انواع کنسرت و آداب حضور مخاطبان

بسیاری از مردم و حتی مسئولین تا نام کنسرت به میان می­آید یاد چند نوازنده با ظاهر خاص و یک خواننده می­افتند با عینک دودی و آرایش موی خاص و یک شال بر گردن و شلوار جین و حضاری که با جیغ و سوت و با شبرنگ و همخوانی کردن، خواننده مورد علاقه خود را حمایت می­کنند و به این وسیله خستگی یک ماه کار روزمره را از تن به در می­کنند.کنسرت پاپ فقط یک نوع از انواع کنسرت است. در اجرای موسیقی­های جدی­تر مخاطب ساکت می­نشیند و به تفکر در موسیقی ارائه شده می­پردازد. (بگذریم از بعضی مخاطبین دهه هشتاد و نود که کنسرت موسیقی اصیل حتی با خوانندگی استاد شجریان را با کنسرت­های تفننی اشتباه می­گیرند).

در موسیقی کلاسیک برای نمونه آثاری وجود دارند که به آنها «سونات»گفته می­شود. سونات خود از سه بخش تشکیل شده است. یعنی سه آهنگ کاملا مجزا در قالب یک اثر موسیقایی که برای یک یا دو ساز نوشته و نواخته می­شود.آداب شنیدن موسیقی جدی چه ایرانی و چه غربی اینست که فرد حین اجرا و شنیدن حتی زمزمه نکند و تا جایی که می­تواند جلوی سرفه خود را بگیرد و یا با وسایل خود سرگرم نشود. وقتی موومان(بخش) اول در سونات به پایان می­رسد حضار اجازه دست زدن (مگر در مواردی خاص) و صحبت کردن ندارند ولی می­توانند مثلا سرفه کنند. بعد از یکی دو دقیقه بخش دوم و پس از اتمام بخش دوم بخش سوم شروع می­شود.

بعد از بخش سوم مخاطبین، نوازنده را تشویق می­کنند و نوازنده با احترامی و حرکاتی ترتیب یافته صحنه را ترک می­کند.(غالبا هیچ گفت­وگویی بین مخاطبین و نوازنده صورت نمی­گیرد) اگر تشویق­ها ادامه داشت نوازنده دوباره به صحنه برمی­گردد و به حضار احترام می­گذارد.این عمل ممکن است دو یا سه بار تکرار شود. نوازنده برای پاسخ محبت تماشاچیان قطعه­ای را که از قبل در لیست اجرایی خود(رپرتوار) وجود نداشته است،(که به نام «بیز»شناخته می­شود) برای حضار می­نوازد.

هر کدام از این انواع کنسرت در جای خود قابل قبول و ستودنی است. نفس کنسرت پاپ رفع خستگی­های روزمره و تخلیه انرژی است. ذات موسیقی­های جدی­تر و معناگرا­تر، سکوت و اندیشه است.به یک چشم به همه این­ها نگریستن نشان از ناآشنایی با هنر است.

موسیقی­های سبک­تر(light) در بسیاری از کشورها در کافه­ها، خیابان­ها، ایستگاه­های مترو و… اجرا می­شود. نواهای این نوع موسیقی در بک­گراند سروصداهای اتومبیل و بوق و…فضا را تلطیف می­کند  و از میزان عصبیت مردم  می­کاهد و آرامش را به آنها بر می­گرداند و در نتیجه آستانه تحملشان را بالا می­برد.یکی از اساتید موسیقی می­گفت همیشه پس از اجرای قطعه «ای ایران» اثر بزرگمرد روح الله خالقی احساس می­کنم مردم بیشتر همدیگر را دوست دارند. موسیقی­های جدی­تر، پیچیدگی­های فنی بیشتری دارد که اجرا و شنیدن آنها نیاز به زمان و مکان خاصی دارد. مکانی خاص با معماری ویژه. زیرا بر خلاف موسیقی پاپ که هر نوازنده از میکروفن و دستگاه­های صدا برداری پیشرفته استفاده می­کند، صدا دهی موسیقی کلاسیک کاملا از خود سازها و بدون میکروفن انجام می­پذیرد. به همین دلیل آموختن یکی از مواد درسی رشته آهنگسازی به نام ارکستراسیون برای رهبر ارکستر و آهنگساز بسیار اهمیت پیدا می­کند. معماری این نوع سالن­ها کاملا تخصصی است تا بتواند رفلکس خوبی برای صدا انجام دهد. در ایران هیچ سالن کنسرت موسیقی کلاسیک استاندارد وجود ندارد.تالار رودکی در قبل از انقلاب مخصوص«اپرا» ساخته شده است.

یادداشتی از محمد ضروری