ائتلاف بی ائتلاف

علی روغنگران

تا همین چند هفته پیش امید به پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 1400 در اردوگاه اصلاح طلبان تا حدی پایین بود که کار را به اختلاف نظری اساسی کشانده بود. به گونه ای که گروهی موافق حضور ائتلافی با نامزد اجاره ای به شیوه دو انتخابات قبلی بودند و گروهی دیگر که اصلاح طلبانِ سرشناس در آن دیده می شدند، ترجیح می دادند با نامزدی حداکثری پا به عرصه انتخابات بگذارند، ولو اینکه صلاحیت او تایید نشود. از نگاه گروه دوم با این کار دستِ کم بار دیگر مطالبات اصلاح طلبانه و اصول بنیادین و چهره واقعی این جریان سیاسی در جامعه دیده می شد. اگر چه این اختلاف کاماکان باقیست و امید اصلاح طلبان همچنان کم رنگ، اما با پیروزی جو بایدن، نامزد دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و قوت گرفتن بحث مذاکره و بازگشت واشنگتن به برجام، شرایط هم برای این جریان قدری تغییر کرد، چرا که هنوز از نگاه بسیاری از مردم؛ اصلاح طلبان برای مذاکره و ترمیم روابط با غرب، مناسب تر از اصولگرایانی هستند که در تمام این سال ها مخالفت خود با برجام و اساسا هر گونه مذاکره با آمریکا را به انحاء مختلف نشان داده اند. در حال حاضر تحرکات این جریان سیاسی بیشتر از گذشته شده و دست‌کم نام‌های متفاوتی از دل این جریان بیرون می‌آید که فعالان سیاسی اصلاح طلب معتقدند توانایی مذاکره با آمریکای دوران بایدن را دارند؛ چهره‌هایی همچون محمدجواد ظریف، محمدرضا عارف و موسوی لاری از جمله چهره‌هایی هستند که نام آنها زیاد شنیده می‌شود. جمعی از چهره‌های سیاسی به دنبال معرفی موسوی لاری برای انتخابات هستند. گفته می‌شود سه نفر از استانداران سابق از نامزدی وزیر کشور خاتمی حمایت می‌کنند. موسوی لاری از اردیبهشت ماه از شورای عالی اصلاح طلبان استعفا کرده است. او عضو مجمع روحانیون مبارز است. پانزده سال بعد از دولت خاتمی، بعضی استانداران موسوی لاری از ریاست جمهوری او صحبت می‌کنند و ظاهرا از او درخواست کرده‌اند در انتخابات حضور یابد. موسوی لاری در همه این سال‌ها در کنار محمدرضا عارف، در سطح یک مدیریت سیاسی جریان اصلاح طلب قرار داشته اما به مرور انتقادات به او هم افزایش یافت، تا آنجا که مجبور شد از شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان کناره گیری کند. به خصوص اینکه بسیاری از جوانان احزاب معتقد بودند میدان دادن خاتمی به نیرو‌های غیر حزبی مثل موسوی لاری، باعث می‌شود در نهایت او برای پست مدیریتی فرزندش لابی کند نه برای توسعه ایران. پیش از این اما گفته شده بود که نام ظفرقندی به عنوان نامزد اصلاح طلبان پیشرو مطرح شده است. برگزاری برخی جلسات داخلی نشان از آن دارد که نامزدی او جدی‌تر شده است.

با پیروزی جو بایدن، نامزد دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و قوت گرفتن بحث مذاکره و بازگشت واشنگتن به برجام، شرایط برای اصلاح طلبان قدری تغییر کرد، چرا که هنوز از نگاه بسیاری از مردم؛ اصلاح طلبان برای مذاکره و ترمیم روابط با غرب، مناسب تر از اصولگرایانی هستند که در تمام این سال ها مخالفت خود با برجام و اساسا هر گونه مذاکره با آمریکا را به انحاء مختلف نشان داده اند

