روز تاریک شعر

هفته گذشته برای شعر ایران تلخ بود. 19 و 20 تیر ماه 91 ادبیات کشوران دو تن از شاعران دوسداشتنی خود را از دست داد. رضا افضلی روز پنجشنبه، ۱۹ تیرماه بر اثر سکته مغزی در بیمارستان جوادالائمه مشهد و یدالله طارمی 20 تیرماه در شیراز دعوت حق را لبیک گفتند.

جلیل فخرایی با اعلام خبر درگذشت استاد افضلی، گفت: آقای افضلی امروز ( پنجشنبه، ۱۹ تیرماه) بر اثر سکته مغزی در بیمارستان جوادالائمه مشهد، در گذشت.

او همچنین  درباره مراسم تشییع و خاکسپاری، اظهار کرد: ما در تلاش هستیم که  پیکر او در مقبره الشعرای شهر توس به خاک سپرده شود اما میراث فرهنگی با توجه به این‌که می‌گوید کار مرمت پیشخان فردوسی تازه تمام شده، نسبت به این موضوع مقاومت می‌کند. دکتر یاحقی رئیس هیئت امنای شهر توس در حال مکاتبه با اداره ارشاد  و شهرداری است تا این اتفاق بیفتد.

رضا افضلی متولد دهم مهرماه ۱۳۲۷ در فریمان بود. او همچنین رییس انجمن « کافه داش آقا»ی مشهد بود. «در شهر غم گرفته پاییز» اولین اثر شعری او بود  که در سال ۵۷ به چاپ رسید. «نگاهی از ساحل به دریا»، «آهوی ارغوانی» و «شناخت نامه محمد قهرمان» از دیگر کتاب‌های افضلی به شمار می‌روند.

«رضا افضلی»؛ شاعری مردمی که شعر نو می‌سرود

محمد نیک گفت: دکتر «رضا افضلی» یکی از شاعران پیشکسوت نوگرا و سپیدگرا بود و شخصیتی انسان‌دوست، مؤدب و محجوب داشت.

یک شاعر پیشکسوت خراسانی در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص شخصیت شعری و شاعری استاد «رضا افضلی»، شاعر پیشکسوت خراسانی اظهار کرد: ایشان از پیشکسوتان و شاعران قابل احترام مشهد بودند و بیشتر شعرهای ایشان در زمینه اجتماعی و مردمی و با سبک نوگرایی و سپیدگرایی است. ایشان از دوران جوانی، همکار، هم‌اتاق و یکی از دوستان نزدیک استاد محمد قهرمان بوده‌اند؛ به طوری که در یکی از اتاق‌های کتابخانه دانشگاه با یکدیگر کار می‌کردند.

وی ادامه داد: جلساتی در روزهای جمعه با حضور پیشکسوتانی مانند استاد قهرمان، استاد صاحبکار، استاد کمال، استاد باقرزاده، استاد لطفی و … در خانه استاد فرخ تشکیل می‌شد و ما از شعرخوانی این اساتید لذت برده و استفاده می‌کردیم؛ استاد فرخ وصیت کرده‌بودند که کسی در خانه ایشان شعر نو و سپید نخواند و استاد افضلی تنها کسی بودند که از این قاعده مستثنا بوده و اجازه خواندن اشعار سپید خود در این جلسات را داشتند. این اشعار سپید سروده‌شده توسط استاد افضلی بسیار روان بوده و مورد استقبال قرار می‌گرفت.

این راوی شعر خراسان بیان کرد: دکتر افضلی اخیراً از دانشگاه بازنشست شده‌بودند و خانواده ایشان خارج از کشور زندگی می‌کردند. به دلیل ناراحتی قلبی‌ای که داشتند؛ حدود یک یا دو سال قبل عمل قلب باز انجام دادند اما به طور کلی حال عمومی خوبی داشتند.

نیک افزود: دکتر افضلی پس از فوت استاد قهرمان، یادنامه‌ای درخصوص ایشان نوشتند که در آن بسیاری از ویژگی‌ها و مشخصات استاد قهرمان گفته‌شده‌است. هیچ فردی به اندازه دکتر افضلی به استاد قهرمان نزدیک نبوده‌است و به نظر من این اثر یکی از آثار ماندگار آقای افضلی است که مضمونی در ارتباط با دکتر قهرمان داشته و خط و ربط مضامین آن مربوط به خودشان است.

این شاعر پیشکسوت خراسانی خاطرنشان کرد: دکتر افضلی در فضای مجازی فعالیت زیادی داشتند؛ به طوری که با وجود آن که در خارج از کشور بودند، روزی یک یا دو شعر در غربت و کشور خارج سروده و در فضای مجازی منتشر می‌کردند. به این شکل حضور ایشان درشهر مشهد کاملاً حس می‌شد.

وی تشریح کرد: دکتر افضلی تحصیلات آکادمیک داشته و شخصیتی دانشگاهی بوده‌اند به طوری که دکتری دانشگاهی داشته و به معلمی و استادی مشغول بوده‌اند. ایشان در کنار اشعار سپید خود، اشعار کلاسیک نیز سروده‌اند اما به نوسرایی رغبت بیشتری داشتند. ایشان شخصیتی انسان‌دوست، مؤدب و محجوب بودند و فوت ایشان ضایعه سنگینی برای جامعه ادبی و هنری خواهدبود.

این راوی شعر خراسان عنوان کرد: ما روز پنجشنبه در تلاش بودیم که ایشان را در مقبرة‌الشعرای شهر توس دفن کنیم. اما اخیراً شهرداری و میراث فرهنگی با هماهنگی یک‌دیگر به نوسازی این منطقه پرداخته و تصمیم دارند از دفن افراد در این قسمت جلوگیری کنند؛ تا از فضا و حالت قبرستان‌گونه خارج شود. به این ترتیب ما تلاش کردیم تا بتوانیم دکتر افضلی را که یکی از استثنائات هستند در این مکان دفن کنیم.

نیک اضافه کرد: حدود دو سال پیش طرح و برنامه‌ای با عنوان «دیدار ماه» به اداره ارشاد اسلامی پیشنهاد کردیم. این برنامه به این صورت بود که در هر ماه به دیدار یکی از پیشکسوتان می‌رفتیم. این عنوان به دو دلیل برای این برنامه انتخاب شده‌است. یکی از این دلایل، تشابه و همانندی این افراد به ماه است و دیگری این که در هر ماه یک دیدار صورت می‌گیرد.

وی تصریح کرد: در این طرح ما همراه نماینده مردم مشهد و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به دیدار آقایان برزگر، افضلی، شفق و … رفتیم. این دیدار علاوه بر این که دلجویی و احوال‌پرسی از شعرای پیشکسوت و قدیمی بود؛ باعث دلگرمی آن‌ها نیز بود به گونه‌ای که فکر نکنند فراموش شده‌اند. این برنامه اگر ادامه پیدا کند؛ به نظر من برنامه‌ای خوب و دلگرم‌کننده خواهدبود.

این شاعر پیشکسوت خراسانی اظهار کرد: به این ترتیب لازم است مسئولان شورای شهر مشهد، مسئولان فرهنگی شهرداری و به ویژه صدا و سیما، به مفاخر ادبی هنری مشهد توجه بیشتری داشته‌باشند. جامعه ادبی و جامعه هنری از مسئولان انتظار دارند که به پیشکسوتان، هنرمندان و مفاخر اهمیت داده و نام و یادشان را زنده نگه‌دارند.