طرح توسعه اقتصادی برای 483 روستا و 28 دهستان در خراسان رضوی

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به طرح ملی توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی روستایی گفت: در این طرح 483 روستا و 28 دهستان منتخب، در سال اول برنامه‌ در استان خراسان رضوی است که این میزان به 1600 روستا خواهد رسید. برنامه‌ریزی این طرح از ابتدای سال 96 انجام و از اواسط سال جاری این طرح اجرایی شده است.

جواد سخدری در نشست خبری طرح ملی توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی روستایی مبتنی بر توسعه مشارکت در پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی اظهار کرد: در پروژه 5 سال آینده میزان فرصت‌های شغلی برای رسیدن به یک نرخ بیکاری ایده‌آل و ممکن در روستاها چه میزان باشد؟ در سال 95 نرخ بیکاری، 10.2 درصد بوده و در سال 94 این نرخ 9.7 درصد بوده است. اگر قرار باشد نرخ بیکاری به 5 درصد کاهش پیدا کند، چه میزان اشتغال باید در مناطق روستایی ایجاد کنیم؟ این نخستین سوال ما از اجرای این پروژه است.

وی افزود: دومین سوال این است که اگر بخواهیم سالانه تعداد فرصت‌های شغلی مولد و پایدار را با توجه به منابع پایدار آب ایجاد کنیم، این فرصت‌ها باید در کجا باشد؟ هدف اصلی این طرح ایجاد در‌آمد بدون دغدغه برای روستایان است. فرصت‌ها و ایده‌های مولد و اشتغال پایدار چه چیزهای هستند؟

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی عنوان کرد: مشکلی که در توسعه اقتصاد جوامع روستایی وجود دارد، این است که توانایی متناسب با فرصت‌ها چگونه باشد؟ چگونه باید این مهارت‌ها را در فرصت‌های شناسایی شده به کار ببریم؟

وی خاطرنشان کرد: چهارمین سوال، امکانات و زیرساخت‌های لازم است. یکی از اقداماتی که در روستاها باید انجام شود، مباحث آب‌خوان و آبخیزداری در روستاهاست. مساله بعدی در توسعه اقتصادی و کارآفرینی قوانین و مقررات دستگاه‌های اجرایی در کسب و کار است که نیازمند این هستیم این قوانین شفاف و واضع شوند اما اینکه چگونه باید آنها را تغییر دهیم و برنامه‌های در این راستا چگونه باید اصلاح شوند؟ سوال بعدی است.

سخدری عنوان کرد: ششمین سوال این است که برنامه عملیاتی به منظور بازاریابی محصولات روستایی باید چگونه باشد؟ یکی از مشکلاتی که در توسعه اقتصادی روستایی وجود دارد، بازاریابی محصولات موجود در روستاهاست.

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی افزود: اغلب نظام توزیع کالا و خدمات در کشور ما دچار نارسایی‌های است که باعث شده کالا از روستایی ارزان خریداری شده ولی مصرف‌کننده ‌نهایی گران خریداری می‌کند و برنامه توسعه بازاریابی برای این امر باید تهیه کنیم.

وی تصریح کرد: الگوی اثربخش منابع، تسهیلات بانکی و خرد روستائیان چگونه به سمت پروژه‌ها هدایت شوند. یکی از مهمترین نقش جوامع محلی سرمایه اجتماعی و انسانی روستایی است و در نهایت نیز نقش ذی‌نفعان و دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های متولی و موثر درتوسعه روستایی چیست؟ روستائیان ما دارای سرمایه مناسبی هستند.

سخدری عنوان کرد: اما باید به این سرمایه‌ها جهت‌دهی شود و ما وظیفه داریم نگاه این افراد را به توسعه روستایی تغییر دهیم و در واقع این یک وظیفه اجتماعی برای ما به حساب می‌آید.در این طرح 483 روستا و 28 دهستان منتخب، در سال اول برنامه‌ در استان خراسان رضوی است که این میزان به 1600 روستا خواهد رسید. برنامه‌ریزی این طرح از ابتدای سال 96 انجام  و از اواسط سال جاری این طرح اجرایی شده است.

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به شاخص‌های انتخاب روستاها  اظهار کرد: روستایی که هدف گردشگری مصوب است، انتخاب می‌شود و باید شاخص‌های دیگری مانند مهاجرت‌پذیری و یا فرستی بالا، نرخ بیکاری بالا، مزیت نسبی در تولیدات و صادرات و مرزی بودن داشته باشد. یکی از شاخص‌هایی که برای حذف روستا از طرح در نظر گرفته شده این است که روستا در محدوده و حاشیه کلان‌شهرها باشد.

وی تصریح کرد: این طرح به طور مستقیم 130 نفر به عنوان محقق و همچنین با وجود دهیاران، بخشداران و معاونان فرمانداری بالغ بر 600 تا 650 نفر حضور دارند که با ما همکاری می‌کنند. استان را به هفت منطقه آمایشی تقسیم کردیم که هر منطقه یک محقق دارد و 28 محقق که هر کدام دهستان‌ها را بررسی می‌کنند و در هر روستا یک تسهیل‌گر به صورت مداوم که در حوزه کارآفرینی سابقه دارد، انتخاب شده است.

