گرانِ پرخاصیت‌

ریحانه موسوی

امسال قیمت میوه و صیفی با سرعتی باورنکردنی افزایش پیدا کرد. این محصولات از عناصر اصلی سفره مردم هستند که معمولا زودتر از سایر کالاها دستخوش نوسان قیمتی می‌شوند.

هر سال با آغاز زمستان و نزدیک شدن به روز‌های انتهای سال، این گرانی‌ها چند برابر می‌شد و اکنون نیز باعث شده تا مردم آن را از سبد غذایی‌شان حذف کنند یا در اولویت‌های آخر خریدشان قرار دهند. وقتی بازار میوه تقاضا نداشته باشد به دلیل فساد کالا زیرقیمت عرضه می‌شود که در این زمان کاسبان بازار میوه ضرر زیادی را متحمل می‌شوند.

به گزارش «صبح امروز» قیمت هر کیلو پرتقال تامسون از ۱۲ هزار تا ۱۸ هزار تومان، پرتقال جنوب ۱۸ تا ۲۵ هزار تومان، سیب زرد ۱۴ هزار تا ۲۰ هزار تومان، گلابی ۳۷ هزار تا ۶۰ هزار تومان، سیب قرمز ۱۳ هزار تا ۱۸ هزار تومان، موز ۴۳ هزار تا ۴۸ هزار تومان، لیموشیرین ۱۲ هزار تا ۱۶ هزار تومان، کیوی ۱۴ هزار تا ۲۰ هزار تومان، نارنگی ۱۸ هزار تا ۴۰ هزار تومان، توت فرنگی ۴۰ هزار تا ۶۰ هزار تومان، انار ۱۵ هزار تا ۳۰ هزار تومان و خیار ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.

دلایل گرانی میوه و سبزی

اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران با اشاره به علت گرانی میوه در بازار اظهار کرد: با توجه به افزایش چند برابری نرخ نهاده‌های تولید از جمله سم، کود و هزینه حمل و نقل، قیمت میوه در بازار افزایش یافته است که این موضوع ارتباطی به مغازه‌داران ندارد و آنها بر مبنای فاکتور سود قانونی خود را لحاظ می‌کنند و هر اتفاقی در بحث قیمت رخ می‌دهد به مبدا مربوط می‌شود.

فروشندگان نقشی در گرانی‌ها ندارند

وی ادامه داد: اعضای اتحادیه و خرده فروشی ها در قیمت گذاری میوه و سبزیحات نقشی ندارد. این محصولات در میدان مرکزی قیمت گذاری می شود و فروشندگان میوه مانند یک مصرف کنند بار را از این میدان مرکزی میوه و تره‌بار تهیه می کنند و براساس فاکتور دریافتی سود مصوب خود را لحاظ می کنند.

آیا چالش گرانی موز حل خواهد شد؟

قیمت موز نیز که در روز‌های اخیر حواشی و سر‌وصدای زیادی به پا کرد که گرانی سایر میوه‌ها، سبزیجات و صیفی‌جات را به دنبال داشت، به این دلیل بود که از اردیبهشت‌ماه سال جاری واردات آن ممنوع و ثبت سفارش و یا تامین ارز آن صورت نمی‌گرفت مگر طبق شرایط تعیین شده که از جمله آن صادرات سیب بود.

براین اساس طی ماه‌های اخیر واردات این کالا با برخی موانع مواجه شد و اخیرا نیز بازار این کالا با حواشی و نوسان تند قیمت مواجه بود؛ به طور یکه قیمت هر کیلو موز در بازار تا ۶۰ هزار تومان پیش رفت.

این در حالی است که  به تازگی مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی گمرک ایران از برداشته شدن ممنوعیت واردات مو خبر داد و گفت: براساس پیگیری‌های گمرک در حال حاضر در هیچ یک از مرزها به ویژه بازرگان کانتینر موزی معطل برای انجام تشریفات گمرکی یا ترانزیت به گمرکات داخلی نمانده و نسبت به ترخیص این کالا یا ترانزیت آن به مقصد گمرکات داخلی، طبق مقررات مربوطه اقدام شده است.