ظفرقندی رئیس نظام پزشکی است و به خاطر اقدامات ضعیف دولت در دوران کرونا، منتقد جدی سیاست‌های وزارت بهداشت و ستاد مقابله با کرونا است. محمدرضا ظفرقندی البته در انتخابات نظام پزشکی هم رد صلاحیت شد و بر خلاف نظر حامیانش، حداقل برای تایید صلاحیت در انتخابات ریاست جمهوری کاری دشوارتر پیش رو دارد. البته این دسته از اصلاح طلبان این را نیز در نظر دارند که شاید گشایشی صورت بگیرد و این چهره‌ها موفق به گرفتن تایید صلاحیت بشوند. از سوی دیگر در جبهه کارگزاران سازندگی، صحبت‌های هفته گذشته مرعشی، خط پایانی بر فعالیت‌های محسن هاشمی و جهانگیری برای سال 1400 بود و طرفدارن کارگزاران می‌گویند جلسات این دو نامزد فعلا تعطیل شده است. شنیده شده کارگزاران فعلا یکی از حامیان حضور علی لاریجانی برای انتخابات 1400 است. برخی از چهره‌های این حزب سیاسی به دنبال آن هستند که ائتلاف «لاریجانی – ظریف» را در انتخابات ریاست جمهوری تشکیل دهند. در جریان انتخابات مجلس دهم، در پی رد صلاحیت‌ها، شورای عالی سیاستگذاری تصمیم گرفت لیست انتخاباتی منتشر نکند، با این حال کارگزاران لیستی منتشر کرد و این لیست توفیقی نیاورد. در انتخابات پیش رو هم بعید نیست که ائتلافی بدون توجه به سایر اصلاح طلبان را پیش ببرد. آنسوتر اما روز پنجم آبان ماه مجمع روحانیون مبارز در ادامه جلسات نوبه‌ای خود، جلسه مجازی به ریاست سیدمحمد خاتمی برگزار کرد. دستور اصلی جلسه موضوع انتخابات ریاست جمهوری پیش رو بود و اولین نکته مهمی که مورد توجه قرار گرفت حراست از اصل اساسی انتخابات و نقش مردم به عنوان نماد جمهوریت نظام و از بین بردن موانع انتخابات واقعی بود. بر این اساس مجمع کمیته‌ای از اعضای خود را مامور کرد که شرایط انتخابات را بررسی کنند و برنامه‌ای برای ورود موثر مجمع در بحث انتخابات و شرایط لازم برای مشارکت فعال تهیه و در جلسه آتی مجمع ارائه کنند. با آنکه اسامی مختلفی در میان است اما حقیقت آن است که وضعیت اصلاح طلبان بسیار نامشخص است؛ فعلا آنها معقدند در هیچ شرایطی به سمت کاندیدای اجاره‌ای نمی‌روند. البته دنیای سیاست دنیای قطعیات نیست و معلوم نیست این گزاره چقدر دوام بیاورد. قاسم میرزایی نیکو نماینده سابق مجلس و سخنگوی مجمع ایثارگران در گفتگو با یک کانال نزدیک به این حزب گفت “فعلا راهبردی مشخص برای انتخابات 1400 وجود ندارد. به نظر می‌رسد که جامعه با وضعیت و شرایط فعلی، اقبال به هیچ سمت و سویی ندارد؛ بنابراین ممکن است مشابه اسفند 98، انتخابات با اقلیت کمی برگزار شود که در آن حالت، اصلاح طلبان پایگاهی نخواهند داشت. نکته دیگر اینکه اگر نظارت استصوابی همچنان به سفت و سختی انتخابات 98 باشد و ادامه پیدا کند باز همان آش و همان کاسه است و وضعیت تغییری نخواهد کرد.”

او گفته “مجموعه طیف اصلاح طلبان در حال انجام بررسی‌های مختلف هستند. اشخاص حزبی درون تشکیلات خود، در قالب شورای سیاسی یا شورای هماهنگی، بررسی‌های مختلف را انجام می‌دهند. نباید بازهم مانند انتخابات مجلس 98 وقتی اصلاح طلبان اعلام کردند کاندیدایی ندارند، یک مرتبه چند نفر با هم یک جبهه تشکیل دهند و حرکتی کنند که نتیجه‌اش به حدی افتضاح شود که دیدیم. کاندیدای اجاره‌ای، مشارکتی یا قرضی دیگر جواب نمی‌دهد. چند بار این کار را تکرار کرده‌ایم و حداقل معرفی «روحانی» به خوبی این موضوع را نشان داد. روحانی نه تنها به مجموعه‌های اصلاح طلب پشت کرده بلکه به اهداف و نظرات مردم نیز توجهی نمی‌کند. او اگر همین امروز بخواهد خود را در معرض رای مردم بگذارد از رای بسیار پایین خود متعجب خواهد شد. از این رو، اگر بنا به معرفی کاندیدا باشد مصمم به معرفی یک اصلاح طلب هستیم؛ که در این صورت یا کاندیدایمان رد خواهد شد و یا در رقابت‌های انتخاباتی باقی می‌ماند. اگر رد صلاحیت اتفاق بیفتد هم تکلیفمان روشن است، بنابراین هیچ نگرانی در این باره وجود ندارد.”

همچنین فاطمه راکعی دبیر کل جمعیت زنان نواندیش گفته “این روز‌ها سالروز درگذشت اعظم طالقانی، زنی است که به طور مُجدانه‌ای تلاش کرد تا مسئولان نظام را به این نتیجه برساند که زنان هم مثل مردان حق شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری را دارند.”

راکعی گفته “زنانی که می‌دانند کشش لازم و توانایی کافی برای حضور در این سطح از کنش سیاسی را دارند، باید دست به کار شوند و خود را مهیای کاندیداتوری در انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری کنند. البته ممکن است تعدادی از زنان مشمول رجل سیاسی باشند، اما از شایستگی لازم برای شرکت در اتفاق مهمی چون انتخابات ریاست‌جمهوری برخوردار نباشند. اما حتما می‌توان از زنانی یاد کرد که شایستگی‌شان به حدی است که نسبت به خیلی از مردانی که فرصت کاندیداتوری داشتند، اصلح‌تر و شایسته‌تر هستند.”