بیماری شیرینِ نابودگر

دیابت شیرین نامی که با خود تلخ‌ترین‌ها را به همراه می‌آورد و امروزه به عنوان بزرگترین اپیدمی یاد می‌شود. بیش از ۴۲۵ میلیون نفر از مردم ۲۰ تا ۷۹ سال جهان به دیابت مبتلا هستند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ تعداد بیماران بالغ بر ۵۲۲ میلیون نفر برسد. سالانه ۴ میلیون نفر به دلیل دیابت جان خود را از دست می‌دهند. اکنون حداقل ۱۱ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال کشورمان به دیابت مبتلا هستند و حداقل یک چهارم آنان از بیماری خود آگاه نیستند.

اهمیت دیابت در خانواده
تحقیقات نشان داده است که بیشتر خانواده‌ها توانایی تشخیص علائم اولیه دیابت در فرزندان و اعضای خانواده را ندارند. بیشترین هزینه‌های دیابت صرف درمان عوارض آن شامل: مشکلات قلبی-عروقی، ناراحتی‌های چشمی، کلیه و… می‌شود که با تشخیص به موقع و درمان مناسب دیابت می‌توان از آن پیشگیری کرد.

با توجه به نزدیک بودن روز جهانی دیابت و اهمیت این شیرینِ تلخ کام به سراغ فوق تخصص غدد و متابولیسم و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد رفته تا از زبان او با این بیماری بیش‌تدر اگاه شویم.

درگیری اندام‌های بدن با این بیماری
فوق تخصص غدد و متابولیسم گفت: دیابت درمان قطعی ندارد و به این دلیل که این بیماری بسیاری از اندام های اصلی بدن را درگیر و مختل می‌کند پیشگیری و کنترل این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است.

به گزارش صبح امروز زهرا مظلوم خراسانی در مصاحبه با خبرنگار این رسانه افزود: امروزه شیوع دیابت نوع ۲ بنا به سبک زندگی شهرنشینی و کم تحرکی افراد بیشتر شده و این انار نیز رو به افزون است.

تغییر سبک زندگی دلیلی بر شیوع دیابت

وی تصریح می‌کند: افزایش وزن و تغییر سبک زندگی که به سمت و سوی بی تحرکی در همه جوامع به‌خصوص جوامع شهرنشینی پیش می‌رود که موجب افزایش وزن و چاقی درصد رشد بیمادی‌های متابولیسم و در راس آن شیوع  دیابت رو به افزایش است.

بیماری که درمان قطعی ندارد

مظلوم خراسانی اظهار می‌کند:اهمیت بیماری دیابت در این است که در صورت ابتلا درمان قطعی ندارد و بیشتر مواقع تا زمانی که عوارض ظاهر نشده، شخص از بیماری خود بی‌اطلاع است و آنچه در بسیاری از موارد بیماران دیابتی را دچار عوارض می‌کند، ناآگاهی از میزان قند خون است.

این فوق تخصص غدد ابراز کرد: بیماری دیابت به راحتی پیشگیری می‌شود و خانواده‌ها باید سبک زندگی سالم را درون خود نهادینه کنند تا خطر ابتلا به دیابت در تمام اعضا کاهش یابد.

پیشگیری ۷۰درصدی با افزایش آگاهی پیرامون دیابت

وی بیان کرد: نخستین گام در پیشگیری از بیماری؛ داشتن آگاهی، برخورداری از رژیم غذایی سالم، کنترل وزن و فعالیت ورزشی منظم و دوری از باور‌های غلط است که با ترویج آن می‌توان از ۷۰ درصد موارد ابتلا به دیابت پیشگیری کرد.

افراد در معرض دیابت

مظلوم خراسانی اذعان کرد: کسانی که سابقه ابتلا به دیابت در خانواده دارند، افراد چاق، کسانی که فشارخون بالا دارند، کسانی که سبک زندگی با تحرک کم و تغذیه نامناسب دارند، زنانی که سابقه ابتلا به دیابت در بارداری یا سقط خودبه‌خودی یا مرده‌زایی یا تولد نوزادان با وزن بالای ۴ کیلوگرم دارند.

