تفاوت بایدن و ترامپ برای تهران

علی روغنگران

در فاصله دو هفته تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اندیشمندان و تحلیلگران زیادی از کشور‌های مختلف در اقصی نقاط جهان، با ارائه تحلیل‌ها و تفسیر‌های مختلف، دیدگاه‌های گوناگونی را در مورد اینکه شانس کدام یک از کاندیدا‌های اصلی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا (دونالد ترامپ یا جو بایدن) جهت پیروزی در انتخابات آتی بیشتر است، مطرح می‌کنند. حتی اغراق آمیز نخواهد بود اگر بگوییم انتخابات آتی در آمریکا، یکی از پرریسک‌ترین و پرتبعات‌ترین انتخابات‌ها در کل تاریخ انتخابات ریاست جمهوری در این کشور است. بدون تردید، هرکدام از این کاندیدا‌ها در صورت پیروزی در انتخابات، رویه‌ها و سیاست‌هایی را چه در عرصه سیاست داخلی و چه در عرصه سیاست خارجی، اجرایی و عملیاتی خواهند کرد که تا حدود زیادی در نقطه مقابل یکدیگر قرار خواهد داشت و برونداد‌ها و نتایج متفاوتی را خلق خواهد کرد. با این همه، آنچه در بحبوحه تلاش‌های انتخاباتی دونالد ترامپ رئیس جمهور فعلی آمریکا، بیش از همه خودنمایی می‌کند، تشدید فشار‌ها بر علیه وی از جانب جمهوریخواهان و طیف‌های سیاسی آن (نه لزوما دموکرات‌ها) می‌باشد. در شرایط فعلی، محافظه کاران و نومحافظه کاران آمریکایی نقد‌های شدیدی بر علیه ترامپ مطرح می‌سازند. به عنوان مثال، محافظه کاران که همواره خواستار احترام به سازمان‌ها و نهاد‌ها و همچنین ارزش‌های لیبرالی و آمریکایی بوده اند، با مشاهده نوع عملکرد ترامپ در نابودی سازمان و نهاد‌ها و همچنین به سخره گرفتن و بی توجهی به ارزش‌های لیبرالی و آمریکایی از سوی وی، تا حد زیادی او را از چهارچوب تفکر و ایدئولوژی حزب جمهوریخواه، خارج می‌دانند. از سویی، نومحافظه کاران آمریکایی نیز ترامپ را متهم می‌کنند که از قدرت نظامی آمریکا و بازوی زور آن، به اندازه کافی جهت توسعه دموکراسی و ارزش‌های آمریکایی استفاده نمی‌کند. اما نتایج این انتخابات تنها برای مردم آمریکا مهم و اثر گذار نیست.

این که آمریکا بخواهد خواسته‌های خود را در قالب برجام پیگیری کند زمان بر خواهد بود و ایران در این فاصله می‌تواند به تثبیت موقعیت خود بپردازد. حال این که بعد از آن چه روی خواهد داد، از الان نمی‌توان درباره آن اظهار نظر کرد، باید دید که اولا آیا بایدن می‌تواند رئیس جمهور شود و دوما شرایط برای بازگشت آمریکا به برجام به چه نحو و طریقی رقم خواهد خورد

