طالبان در ایران چه می‌خواست؟

ایران یکی از اصلی‌ترین همسایگان افغانستان است و طبیعتا هر تحولی در هر کدام از دو کشور بر طرف مقابل نیز تاثیرگذار خواهد بود.

هیأتی از طالبان به سرپرستی «امیرخان متقی»، سرپرست وزارت خارجه این گروه، وارد تهران شده و طی دو روز گذشته با مقامات ایرانی درباره مسائل سیاسی، اقتصادی، مرزی، ترانزیتی و مهاجران افغان در جمهوری اسلامی ایران بحث و تبادل نظر کرد.

درباره چرایی پذیرش رسمی این گروه توسط کشورمان چند نکته قابل توجه است:

نخست؛ ارتباط میان ایران و طالبان به عنوان جریان حاکم بر کابل صرفا مربوط به حال حاضر نبوده بلکه از مدت‌ها قبل به ویژه از زمان خروج نیروهای خارجی از افغانستان، ایران به رایزنی با مقامات طالبان پرداخته که چندین سفر گروه طالبان به ایران و سفر کاظمی قمی نماینده ویژه ایران در امور افغانستان به کابل نمودی از این روابط است.

تهران همواره تاکید دارد که این روابط به معنای به رسمیت شناختن حاکمیت انحصاری طالبان بر افغانستان نیست بلکه تلاشی برای همگرایی میان گروه‌های افغانستانی جهت تحقق تشکیل دولت فراگیر است، چنانچه ایران با سایر گروه‌های تاثیرگذار در سرنوشت این کشور نیز ارتباط داشته و همواره نقش میزبانی بی‌طرف را برای طالبان و سایر گروه‌های افغانستانی ایفا کرده است.

بر این اساس سفر کنونی هیات طالبان در ادامه این روند قابل ارزیابی است چنانچه پیش از این سفر نیز امیرخان متقی در هفدهمین نشست اضطراری وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی درباره افغانستان با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران دیدار کرد.

دوم؛ ایران یکی از اصلی‌ترین همسایگان افغانستان است و طبیعتا هر تحولی در هر کدام از دو کشور بر طرف مقابل نیز تاثیرگذار خواهد بود. نکته آنکه خروج غیر مسئولانه آمریکا و ناتو و شرایط اقتصادی و سیاسی تحمیلی به افغانستان توسط اشغالگران و نیز ناآشنا بودن نیروهای جدید مرزبانی افغانستان با اصول همسایگی و امنیتی، زمینه‌ساز چالش‌هایی در مرزهای دو کشور شده که با سوء استفاده دشمنان همراه گردیده است.

هر چند تهران هنوز حاکمیت طالبان را به رسمیت نشناخته اما این امر نافی مسئولیت طالبان به عنوان حاکمیت فائق بر افغانستان در حفظ ثبات و امنیت مرزها و حفظ منافع همسایگان نمی‌شود.

تهران همواره تاکید دارد که این روابط به معنای به رسمیت شناختن حاکمیت انحصاری طالبان بر افغانستان نیست بلکه تلاشی برای همگرایی میان گروه‌های افغانستانی جهت تحقق تشکیل دولت فراگیر است، چنانچه ایران با سایر گروه‌های تاثیرگذار در سرنوشت این کشور نیز ارتباط داشته و همواره نقش میزبانی بی‌طرف را برای طالبان و سایر گروه‌های افغانستانی ایفا کرده است

سوم؛ ایران همواره بر اصل «در کنار ملت افغانستان بودن» تاکید داشته و دارد. در شرایط کنونی که از یک سو سازمان ملل عملا در انجام تکالیفش در قبال بحران انسانی جاری در افغانستان ناتوان است و اشغالگران افغانستان نیز به بهانه خروج از این کشور از انجام تعهدات مالی و انسانی خود خودداری می‌کنند و به اذعان سازمان ملل 23 میلیون افغانستانی نیازمند کمک غذایی را بی‌پناه رها کرده‌اند، جمهوری اسلامی وظیفه خود می‌داند که حسن همجواری و انسان دوستی را به جا آورده و برای رفع آلام و رنج ملت افغانستان اقدام نماید.

ایران در کنار ارسال کمک‌های بشر دوستانه، تلاش دارد تا با حفظ و ارتقای روابط اقتصادی با افغانستان در حد توان زمینه درآمدی پایدار را برای ملت افغانستان را فراهم آورد. بر این اساس از محورهای اصلی سفر هیات طالبان به تهران را مناسبات اقتصادی و تجاری تشکیل می‌دهد که گامی دیگر از سوی ایران برای کمک به ملت مظلوم افغانستان است.

بر این اساس؛ سفر هیات طالبان به ایران، گام دیگری در راستای حمایت از ملت افغانستان در وضعیت کنونی این کشور، ادامه اقدامات برای ایجاد همگرایی میان گروه‌های افغانستانی جهت تشکیل دولت فراگیر و توجیه طالبان به عنوان جریان حاکم بر کابل و مسئولیت آن در باب امنیت و مراودات مرزی است.

این رویکرد درست در مقابل نگاه آمریکایی قرار دارد که برگرفته از نگاه سلطه‌گرایانه و تعیین تکلیف برای سرنوشت ملت‌ها و در نهایت استعمار و ویران‌سازی کشورها و ملت‌هاست.