع را انتخاب کردیم. چون احساس کردیم موضوع ارزشمندی است و تاکنون روی آن کار نشده است.

او در رابطه با چگونگی دعوت از عکاسان و اطلاع‌رسانی آنها برای این نمایشگاه می‌گوید: عکاسان و هنرمندان از طریق شبکه‌های مجازی تلگرام و اینستاگرام دعوت شدند و بعضی‌ها را بصورت تلفنی دعوت کردیم تا برای این موضوع برای ما عکس بفرستند. حدود 380 اثر ارسال شد که از بین آنها این آثار را انتخاب کردیم.

«کاریز»، نامی در ادبیات کهن

این عکاس خراسانی در رابطه با انتخاب نام «کاریز» به عنوان نام گروه عکاسی، تأکید دارد: یک انتخاب شخصی بود. کاری است که خودم شروع کردم و منتظر اتفاق‌های بیرونی نیستم. مسئله‌ای که بین عکاسان زیاد دیده می‌شود و منتظر یک حرکت از طرف دیگرانند. اسم «کاریز» را با الهام از شعر سنائی انتخاب کردم «کاریز درون جان تو می‌یابد».

او در رابطه با اینکه این گونه نمایشگاه‌ها چقدر به فرهنگ و هنر بومی ما کمک می‌کند، معتقد است: مهم‌ترین انگیزه‌ای که عکاس سراغ این چنین موضوعاتی می‌رود این است که به حفظ و معرفی فرهنگ و رسوم کمکی کرده باشد. مسلما خیلی از ما با این رسوم غریبه هستیم. در روز افتتاحیه خیلی از شرکت کنندگان با علاقه زیرنویس عکس‌ها را می‌خواندند و برایشان جالب و عجیب بود.

در پایان این گفت‌وگو تفضلی تاکید می‌کند: این نمایشگاه با هزینه خود عکاس‌ها برگزار شده و گروه «کاریز» تنها جمع‌آوری آثار و هماهنگی‌ها را بر عهده داشته است. نکته آخر اینکه اولین تجربه ما در جمع آوری و برگزاری نمایشگاه گروهی بود. ایرادهای زیادی داشت که امیدوارم در تجربه‌های بعدی برطرف شود.