توجه کافی به نیاز های بانوان در شهر نشده است

مرتضی یگانه

آنچه امروز در مسائل شهری برای بانوان در کلانشهری همانند مشهد مقدس ایجاد شده دارای استانداردهای لازم نیست، اگر چه خود فعالیت رد شهرداری را از معاونت فرهنگی شروع کرده است اما نظر متفاوت نسبت به مسئله پیوست فرهنگی دارد، به گفته او« نظر مناسبی برای تعریف پیوست فرهنگی ندارم و عملا چنین مقوله ای را قبول ندارم، آنچه امروز پروژه های مدیریت شهری در تمامی بخش ها به آن نیاز دارند یک الزام فرهنگی است.» این بخشی از سخنان تنها عضو خانم شورای ششم مشهد مقدس است که در گفتگو با خبرنگار صبح امروز بیان شده است. آنچه در ادامه می‌خوانید مصاحبه با فاطمه سلیمی عضو شورای اسلامی شهر مشهد است.

امنیت به عنوان مقوله‌ای بسیار حائز اهمیت برای حضور بانوان در سطح جامعه همواره مورد بحث بوده است؛ به نظرشما بحث امنیت روانی برای بانوان در سطح شهر مشهد تا چه میزان مورد توجه قرار گرفته است؟

نه تنها شهر مشهد بلکه در کل سیستم مدیریت شهری در کشور، بحث امنیت زنان یک دغدغه بسیار مهم برای مدیران شهری تلقی می شود. آنچه امروز در بحث امنیت مطرح می‌شود تنها چراغانی شهر و افزایش میزان امنیت در خیابان ها و معابر شهری نیست که البته این موضوعات در جای خود دارای ارزش بسیار بالایی است، آنچه امروز عامل اصلی از بین رفتن امنیت برای بانوان در جامعه می شود بحث آسیب های اجتماعی است که می‌تواند امنیت بانوان را به صورت جدی در سطح جامعه به مخاطره بیندازد.

اگر جامعه‌ای عاری از آسیب اجتماعی و ناهنجاری‌های غیرمعمول باشد نیاز نیست تا یک خانم برای عبور از معبری تاریک ترس به خود راه دهد ولی در مقابل نیز می‌توان به شرایطی اشاره کرد که با وجود آسیب‌های اجتماعی گوناگون، نمی‌توان در یک شهرِ تمام چراغانی شده نیز برای بانوان امنیت ایجاد کرد.

جزئی نگری و تلاش برای بهبود بخش‌های اصلی ناهنجاری های اجتماعی موجود، می تواند ما را به هدف اصلی خود که ایجاد شرایط تماما ایده آل برای احساس امنیت بانوان در کلانشهرها است برساند.

در حال حاضر در کارگروهای تشکیل شده ذیل کمیسیون فرهنگی شورا، بحث افزایش امنیت در بیش از20 بوستان در سطح شهر مورد بررسی قرار گرفته و بنا شده تا معاونت خدمات شهری شهرداری به زودی برنامه‌ای تدوین شده و کارآمد را در این بخش ارائه و انجام دهد.

همچنین منطقه ثامن به عنوان یکی از مهم‌ترین فضاهای شهری اطراف حرم مطهر، همواره مورد توجه مدیران شهری قرار داشته و ما نیز در طرح افزایش میزان امنیت در بوستان ها و معابر شهری بنا داریم تا به صورت ویژه‌ای در این منطقه برنامه‌های خود را اجرا کنیم.

با توجه به افزایش روزافزون جمعیت مشهد و میزان مهاجرپذیری، آیا امکانات و خدماتی که به اسم بانوان در شهر وجود دارد پاسخگوی نیاز تمامی بانوان شهر است؟

امکاناتی که در حال حاضر برای بانوان در مشهد مقدس وجود دارد کمتر از 20 درصد نیازهای بانوان در این شهر را پوشش می‌دهد بنابراین باید به صورت جدی برای ایجاد فضاهای جدید در شهر طرح و فکر جدیدی ایجاد کنیم.

عقیده دارم که شهرهای ما در حال حاضر مردانه ساخته می شوند، ما در شهرها به تردد معلولان توجه داریم اما برای مادری که می‌خواهد فرزندش را با کالسکه در شهر همراه خود ببرد فضایی را در نظر نگرفته ایم.

امکاناتی که در شهرمشهد وجود دارد، دارای حداقل‌ترین نگاه و توجه به نیازهای زنان در فضاهای شهری است.

فضاهای شهری کنونی به نیازهای مادرانه شهروندان پاسخ لازم را نمی دهد؛ به همین منظور وجود کمیسیون بانوان و خانواده  را در کلانشهر مشهد یک نیاز اساسی شناسایی کردیم که این مهم با همت اعضای شورای شهر و حمایت های شهردار در مدیریت شهری محقق شد.

در جلسه ای که اخیرا با شهردار و معاونان شهرداری برگزار شد به این نتیجه رسیدیم که در ذیل تمامی معاونت‌های شهرداری دستورالعمل‌های لازم برای سهولت و افزایش میزان خدمات به بانوان برای حضور در بخش های مختلف شهری طراحی و تدوین شود.

از ابتدای فعالیت شورای ششم در نظر داشتیم تا وضعیت پارک های بانوان را مورد بررسی و اصلاح قراردهیم که این موضوع در جلسه اخیر با معاونت خدمات شهری مطرح و بنا شد تا در بودجه امسال شهرداری، ساخت 4 پارک ویژه بانوان مدنظر قرار گیرد.

