جراحی زیبایی بینی را بهتر بشناسیم

با توجه به شیوع جراحی‌های پلاستیک در ایران و به ویژه جراحی زیبایی بینی، که شایع‌ترین جراحی زیبایی انجام شده در ایران می باشد. برای آشنایی بیشتر خوانندگان با اصول علمی جراحی پلاستیک بینی مطالبی ساده شده را به عرض می رسانم. یکی از چالش هایی که هم جراحان زیبایی و مراجعه کنندگان با آن سر و کار زیادی دارند و گاها باعث اختلافات منجر به شکایت بین جراحان و مراجعه کنندگان می شود، عدم فهم صحیح از اصول جراحی به طور عام است. به طور کلی جراحی به معنای ایجاد زخم توسط جراح به قصد برطرف نمودن ضایعه ای در بدن بیمار می باشد این ضایعه می تواند جان بیمار، سلامتی وی، عملکرد عضوی از وی، حتی زیبایی آن را به خطر انداخته باشد. ایجاد زخم که در اینجا کنترل شده به وجود می آید نیاز به بهبودی دارد و مانند هر زخمی که به ناخوداگاه ایجاد شده باشد زخمی که با آگاهی ایجاد شده باشد نیز مراقبتهای خاص خود را نیاز دارد.

اصل اول؛ این است که عضوی که زخم در آن ایجاد شده دیگر هیچگاه همانند عضو سالم اولیه نخواهد شد این لزوما معنی منفی با خود ندارد ولی به هر حال هر زخمی که در بدن ایجاد شود عضو زخمی هیچگاه مانند دوره اولی خود نخواهد شد و درحقیقت دوره جدیدی از زندگی و کارکرد خود را شروع می‌کند. در جراحی هدف این است که زخم حداکثر کنترل شده ای را داشته باشند تا حداکثر بهبودی و حداکثر بازیابی شکل و عملکرد عضو را به دنبال داشته باشد.

اصل دوم؛ بهبود زخم است، زخمی که در مناطق مختلف بدن ایجاد می شود دوره نقاهت متفاوت بسته به موضع و بافتی که در آن ایجاد شده باشد را دارد. در اینجا که ما بیشتر منظورمان جراحی‌های پلاستیک است زخم معمولاً در بافت پوست ایجاد می شود ولی حتی با اینکه ما در مورد بافت مشخص که همان پوست است صحبت می‌کنیم ولی باید بدانیم که پوست مناطق مختلف بدن و حتی مناطق مختلف یک عضو نیز رفتارهای متفاوتی در دوره نقاهت از خود نشان خواهد داد.

اصل سوم؛ این است که رفتار زخم در مرحله بهبودی تا حدود زیادی قابل پیش بینی و کنترل است البته با توجه به علمی که ما تا به امروز از جراحی پلاستیک در اختیار داریم. البته این به معنای تسلط و آگاهی کامل و صد در صد نیست یعنی در مرحله نقاهت زخم جراح نمی‌تواند به طور کامل در مورد نحوه بهبودی و مدت زمان بهبود زخم پیش بینی کامل را داشته باشد و لذا چون علم کامل به آن ندارد لزوما نمی‌تواند تسلط کامل نیز نسبت به آن داشته باشد. بنا به اطلاعاتی که ما امروزه از علم بهبود زخم که خود مبحث علمی پیچیده و مستقل در حیطه پزشکی است، داریم؛ عوامل متعددی در بهبود زخم موثر است که به طور کلی به صورت عامیانه و قابل فهم ما میتونیم این عوامل را به چهار علت عمده تقسیم کنیم.

عواملی که بر روی بهبود زخم موثرند؛

۱-عوامل محیطی: عوامل محیطی یعنی تاثیر محیط اطراف فرد بر روی زخم؛ مثلاً تمیز و بهداشتی بودن اطراف زخم، دمای مناسب و رطوبت مناسب محیط و دور بودن بیمار از استرس های محیطی و آرامش محل نقاهت و دوره نقاهت بیمار.

۲- عوامل درون زاد: به معنی ویژگی های ژنتیکی و فردی شخص که زخم در بدن ایجاد شده باشد. به طور مثال بعضی مشکلات ژنتیکی به طور بالقوه باعث عدم بهبودی صحیح یا عدم بهبودی کامل زخم می‌شود، مثلا بیماری های نقص ایمنی، سندرم های متابولیکی( سندرم ذخیره چربی و قند)، تفاوت های نژادی شامل رنگ، میزان ملانوسیت های پوست و… از عوامل ژنتیکی قابل اهمیت در این دسته از عوامل هستند.

۳-عوامل برون زاد: یعنی وضعیت سلامتی فرد در هنگام ایجاد زخم و وجود المان های بهبود زخم به طور کامل در فرد است، مثلا در بعضی بیماری ها مثل دیابت و فشار خون، ممکن است بعضی از عوامل بهبود زخم در بدن بیمار وجود نداشته باشد و یا کم باشد، حتی سن بیمار  زیرا پیری فرایندی است که باعث عدم بهبود سریع زخم می‌شود. بنابراین هرچه شخص جوان تر  و سالم تر باشد بهبود زخم بهتر و قابل پیش‌بینی‌تر است.

۴-عوامل مداخله ای: یعنی عواملی که بستگی به نحوه ایجاد زخم بر روی بدن بیمار دارد. به طور کلی رعایت اصول علمی ایجاد زخم مثلا زاویه مناسب تیغ وپوست، نحوه برش، نحوه دوخت، نحوه بخیه زدن و… جزء این عوامل قرار می‌گیرد.

با توجه به این‌که فرایند بهبود زخم در جراحی پلاستیک از مهم‌ترین و اصلی ترین قسمت های آن است لذا آگاهی بیمار از این موارد، می‌تواند هم به بیمار و هم به جراح کمک کند تا با همکاری یکدیگر کنترل هرچه بیشتری بر روی زخم داشته باشند