عودها بی‌صدا شدند

روز گذشته استاد عبدالوهاب شهیدی، موسیقی‌دان برجسته کشور بر اثر عارضه قلبی درگذشت؛

مریم اصغری

ساعات پایانی شامگاه یکشنبه (۱۹ اردیبهشت‌ماه) بود که حساب اینستاگرام استاد عبدالوهاب شهیدی موسیقی‌دان، خواننده و نوازنده به نام ساز عود کشورمان توسط توسط نوه ارشد او به روزرسانی شد و از بستری شدن این هنرمند ۹۹ ساله در بیمارستان به سبب عارضه قلبی خبر داد. در این پیام تاکید شده بود که علت بستری این هنرمند، به سبب ابتلای او به ویروس کرونا نبوده و یادآور شد که استاد شهیدی چهار روز قبل (۱۵ اردیبهشت‌ماه) نخستین دوز واکسن کرونا را دریافت کرده است.

اما صبح روز گذشته اخبار حکایت از خبر ناگواری داشت؛ خبری مبنی بر اینکه استاد عبدالوهاب شهیدی که شب قبل بر اثر عارضه قلبی در بیمارستان بستری شده بود، در سن 99 سالگی دار فانی را وداع گفت! خبر تلخ بود و جانکاه…

آغاز فعالیت هنری با فراگیری آواز، سنتور و عود

زنده یاد عبدالوهاب شهیدی (۱۰مهر ۱۳۰۱‌ – ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰0) موسیقی دان، خواننده، آهنگساز، مدرس آواز و نوازنده برجسته عود بود. وی از اوایل دهه ۱۳۲۰ فعالیت هنری خود را با فراگیری آواز، سنتور و عود نزد اسماعیل مهرتاش آغاز کرد. شهیدی که در ابتدا آوازهای تاج اصفهانی و ادیب خوانساری را آموخته بود، با مخالفت اسماعیل مهرتاش مواجه شد که به او می‌گفت «باید همه این‌ها را از ذهنت پاک کنی.»

بدین ترتیب بود که عبدالوهاب شهیدی صاحب سبک منحصر به فردی شد. زنده یاد استاد شهیدی مدعی بود که ابتکاری به خرج داده و مضراب تار را روی عود استفاده کرده و بدین ترتیب شیوه نوازندگی تار را روی عود پیاده کرده‌است. وی در دوران فعالیت هنری خود معتقد بود یک خواننده حتما باید بر یک ساز موسیقی اشراف داشته باشد.

رتبه سوم بیش‌ترین برنامه موسیقی در گل‌ها

این موسیقی‌دان برجسته مشوق اصلی خود را پدرش می‌داند و در این باره می‌گوید: «پدر هم از آن جا که موسیقی را خیلی خوب می‌دانست، به من کمک می‌کرد و چند مثنوی را به من یاد داد که ای کاش نرفته بود و من از او بیشتر می‌آموختم. اما ۱۳ ساله بودم که ایشان درگذشت.»

شهیدی در سال ۱۳۳۹ در برنامه گل‌ها شروع به فعالیت و همکاری با رادیو کرد و تا سال ۱۳۵۷ در بسیاری از این برنامه‌ها شرکت و با اجرای بیش از ۲۳۰ برنامه، از فعال‌ترین هنرمندان برنامه گل‌ها بوده و رتبه سوم بیش‌ترین برنامه موسیقی در گل‌ها را دارد.

اجرای آوازهای محلی، در میان آثار عبدالوهاب شهیدی نیز نقش برجسته‌ای دارند. تصنیف معروف زندگی با مطلع «اون نگاه گرم تو» از این هنرمند است که مربوط به آهنگی محلی بر روی شعری از هما میر افشار در دستگاه ماهور می‌باشد و با تنظیم فرامرز پایور اجرا شده‌است.

وی قطعات قدیمی معروفی مانند آثار عارف قزوینی را نیز اجرا کرده که از میان آن‌ها می‌توان به تصنیف‌های «گریه را به مستی بهانه کردم» در آلبوم قدیمی حرف و همچنین «گریه کن که گر سیل خون گریی» اشاره کرد. هم‌چنین تصنیف‌های دیگری مثل یار «بی وفا» و «بی تو به سر نمی‌شود» از اجراهای اوست. «در مدح علی (ع)»، «دو بیتی‌های بابا طاهر»، «راز عود»، «عود من خداحافظ»، «گله دارم شتربانا»، «تنها بیا» و «گل‌های تازه» از جمله آثار دیگری است که تاکنون توسط مرحوم شهیدی در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.

او بزرگ‌مرد هنر آواز ایران است

زنده یاد محمدرضا شجریان، در جشن یازدهم خانه موسیقی که برای اعطای جایزه یک عمر دستاورد هنری به استاد شهیدی روی سن آمده بود درباره این خواننده و نوازنده پرآوازه ایران گفته‌بود: «او بزرگ‌مرد هنر آواز ایران است و سالیان درازی است که دستش را بوسیده‌ام و در حضور او کُرنش کردم و هیچگاه به خود اجازه ندادم که در حضور او عرض هنر کنم و از این بابت که من آمده‌ام جایزه او را تقدیم کنم متاسفم، استاد مرا ببخش و من در اندازه‌ای نیستم که جایزه شما را بدهم.»

شخصیت هنری متمایز

معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در پیامی درگذشت این استاد پرآوازه را تسلیت گفت و نوشت: استاد عبدالوهاب شهیدی مهارت و معرفت را به غایت در هنر موسیقی جاری کرد و با دغدغه جانانه برای همه ابعاد اثر موسیقی که هر یک نقشی هماهنگ و همساز در اثر دارد، شخصیت هنری متمایزی یافت. استاد عبدالوهاب شهیدی خواننده و نوازنده توانمند و برجسته ایران است که با شناخت دقیق و عمیق از شعر، آواز و تصنیف می خواند.

سید مجتبی حسینی ادامه داد: استاد شهیدی آثار و تصنیف های ماندگاری را برای موسیقی ایران و ایران به یادگار گذاشت و با آثارش و همراهی و همدلی با هنرمندان شاخص موسیقی در دهه های گذشته  در تاریخ موسیقی و هنر این سرزمین را نقشی خوش زده است.

نغمه‌های دلنشین او تا ابد در یادها خواهد ماند

محمد اله‌یاری، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پیامی ضمن ابراز اینکه «درگذشت هنرمند ارزشمند موسیقی ایران استاد عبدالوهاب شهیدی، ضایعه‌ای بزرگ و ناراحت کننده است» بیان کرد: مرحوم شهیدی دارای منشی بزرگوارانه در زندگی اجتماعی خود بود و در عمر پر تلاش هنری خود، آوازهای زیبایی خلق کرد و اکنون به جاودانگی پیوست، اما نغمه‌های دلنشین او تا ابد در یادها خواهد ماند.

یادش گرامی

شایان ذکر است همکاری با ارکسترها و مجموعه‌های مختلف موسیقایی در بخش‌های رادیو و تلویزیون و کارهای ارکسترال از دیگر فعالیت‌های این خواننده فقید موسیقی ایرانی به حساب می‌آید. همچنین این نوازنده برجسته ساز عود در سال‌ها فعالیت خود، سابقه همکاری با استادانی مانند جلیل شهناز، فرامرز پایور، علی‌اصغر بهاری، حسین تهرانی، رحمت‌الله بدیعی، حسن ناهید و محمد اسماعیلی را داشت. روحش شاد و یادش گرامی…