در سینما مخاطب آن چیزی را می‌بیند که کارگردان می‌خواهد

مهناز اصغری

اصغر فرهادی از آن دست کارگردانان برجسته‌ای است که همواره برای هم‌وطنانش افتخارآفرینی کرده و بارها در عرصه‌های بین‌المللی درخشیده و تاکنون در عرصه‌های جهانی موفق به کسب جوایز ارزشمندی همچون اسکار، گلدن گلوب و… شده است.

به گزارش روزنامه «صبح امروز» اکنون نیز این کارگردان مطرح با حضور در جشنواره «لاس پالماس اسپانیا»، جایزه افتخاری این رویداد سینمایی را دریافت کرد. به بهانه این افتخار جدید وی، نگاهی به کارنامه هنری او انداختیم و در ادامه، گفتگوی این کارگردان موفق و برجسته را با روزنامه اسپانیایی «Canarias 7» درباره فیلمسازی می‌خوانید؛

نگاهی به کارنامه هنری اصغر فرهادی

با نگاهی به کارنامه کاری و فعالیت‌های هنری این کارگردان موفق متوجه می‌شویم که او از همان دوران کودکی پا به دنیای فیلم‌سازی گذاشته است. فرهادی در سال 64 و درست در زمانی که تنها 13 سال داشت به انجمن سینمای جوان خمینی شهر پیوست و به ساخت فیلم‌های کوتاه ۱۶ میلی‌متری و ۸ میلی‌متری روی آورد. وی در سال ۱۳۷۰ با رتبه ۸ کنکور وارد دانشگاه تهران شد و تحصیلات خود در رشته تئاتر را در مقطع لیسانس در دانشکده هنرهای زیبا و در مقطع فوق‌لیسانس در دانشگاه تربیت مدرس تهران ادامه داد.

نخستین حضور حرفه‌ای فرهادی در سینما

نخستین حضور حرفه‌ای فرهادی در سینما به سال 80 با فیلم‌نامه‌نویسی در فیلم «ارتفاع پست» ساخته ابراهیم حاتمی کیا بازمی‌گردد. پس از آن به فاصله یک سال نیز فیلم «رقص در غبار» را نوشت و به عنوان اولین اثر بلند خود کارگردانی کرد که جایزه بهترین کارگردانی جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک، تندیس زرین بهترین فیلم‌نامه جشن خانه سینما، جایزه ویژه هیئت‌داوران جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۱ و جایزه بهترین فیلم پوسان را برایش به ارمغان آورد.

فرهادی، دومین فیلم بلندش را بانام «شهر زیبا» در سال ۱۳۸۲ ساخت. این  فیلم نیز جایزه جشنواره‌های بین‌المللی فیلم ورشو، هند و چهره‌های عشق مسکو را از آن خود کرد.

وی پس از دو سال فیلم چهارشنبه‌سوری را بر پرده سینما برد که با کسب مقام پرفروش‌ترین فیلم سال مورد توجه منتقدین ایرانی و جهانی قرار گرفت و سومین سیمرغ را برای او به ارمغان آورد.

آغاز موج سوم سینمای ایران با فیلمی واقع‌گرا

این کارگردان برجسته در سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ با سه فیلم‌نامه کنعان، دایره زنگی و محاکمه در خیابان در سینمای ایران حضور داشت و سپس در سال ۱۳۸۷ «درباره الی» را نوشت و کارگردانی و تهیه‌کنندگی آن را نیز به عهده گرفت که به عقیده بسیاری موج سوم سینمای ایران با این فیلم واقع‌گرا آغاز شد. «درباره الی» علاوه بر سیمرغ جشنواره فیلم فجر جایزه خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین در سال ۲۰۰۹ و چندین جایزه معتبر بین‌المللی را برای فرهادی به ارمغان آورد. این فیلم به انتخاب منتقدین ایندیوایر به‌عنوان یکی از ده فیلم برتر غیر انگلیسی زبان سال ۲۰۱۵ انتخاب شد.

پرفروش‌ترین فیلم ایرانی در اکران جهانی

اصغر فرهادی در سال ۱۳۸۹ شاهکار سینمایی خود و پرافتخارترین فیلم تاریخ سینمای ایران یعنی «جدایی نادر از سیمین» را اکران کرد که در سال ۱۳۸۹ بیش از پنجاه جایزه معتبر بین‌المللی را از آن خود کرد و اولین جایزه گلدن گلوب و اسکار سینمای ایران را در سال ۲۰۱۲ به دست آورد. سومین سیمرغ کارگردانی، اولین سیمرغ فیلم‌نامه‌نویسی و درمجموع پنجمین و ششمین سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر، جایزه هیئت‌داوران و جایزه خرس طلایی از جشنواره فیلم برلین، جایزه ایندیپندنت اسپیریت بهترین فیلم خارجی، جایزه بودیل بهترین فیلم خارجی و جایزه سزار بهترین فیلم خارجی ازجمله جوایز مهم این فیلم هستند. این فیلم با فروش ۲۰ میلیون دلاری پرفروش‌ترین فیلم ایرانی در اکران جهانی لقب گرفت.

دومین اسکار فرهادی

اولین اثر غیرفارسی فرهادی به نام «گذشته» در فرانسه ساخته شد. این فیلم در سال ۲۰۱۳ (۱۳۹۳) اکران و نامزد دریافت نخل طلا جشنواره کن شد و درنهایت نخل طلای بهترین بازیگر زن و جایزه کلیسای جهانی کن را از آن خود کرد.