به عنوان مثال در ایران بیشترین توجه معطوف به جوبایدن نامزد دموکرات ها و رقیب اصلی ترامپ در انتخابات است. بسیاری از اهالی سیاست در ایران معتقدند، با انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آینده آمریکا و بازگشت این کشور به برجام، ایران می‌تواند، شرایط با ثبات تری را تجربه کند و از میزان تحریم‌ها و فشار اقتصادی ناشی از آن‌ها کاسته خواهد شد. نامزد دموکرات‌ها از مدت‌ها قبل اعلام کرده که اگر به کاخ سفید راه یابد، در وهله اول به برجام متعهد خواهد بود و در وهله دوم مذاکرات جامع با ایران را آغاز می‌کند، این در حالی است که برخی از ناظران بین الملل معتقدند، دولت بایدن می‌خواهد مسائل موشکی، منطقه‌ای را در مذاکرات با ایران مطرح کند. اما بدون شک هریک از نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا روی کار بیایند، به دنبال تامین منافع آمریکا هستند. اصولا از ابتدای انقلاب تاکنون چه در دوره‌هایی که دموکرات‌ها بر سر کار بودند و چه در دوره‌هایی که جمهوری خواهان بر مسند کار قرار داشتند، مشکلات میان دو کشور همواره برقرار بوده و آن‌ها به دنبال تحت کنترل درآوردن ایران بودند. ترامپ در چهار سال گذشته نشان داد که هر اقدامی را انجام می‌دهد، تا مانع ایران شود. از سوی دیگر او با حمایت از سرمایه داران آمریکایی و به ویژه لابی صهیونیست ها، آیپک خدمات زیادی به اسرائیل ارائه داد. از جمله انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی، حمایت از اشغال بلندی‌های جولان و ادامه سیاست شهرک سازی نتانیاهو، با توجه به این مسائل بدون شک اگر ترامپ برای دور بعد انتخاب شود، این اقدامات را بی پروا‌تر انجام خواهد داد. شعار ترامپ همواره حمایت از کشورش و به اصطلاح آمریکای اول بوده است. تمام اقداماتی که او طی این مدت انجام داد در راستای نشان دادن این شعار بوده، خروج از پیمان آب و هوایی پاریس، یونسکو، سازمان بهداشت جهانی، کمیسیون حقوق بشر، پیمان نفتا و البته برجام، همگی برای این بود که اثبات شود، هدف اصلی ترامپ تامین منافع آمریکا است. این در حالی است که بعد از جنگ جهانی دوم، آمریکا خود یکی از مروجان اصلی این سازمان‌ها و پیمان ها به غیر از برجام بوده، اما ترامپ از همگی آن‌ها خارج شد. ترامپ طی ماه‌های اخیر تلاش بسیاری به خرج داد تا ایران را تحت فشار قرار دهد، ترور شهید سردار سلیمانی، ماجرای پهپاد، فعال کردن مکانیسم ماشه و تلاش برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، از جمله این تلاش‌ها است. از سوی دیگر برخی‌ها نیز گمانه زنی می‌کنند، که ممکن است ترامپ در ایام باقیمانده تا زمان برگزاری انتخابات آمریکا دست به یک ماجراجویی نظامی بزند و این گونه به رای دهندگان آمریکایی نشان دهد که او به فکر منافع این کشور است، اما به نوعی با این اقدام می‌خواهد آن‌ها را تحت فشار بگذارد، تا نشان دهد، آمریکا در یک درگیری نظامی قرار دارد و آن‌ها باید به او رای بدهند تا کشورشان با مشکلی مواجه نشود. البته ترامپ و بایدن در راهبرد‌ها علیه ایران مشترک هستند. این دو فقط در تاکتیک و تکنیک با هم تقاوت دارند، بایدن می‌خواهد به برجام بازگردد و از ظرفیت‌هایی که این توافقنامه می‌تواند در اختیار آمریکا قرار دهد، استفاده کند. همان‌هایی که ترامپ نتوانست از آن‌ها استفاده کند، یعنی مکانیسم ماشه و تمدید تحریم‌های تسلیحاتی. اصولا دموکرات‌ها سعی می‌کنند با پنبه سر ببرند در حالی که جمهوری خواهان این کار را با خشونت و خیلی عیان انجام می‌دهند. بایدن می‌خواهد خیلی سیاست6 مدارانه به برجام بازگردد و همان راهی را که اوباما نتوانست تا انتهای آن برود طی کند. بعد از اینکه آمریکا با رهبری بایدن به برجام برگردد، با توجه به ظرفیتی که در این توافقنامه وجود دارد، بایدن سعی6 خواهد کرد که مسائل موشکی و نفوذ منطقه‌ای را نیز به بحث مذاکرات هسته‌ای اضافه کند و از این طریق اهرم‌های فشار علیه ایران را به کار گیرد، این در حالی است که حسن روحانی رئیس جمهور ایران نیز اعلام کرد که اگر آمریکا صادق است، باید به برجام برگردد و جبران خسارت کند. با توجه به این موضوع، آمریکا می‌تواند به مانند سایر اعضای برجام با ایران دوباره مذاکره کند. این که آمریکا بخواهد خواسته‌های خود را در قالب برجام پیگیری کند، زمان بر خواهد بود و ایران در این فاصله می‌تواند به تثبیت موقعیت خود بپردازد. حال این که بعد از آن، چه روی خواهد داد، از الان نمی‌توان درباره آن اظهار نظر کرد. باید دید که اولا آیا بایدن می‌تواند رئیس جمهور شود و دوما شرایط برای بازگشت آمریکا به برجام به چه نحو و طریقی رقم خواهد می خورد، تا بعد از آن بتوان به ارزیابی شرایط پرداخت.

کلید واژه ها:

#انتخابات

#دموکرات

#جمهوریخواه

#ایران

#آمریکا

#برجام

#توافقنامه

#تحریم