دیابت چیست

این استاد یار دانشگاه چنین تعریفی از دیابت عرضه کرد: یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط سازوکارهای مختلف است.

وی افزود: دیابت دو نوع اصلی دارد. در دیابت نوع یک، تخریب سلول‌های بتادر پانکراس منجر به نقص تولید انسولین می‌شود و در نوع دو، مقاومت پیش رونده بدن به انسولین وجود دارد که در نهایت ممکن است به تخریب سلول‌های بتای پانکراس و نقص کامل تولید انسولین منجر شود. در دیابت نوع دو عوامل ژنتیکی، چاقی و کم‌تحرکی نقش مهمی در ابتلای فرد دارند.

پایش قند خون

وی اندازه‌گیری میزان قند خون رو به دو دسته خود پایشی و یا توسط پزشک تقسیم کرده و توضیح داد: در خود پایشی، قند خون توسط خود بیمار و با استفاده از یکی از انواع دستگاه‌های خانگی اندازه‌گیری قند خون انجام می‌گیرد در این روش گلوکز پلاسما اندازه‌گیری می‌شود و نمایانگر میزان کنترل قند خون در کوتاه مدت است. ارزیابی کنترل دراز مدت قند خون توسط پزشک انجام می‌گردد که از طریق درخواست آزمایش هموگلوبین A1C صورت می‌گیرد و نمایانگر میزان کنترل قند خون در دو تا سه ماه اخیر است. باید توجه داشت که این دو روش مکمل یکدیگرند و هیچ‌یک جای دیگری را نمی‌گیرد. پزشک با مرور اندازه‌گیری‌های مکرر قند خون توسط بیمار و پاسخ آزمایشگاهی هموگلوبین A1C در خصوص نحوه ادامه درمان و مدیریت دیابت تصمیم می‌گیرد.

مهم‌ترین وظیفه فرد مبتلا به دیابت

مظلوم خراسانی اشاره کرد: یکی از وظایف بسیار مهم بیمار در کنترل بیماری دیابت، کنترل قند خون توسط خود بیمار با استفاده از دستگاه سنجش قند خون است. این روش به افراد دیابتی خصوصاً بیمارانی که انسولین تزریق می‌کنند یا بیمارانی که قند خون کنترل شده‌ای ندارند، کمک می‌کند که نظارت دقیق‌تری بر وضعیت خویش اعمال کنند و مسئولیت بیشتری برای اداره امور خود بر عهده گیرند. کنترل قند خون، مزایای فراوانی دارد. برای مثال کنترل قند خون قبل و ۲ ساعت بعد از صرف غذا به بیمار کمک می‌کند تا میزان تأثیر مصرف غذا بر قند خون را دریابد، پی بردن به این مسئله، بیمار را در انتخاب وعده غذایی مناسب یاری می‌دهد. همچنین می‌توان با کنترل منظم قند خون در زمان فعالیت یا در زمان بیماری، میزان انسولین دریافتی را تنظیم کرد و بالاخره اینکه کنترل منظم قند خون، حس اعتماد به‌نفس را در بیمار افزایش می‌دهد که توانسته از خود به‌خوبی مراقبت کند.

استرس سم دیابت

وی در پایان استرس را یکی از مهم‌ترین علل بروز و ظهور دیابت دانست و شرح داد: استرس موجب ترشخ یک‌سری هورمون‌ها در بدن فرد شده و مقاومت به انسولین را بالا برده  سبب بروز دیابت در افراد شده و در نتیجه فرد دیابتی در صورتی که استرس زیادی را تحمل کند مقاومت بدن او نسبت به انسولین بالاتر رفته و در نتیجه افزایش قند خون را به همراه دارد.

نگاه ویژه به دیابت

با توجه به این که این بیماری در صورت شیوع و گسترش بسیاری از اندام‌های اصلی بدن را تحت‌اشعاع قرار داده و درمان‌های گران قیمتی داشته و بار مالی زیادی را برای بیمار به همراه دارد امید است مسئولان کشوری به این بیماری در حال گسترش نگاه ویژه‌تری داشته تا از بار مالی و روانی که این بیماری برای جامعه دارد کاسته شود.