احتمال تعدیل قیمت در روزهای آینده

ارونقی یادآور شد: به نظر می‌رسد با تصمیم اخیرکارگروه تنظیم بازار و ورود موزهای دپو شده در گمرکات و توزیع آن در بازار طی روز‌های آینده قیمت این کالا تا حدودی تعدیل شود.

آذر ماه سال جاری نیز قیمت میوه افزایش پیدا کرد که مجتبی شادلو نایب رئیس اتحادیه باغداران تهران از افزایش ۳ برابری قیمت نهاده‌های تولید خبر داد و گفت: امسال قیمت نهاده‌های تولید، ماشین آلات و نیروی انسانی تا ۳ برابر رشد داشته است، و افزایش قیمت میوه مربوط به کاهش تولید در بخش کشاورزی است.

رئیس اتحادیه بارفروشان مشهد در خصوص دلیل گرانی سایر اقلام پس از افزایش پر‌شتاب نرخ موز می‌گوید: در ابتدا باید گفت که دلیل افزایش قیمت موز، زمانی که واردات موز ممنوع شد و مصوبات صادراتی که سیب درختی و کشمش به آنها وابسته‌اند برداشته شد، بنده اعلام کردم که واردات موز باید حذف شود وبه عنوان کالایی لوکس به حساب بیاید تا قابل تحمل باشد.

حیدر ساکن در گفتگو با «صبح امروز» ادامه می‌دهد: ما تولیدکننده موز مصرفی نیستیم و اگرطبق اصول وبا قیمت مناسب وارد شود، با‌توجه به عموم شماری، موثر بودن در بحث مواد‌غذایی و در چهار‌چوب خودش مورد مصرف قرار می‌گیرد، اما متاسفانه در آن زمان به این سخن بنده توجهی نشد.

وی با بیان اینکه «در آن زمان ثبت سفارش صورت نگرفت و اکنون که ثبت سفارش‌های قبلی که در دست عده‌ای خاص بود، رو به اتمام است، نمی‌توانند واردات انجام دهند» تصریح می‌کند: قیمت موز در سطح کشور گران شده و ممکن است در چند روز آینده وارداتی اتفاق نیفتد، البته روز دوشنبه اعلام شد که اگر صادرات سیب درختی اتفاق بیفتد آزاد خواهد شد، که این موضوع به بانک مرکزی برمی‌گردد.

کاهش قیمت موز در دست بانک مرکزی

ساکن در ادامه با توضیح اینکه «اگر سازمان صمت ثبت سفارش را انجام دهد و بانک مرکزی نیز به آن ارز تخصیص دهد، در آن صورت واردات صورت می‌گیرد و قیمتش متعادل خواهد شد» خاطرنشان می‌کند: افزایش قیمت موز به صورت غیرمستقیم برروی سایر میوه‌ها تاثیر می‌گذارد، زیرا کالایی دیگر جایگزین آن می‌شود. دلیل دیگر این موضوع جو روانی است که در اذهان وجود دارد که تنها مختص بازار میوه نیست.

سیاست‌های غلط تنظبم بازار، عامل گرانی

وی سیاست‌های غلط در تنظیم بازار را عاملی دیگر در گرانی میوه می‌داند و اظهار می‌کند: دولت برای تنظیم بازار شب عید در حال خرید سیب و پرتقال است، که این موضوع به گرانی‌ها دامن می‌زند، زیرا به‌جهت این موضوع مقادیر زیادی باید ذخیره شود که خودت عامل افزایش تقاضا است که موجب می‌شود باغداران رقم بیشتری را طلب کنند.

سیب‌زمینی و پیاز در حال تبدیل به ضایعات

رئیس اتحادیه بارفروشان مشهد با اشاره به اینکه « وقتی سه قلم کالا به این شکل و به دلایل پشت پرده گران می‌شوند روی سایر کالاها نیز اثر می‌گذارند» عنوان می‌کند: در خصوص سیب‌زمینی و پیاز افزایش قیمتی وجود نداشته و مقدار آن از حد مصرفی‌مان بیشتر است، به شکلی که بخش اعظمی از آن ضایعات‌پذیر شده و در حال ازبین رفتن هستند.