اصغر فرهادی در سال ۱۳۹۴ فیلم «فروشنده» را کارگردانی و نویسندگی کرد، در این فیلم شهاب حسینی برای سومین بار و ترانه علیدوستی برای چهارمین بار با اصغر فرهادی به‌عنوان بازیگر نقش‌های اصلی همکاری کردند. فرهادی با این فیلم در جشنواره‌ی فیلم کن برنده جایزه بهترین فیلم‌نامه و شهاب حسینی هم برنده‌ی جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد شد و نیز دومین اسکار اصغر فرهادی را به همراه داشت.

این کارگردان مطرح در سال ۱۳۹۷ فیلم «همه می‌دانند» را ساخت. این فیلم به زبان اسپانیایی ساخته‌شده و دو ستاره سینمای هالیوود یعنی خاویر باردم و پنه لوپه کروز را در دو نقش اصلی‌اش دارد.

تقدیر از فرهادی در جشنواره بین‌المللی فیلم «لاس پالماس»

به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از ایسنا جشنواره بین‌المللی فیلم «لاس پالماس» که سالانه در این شهر واقع در جزیره گران کاناریا در مجمع‌الجزایر قناری برگزار می‌شود، امسال در بخش بزرگداشت خود از اصغر فرهادی، کارگردان ایرانی برنده دو جایزه اسکار تقدیر کرد که پیش از تبدیل شدن به چهره شناخته بین‌المللی، در سال ۲۰۰۷ توانسته بود با فیلم «چهارشنبه‌سوری» جایزه بهترین فیلم این جشنواره اسپانیایی را از آن خود کند.

نباید مرزی میان فُرم داخلی و جهانی وجود داشته باشد

اصغر فرهادی که به صورت حضوری در این رویداد سینمایی حضور یافته، ساعاتی پیش از دریافت جایزه افتخاری در گفت‌گویی با روزنامه اسپانیایی «Canarias 7» درباره فیلمسازی خود صحبت کرد و گفت: «دو نوع فیملساز وجود دارد؛ برخی از قلب و ناخودآگاه خود فیلم می‌سازند و برخی دیگر بر اساس منطق و دلیل. من بر اساس قلب و ناخودآگاهم فیلم می‌سازم و به همین دلیل نمی‌توانم همه چیز را کنترل کنم. در فیلم‌هایم نمی‌توانم فُرم داخلی را از فرم جهانی متمایز کنم و یک فیلم داخلی در صورتی که به درستی ساخته شود در همه نقاط جهان قابل درک است و  نباید مرزی میان فُرم داخلی و جهانی وجود داشته باشد. کارلوس سائورا یک فیلمساز بسیار اسپانیایی و در عین حال جهانی است. در حالی که یک زبان برای همه دنیا نداریم اما یک زبان مجازی و جهانی در کل سیاره وجود دارد و آن زبان احساس است؛ احساساتی چون خشونت، عشق و تنفر که در همه جا یکسان هستند.»

فُرم و نگاه من در تئاتر شکل گرفته است

فرهادی که امسال مجموعه‌ای منتخب از آثارش شامل فیلم‌های «فروشنده»، «جدایی» و «درباره الی» به همراه دو فیلم «جاده» (۱۹۵۴) ساخته «فدریکو فلینی» و «اومبرتو دی» (۱۹۶۲) از «ویتوریو دسیکا» کارگردانان بزرگ ایتالیایی نیز به انتخاب او در جشنواره فیلم لاس پالماس به روی پرده می‌رود، در ادامه درباره علاقه‌اش به تئاتر نیز گفت: «تئاتر تاثیر بسیار زیادی بر جایگاه و کسی که هستم داشته و فُرم و نگاه من در تئاتر شکل گرفته است. تئاتر را بیشتر دوست دارم. رابطه تئاتر با مردم آزادتر و دموکراتیک‌تر است. در سینما مخاطب آن چیزی را می‌بیند که کارگردان می‌خواهد اما در تئاتر یک اثر را می‌توان با چشم‌های گوناگون دید چرا که هر یک از تماشاچیان می‌توانند توجه خود را به یکی از جزئیات جلب کنند. با ایبسن یاد گرفتیم که می‌توان از زوایای گوناگون به یک اثر نگاه کرد.»

پیشنهاد ساخت فیلم دیگری در اسپانیا

این کارگردان ایرانی برنده اسکار که در سال ۲۰۰۷ نیز سفری به شهر لاس پالماس داشته، ادامه داد: «می‌خواستم دوباره به این‌جا برگردم و در خیابان‌های آن قدم بزنم که دعوتنامه جشنواره را دریافت کردم. تاکنون به دلیل شرایط کرونایی از سفر به مکان‌های دیگر اجتناب کرده‌ام اما از زمانی که این‌جا رسیدم متوجه شدم که همه چیز در جشنواره به خوبی در حال انجام است و امیدوارم این جشنواره نمونه‌ای برای دیگر رویدادهای سینمایی باشد.»

اصغر فرهادی همچنین تایید کرد که پس از ساخت فیلم «همه می‌دانند» (۲۰۱۸) در اسپانیا، پیشنهاد ساخت فیلم‌های دیگری را نیز در اسپانیا دریافت کرده اما تا کنون درباره آن تصمیم‌گیری نکرده و امیدوار است بار دیگر در اسپانیا فیلمی بسازد چرا که خاطرات بسیار خوبی از دو سال حضور در این کشور دارد.