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی گفت: هدف اصلی طرح ملی توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی روستایی مبتنی بر توسعه مشارکت ایجاد در‌آمد پايداربدون دغدغه برای روستایان است. مناطق روستایی مشکلات متعددی دارند که یکی از مهم‌ترین این مشکلات، مهاجرفرستی در حاشیه کلان‌شهرهاست.

وی ادامه داد: اغلب افراد روستایی به حاشیه و پیرامون کلانشهرها مهاجرت می‌کنند. پایین بودن سطح درآمد و بهره‌وری، نرخ بیکاری بالا، تخریب محیط‌زیست و پیری جمعیت روستایی عوامل بارز مهاجرفرستی از  روستاها بشمار می‌آید.

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی تصریح کرد: تمرکز ما در این طرح بر توسعه مناطق روستایی و عوامل موثر آن بوده است. در گذشته، نهادهای محلی به این نوع برنامه‌ریزی توجه کمتری داشته‌اند. در این طرح دولت، بازار، کارآفرینان و نهادهای محلی موجود در روستاها همکاری می‌کنند.

سخدری افزود: به همین دلیل در برنامه ششم توسعه مقرر شده که 5000 روستا تحت مطالعه برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی مبتنی بر توسعه مشارکتی قرار بگیرند که حاکی از نقش مهم افراد و ساکنین روستاها در این برنامه‌‌ریزی است. در کل استان خراسان رضوی حدود 1600 روستا در این طرح قرار گرفته است.

وی با اشاره به اینکه این طرح در سطح ملی و استانی انجام می‌شود، عنوان کرد: برای این موضوع یک کمیته راهبری در سطح ملی و استانی شکل گرفته که در سطح ملی سازمان برنامه و بودجه کشور، کمیته راهبری، معاونت توسعه ریاست جمهوری و مناطق محروم به عنوان دبیر در نظر گرفته شده است.

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی اضافه کرد: همچنین 7 استان اعم از استان‌های مرکزی، چهارمحال بختیاری، هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و خراسان شمالی در این طرح حضور دارند و مدیران این  استان‌ها از اعضای کمیته راهبری هستند.

وی ادامه داد: در سطح استانی نیز کارگروه های تخصصی آمایش سرزمین، آمار و توسعه پایدار با مديريت سازمان برنامه و بودجه استان این پروژه را راهبری می‌کند. همچنین مجری مطالعات این طرح نیز جهاددانشگاهی خراسان رضوی است که در سال اول برنامه از 1600 روستا 468 روستا مورد مطالعه قرار گرفته است.

سخدری با اشاره به ویژگی‌های این طرح خاطرنشان کرد: توسعه اقتصادی پایدار در مناطق روستایی در گرو کارآفرینی است. چراكه مطالعات نشان داده است كه  توسعه اقتصادی پایدار در جوامع مسیری غیر از نوآوری و کارآفرینی ندارد؛ اگر در روستاها قرار باشد این برنامه اجرا شود، باید مبتنی بر کارآفرینی باشد.

وی تصریح کرد: دومین ویژگی این است که این طرح از طریق ارزیابی مشارکتی انجام می شود؛ یعنی مشارکت همه ذی‌نفعان جامعه، خبرگان و کارشناسان اجرایی در فرآیند تدوین برنامه إلزامي است

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با بیان اینکه رویکرد این برنامه بیشتر از پایین به بالاست، تصریح کرد: به همین دلیل تسهیل‌گرانی را پرورش و آموزش دادیم که جلسات کانونی در سطح روستایی به صورت مداوم با اهالی روستا، دهیاران، خبرگان و کارآفرینان آن روستا، شهرستان و یا دهستان را برگزار کنند؛ این جلسات کانونی مکانی برای گردآوری اطلاعات است.

سخدری خاطرنشان داد: با توجه به رویکرد برنامه، مشارکت روستائیان بسیار خوب بوده است. همچنین جوامع محلی، خبرگان و کارآفرینان روستا و دهستان، ‌دهیاری‌ها، بخشداری‌ها و فرمانداری‌ها نیز همکاری خوبی را با ما داشتند.

وی با اشاره به اینکه سومین ویژگی طرح، تشریح خدمات دقیقی برای این برنامه است، اظهار کرد: این شرح خدمات به صورت تیپ در کشور انجام می‌شود. در این شرح خدمات باید حوزه‌های مختلف دانشی را  که مربوط به توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی روستایی است، جمع شود که اعم از دانش اقتصادی، اجتماعی و علوم‌های اجتماعی، اقتصادی، برنامه‌ریزی، کالبدی و محیط‌زیست و کارآفرینی است.

مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاد دانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: در ترکیب تیم ما همه این متخصص‌ها حضور دارند. چهارمین ویژگی این طرح مطالعات سطح راهبردی و عملیاتی است. در واقع شناسایی فرصت‌های کسب و کار واجد مزیت و برنامه کسب و کار از رسالت های ما در این بخش است؛ یعنی علاوه بر شناسایی و اولویت‌بندی فرصت‌ها برای هر روستا برنامه کسب و کار نیز برای آن تدوین شود.

منبع: ایسنا