وی مطرح می‌کند: قیمت سیب‌زمینی در بازار عمده‌فروشی از دوهزار و ۲۰۰ تومان تا چهار هزار تومان و پیاز نیز از یک هزار و ۵۰۰ تومان تا سه هزار و ۲۰۰ تومان است و مدت‌ها است که تغییری نکرده، گاهی ۲۰۰ تومان تغییر قیمت دارد که مربوط به حجم ورودی یا کیفیت آن است.

حیدر ساکن در خصوص تخلفات صورت گرفته از سوی مغازه‌داران می‌گوید: مغازه‌داران تا ۳۵ درصد مجاز به افزایش قیمت هستند و بیشتر از آن باید مورد بررسی قرار بگیرد. بخشی از واحد‌های میدان بار نوغان به خرده‌فروشی روی آورده‌اند که ما زمانی مانع این کار شدیم، اما دیدیم که بخش زیادی از شهروندان به این بازار مراجعه می‌کنند و میزان رضایت از آن بیشتر از مغازه‌های سطح شهر است.

کاهش کمی و کیفی تقاضا در بازار

وی درخصوص میزان تغییر تفاضا در اثر گرانی‌ اخیر میوه تبیین می‌کند: نه‌تتها از زمان آغاز گرانی‌ها، بلکه پیش از آن نیز تقاضا بسیار کاهش پیدا کرده. از نظر عددی اگر قبلا ۱۰ هزار خونواده خریدار میوه بودند اکنون به ۸ هزار کاهش پیدا کرده‌اند، در مبحث مقدار اگر یک خانواده در هفته ۵ کیلو میوه خریداری می‌کرد اکنون هر دوهفته یکبار این میزان خرید دارد و در نهایت در بحث کیفیت نیزاگر مردم در گذشته متقاضی رنج یک بودند اکنون به دو و پایین‌تر تقلیل پیدا کرده‌اند.

دو شب عید و سه ماه گرانی!

رئیس اتحادیه بار‌فروشان مشهد ابراز می‌کند: خبرنگاران باید با قلم خود کاری کنند تا در سال‌های آینده این اتفاقات رخ ندهد و برای دو شب عید، سه ماه میوه را گران به مردم ندهیم. این اتفاق هرساله رخ می‌دهد استارت آن از زمانی که ذخیره‌کنندگان و مباشرین تنظیم بازار شب عید که مشوق آنان دولت است شروع به خرید می‌کنند می‌خورد.

پوشش ضعف‌های طرح تنظیم بازار با بودجه

وی اعلام می‌کند: مسئولان تنظیم بازار شب عید همیشه خوشحال هستند اما هیچ‌گاه نتواتسته‌اند در کار خود موفق باشند، زیرا از بودجه و منابع ملی جهت پوشش ضعف‌های این طرح استفاده کرده‌اند.

به‌نظر می‌رسد این موضوع تنها برروی صنف میوه‌فروشان و میزان خرید‌فروش در این بازار تاثیر نگذاشته است، بلکه افراد شاغل در حوزه آبمیوه و بستی فروشی را با مشکل مواجه کرده، زیرا میوه بخش زیادی از مواد مصرفی آنها را تشکیل می‌دهد.

به دلیل ضعف در نظارت‌ها، اختلاف قیمت از منطقه‌ای به منطقه دیگر یا مغازه ای به مغازه دیگر در یک خیابان به حدی چشمگیر است که گاهی این اختلاف قیمت ها  به ۵۰ درصد می رسد. در شرایط فعلی اقتصاد انتظار می رود دستگاه های مربوطه با اعمال نظارت بیشتر از گرانفروشی جلوگیری کنند تا محصول تولیدی با سود متعارف بدست مصرف کننده برسد.