اسب‌هایی که روی صحنه می‌تازند

سیامک دورانی کارگردان نمایش «اسب­های سپید» در نشست خبری این نمایش گفت: فضایی که نمایشنامه دارد اجتماعی و خانوادگی است و بر بحث روانشناسی تاکید زیادی دارد. با وجود این که از نوشته شدن نمایشنامه مدت زیادی می­گذرد اما به جامعه امروزی و شرایط ما بسیار نزدیک است به همین دلیل این نمایشنامه را انتخاب کردیم.

ایپسن برای اولین بار در مشهد

وی ادامه داد: در تاریخ تئاتر مشهد از بعد از انقلاب از ایپسن هیچ نمایشی اجرا نشده است و متاسفانه این اولین باری است که ایپسن را نشان ­می­دهیم. نگاهمان هیچگاه جشنواره­ای نبوده و هدف ما نگاه تماشاچی است.به نظرم تئاتر پیش از هر چیز باید باید با مردم ارتباط بگیرد تا به معنای حقیقی خود برسد.

وی افزود: یکی از مهمترین وظیفه­های تئاتر این است که سطح فرهنگی جامعه را بالا ببرد. شاید سطح مطالعه مردم پایین باشد و حتی وقتی برای مطالعه نداشته باشند، در این شرایط تئاتر کمک کننده این است تا با این داستان­ها از چنین نویسندگانی آشنایی کامل پیدا کنیم و به صورت فردی این کارها را دنبال کنیم.

وقتی حمایتی نیست!

دورانی تصریح کرد: درتمام دنیا حمایت شهرداری­ها از فعالیت­های فرهنگی صد در صد است اما در مشهد شهرداری تنها از کارهایی حمایت می­کند که سفارشی باشد و بایدها و نباید های کار را تعیین می­کنند که کارهای بسیار سطح پایینی هستند که از لحاظ سطح کیفی، فرهنگی، تکنیکی هیچ چیز ندارند و اتفاق بدی که رخ می­دهد افرادی که تازه قرار است تئاتر را ببینند فکر می­کنند تئاتر این است و این برای ما سخت است که درکی از طور دیگری بودن تئاتر را برایشان نشان دهیم. این کار به صورت کاملا خصوصی بر روی صحنه می­رود و به هیچ عنوان از جایی مورد حمایت قرار نمی­گیرد.

وی در ادامه گفت: اتفاق دیگری که در مشهد می­افتد نمایشنامه­های خارجی را مجوز تلوزیونی نمی­دهند و ما نمی­توانیم مخاطب را به دیدن این نوع نمایش­ها مجاب کنیم. در مشهد حمایتی که می­شود باید بحث زیربنایی باشد. نداشتن سالن تئاتر باعث سخت شدن و کم شدن کارهنری می­شود. در مشهد هیچگونه دانشگاه تئاتر و سینمایی وجود ندارد و ما امکاناتی را نداریم و متاسفانه مشهد به خاطر فاصله زیادی که با تهران دارد اتفاق آموزشی مناسب در آن شکل نمی­گیرد.

دورانی تصریح کرد: از زمانی که ما به یاد داریم اداره ارشاد فقیرترین مکان بوده است به دلیل نداشتن بودجه مدیران نخبه در این مکان راه پیدا نمی­کنند. امروزه دید همه افراد چه هنرمند چه دکتر همه تغییر کرده است و اکثر نگاه­ها به سوی اقتصاد رفته و در حال حاضر کسی به خاطر علاقه و اصول تئاتر فرهیخته کاری را انجام نمی­دهند و این یعنی ضعف. چیزی که مشهد نیاز دارد این است، اول دانشگاه بازیگری که این را وظیفه مدیرانی می­دانیم که برای این کار حقوق دریافت می­کنند سالن ها را تجهیز و گسترش دهند و بعد خود هنرمند می­تواند تماشاچی خود را انتخاب کند.

9 ماه سخت

وی در ادامه گفت: حدود دو سال پیش کلیه آثار ایپسن را در دوره­هایی برای گروه شروع به خوانش کردیم و به مرحله­ای رسیدیم که با آثار ایپسن آشنا شدیم و به آثار این نویسنده علاقه­مند. کسی که ایپسن را بشناسد می­داند فضاهایی که او به وجود می­آورد فضایی وهم آلود است و ما را با خود می­برد. این نویسنده ما را با بایدها و نبایدهای خودمان درگیر می­کند که محو خود و نوشته­هایی درباره خود می­شویم که خارج شدن از آن حالت بسیار سخت است. تقریبا از 9 ماه پیش نمایشنامه را انتخاب کردیم و نزدیک به هشت ماه هر روز سه ساعت را به تمرین گذاشتیم. به دلیل سنگین بودن نمایشنامه فکر می­کردیم ساده­تر انجام دهیم اما هر چه جلوتر رفتیم به سخت بودنش رسیدیم و نیاز بیشتری را برای تمرین احساس کردیم چون باید در روح و ذهن بازیگر بنشیند.

دورانی افزود: دو ترجمه از این نمایشنامه وجود دارد ترجمه بهزاد قادری و طلا رویایی که آن دو را تلفیق کردیم. زمان نمایش دو ساعت و ده دقیقه است، ابتدا کمی طولانی­تر بود اما به دلیل زیاد بودن مقداری از نمایش را حذف کردیم. معمولا نمایشی که اجرا می­کنیم تنوع سبکی دارد و تنها یک سبک را دنبال نمی­کنیم.کارهایی که تا به حال در مشهد اجرا کردیم چه از نظر نمایشنامه چه اجرا کاملا متفاوت بوده و به دنبال تجربه­های جدیدتری هستیم. در مجموع سعی می­کنیم بتوانیم نسبت به شرایطی که داریم نمایش را اجرا کنیم. تمام کارهایی که اجرا روی آن تأکید داریم به پیام اخلاقی محدود نمی­شود و به جریانی اشاره می­کند که خیلی چیزهای گسترده­تری در آن مطرح می­شود که هم ازلحاظ اجتماعی و روانشناسی روی انسان­ها و تماشاچی هاتاثیر بسزایی دارد.

در ادامه نازنین تفضلی بازیگر این نمایشنامه گفت: به طور کلی کاراکترهای  زن نمایشنامه ایپسن بسیار تاثیرگذار هستند و من هر کدام از نمایشنامه­ها را خواندم زن­های بسیار قدرتمند و تاثیرگذاری خلق می­کند که برای من جذابیت­های خاص خود را دارد. نمایشنامه­های ایپسن باعث بسیاری از آزادی حقوق زنان در اروپا شد که این تاثیرگذاری ایپسن را نمایانگر می­کند.

وی ادامه داد: کاراکتر یک زن قدرتمند و جذابی است که تفکرات آزاد اندیش دارد نسبت به زنان جامعه خود جلوتر حرکت می­کند که این کاراکتر با ورودش به روسمرسو باعث یه سری اتفاقات و تاثیرگذاری­ها و افکار تازه­ای می­شود که جریان نمایش را پیش می‌برد.

گزارشی از الناز پورعباس