حقیقت این است که هیچ کدام از مجموعه هایی که برای بانوان در شهر مشهد ایجاد شده برای استفاده بانوان دارای استاندارد های لازم نیست؛ مثلا بوستان ریحانه ویژه استفاده بانوان ساخته شد، اما باید اذعان داشت که حتی بوستان ریحانه نیز که مختص بانوان ساخته شده، دارای استاندارهای لازم نیست.

شاید برای برخی این موضوع اهمیت زیادی نداشته باشد اما در بوستان مادر و کودک شرایط برای تفریح کودکان دیده شده اما برای گذران وقت مادران برنامه ریزی صورت نگرفته و ما در حال حاضر با چالشی به نام خراب شدن وسائل بازی کودکان به دلیل استفاده توسط مادران مواجه هستیم.

همچنین از سوی دیگر برای پاسخ گویی به این گونه نیاز ها با توجه به وجود فرزندان زیاد در خانواده های ساکن در حاشیه شهر بحث ایجاد بوستان مادر و کودک را در این مناطق برای مدیریت شهری، از ازرش بالایی برخوردار کرده است.

نیاز اصلی در طراحی و معماری پارک های موضوعی این است که افراد متخصص و آگاه به نیازهای جامعه هدف، باید در راس تصمیم گیری چگونگی اجرای پروژه قرارگیرند.

طراحی های فعلی در ایجاد فضاها و خدمات شهری به خصوص در زمینه فضاهای سبز و پارک ها، خشک بوده و مسئله محور نیست.

طرحی را در ماه های گذشته برای ایجاد پارک موضوعی بانوان در بوستان کوهسنگی در دستور کار قرار داده ایم و بنا شده تا طرح براساس نظرچند صاحب نظر خانم مورد بررسی و اجرا قرار بگیرد.

حاشیه شهر اسم پرکاربرد در بین مدیران شهری بوده و هست، فارغ از بررسی اینکه شیب خدمت آیا واقعا به سوی حاشیه شهر است یا خیر، برای احساس و روح مردم در حاشیه شهر چه برنامه ای در نظر دارید؟

شورای ششم در اولین گام برای رفع بسیاری از مشکلات حاشیه شهر برای هر منطقه 10 میلیارد تومان بودجه در نظر گرفت تا براساس نیازهایی که توسط ساکنین بیان می‌شود در مناطق هزینه شود.

موضوع حاشیه شهر به دو بخش زیرساخت‌ها و مسائل فرهنگی تقسیم می‌شود، در 3 ماه گذشته 20 جلسه با ساکنان برخی مناطق حاشیه شهر برگزار کرده‌ام که عمده آنها به دریافت گزارش‌هایی در خصوص ناکافی بودن سرانه ورزشی، کمبود فضای سبز، وجود ناهنجاری‌های فرهنگی و بحث تعریض و آسفالت خیابان ها در این مناطق منتهی شده است.

همچنین در بحث اشتغال جوانان و کارآفرینی که از مهم ترین دغدغه های مطرح شده در مناطق حاشیه شهر بوده است سبب شد تا بسته های 200 میلیون تومانی برای تقویت جامعه ی هدف کسب و کارهای خانگی در نظر گرفته شده و مورد استفاده قرار بگیرد.

نیازهای زیرساختی در حاشیه شهر به توجه بسیار زیادی احتیاج دارند اما باور دارم برگزاری یک مراسم فرهنگی در مناطق حاشیه شهر می‌تواند از آسفالت کردن چند خیابان اثرات بیشتری داشته باشد.

با فعالیت در چهار معاونت شهرداری در سالهای اخیر آگاهی های بسیاری در خصوص انواع نیاز شهروندان به دست آورده‌ام که امید دارم در مسیر پیش‌رو در تصمیمات و اقدامات تاثیر مثبتی داشته باشد.

پیوست فرهنگی در پروژه های مدیریت شهری تا چه حدی اجرایی می شود؟ اعتقادی به تاثیر پیوست فرهنگی در پروژه‌ها، طرح‌ها و اقدامات مدیریت شهری دارید؟

نظر مناسبی برای تعریف پیوست فرهنگی ندارم و عملا چنین مقوله ای را قبول ندارم، آنچه امروز پروژه های مدیریت شهری در تمامی بخش ها به آن نیاز دارند یک الزام فرهنگی است.

تجربه چندین ساله فعالیت در مدیریت شهری نشان داده حضور یک متخصص فرهنگی در انجام هر فعالیتی می‌تواند به چند برابرشدن بازدهی و کارآمدی آن طرح یا اقدام بیفزاید.

هر زمان فعالیت های معاونت فرهنگی در کنار سایر معاونت های شهرداری قرار گرفته ما شاهد خروجی مناسب و قابل توجهی بوده ایم بنابراین نباید هرکدام از معاونت های شهرداری را به یک جزیره مستقل تبدیل کنیم.

مثلا در استقبال از بهار 1401 این موضوع با دقت در حال بررسی است و می‌توان این نوید را داد که مجاوران و زائران مشهدالرضا(ع) امسال شاهد استقبال از بهار بسیار متفاوتی نسبت به تمامی سال‌های گذشته خواهند بود.

المان‌های استقبال از بهار پیش‌رو براساس یک روایت فرهنگی اکران خواهند شد و در جریان طراحی مسیر پیش رو تلاش شده تا تمامی جنبه‌های یک جامعه پویا و شاداب مبتنی بر حضور معنوی حضرت رضا(ع) در شهر مشهدمقدس در آن دیده شود.