زنگ خطری که با مرگ به صدا در می‌آید!

موسیقی نواحی گونه‌ای از موسیقی است که به نغمه‌ها و سازها و نواهای مناطق و نواحی ایران نظر دارد. از زمانی که مطالعات و پژوهش‌ها درباره موسیقی نواحی انجام شده نام‌هایی چون موسیقی محلی و فولکلور و اقوام و مقامی هم به این ‌گونه موسیقایی نسبت داده شده‌اند.

موسقی نواحی نه تنها همواره از سرمایه‌ای بزرگ فرهنگی کشور محسوب می‌شود، بلکه نشان از جایگاه والای موسیقی در تاریخ ایران زمین دارد. در هر منطقه افرادی، سرآمدان شاخه‌ای از موسیقی نواحی هستند که هنر خود را سینه به سینه از گذشتگان فرا گرفته‌ و به آیندگان منتقل می‌کنند. اما این چرخه گاه به درستی عمل نمی‌کند؛ چراکه در سال‌های اخیر درگذشت برخی از این هنرمندان، به منزله پایانی بر پیشینه غنی شاخه‌ای از موسیقی نواحی بوده است که جایگزینی برای آن به میراث نمانده است.

به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از ایسنا، بارها درباره وضعیت نابسامان معیشتی هنرمندان نواحی در رسانه‌ها صحبت شده است. وضعیتی نگران کننده که گاه با وعده‌ای از طرف مسئولان، امید به بهبود آن می‌روداما در عمل جای خالی اقدام‌های موثر هنوز حس می‌شود و این روزها کرونا هم شرایط را برایشان نامطلوب‌تر از گذشته کرده است.

این ویروس منحوس که ماه‌هاست در جهان تاخت و تاز می‌کند، علاوه بر اینکه امرار معاش بسیاری از هنرمندان موسیقی نواحی را سخت و مختل کرده، جان عده‌ای از آنها را هم گرفته است؛ ضمن اینکه در ماه‌های اخیر تعداد بسیاری از هنرمندان موسیقی نواحی که در سنین بالا هم هستند به انحای مختلف از دنیا رفته‌اند.

این گزارش مروری بر اسامی هنرمندان موسیقی نواحی است که در سال جاری دار فانی را وداع گفته‌اند.

دلدار رسول‌زاده؛ هنرمند پیشکسوت خراسان

دلدار رسول‌زاده یکی از هنرمندان پیشکسوت موسیقی مقامی منطقه خراسان در سن ۷۶ سالگی در ۲۱ شهریور دار فانی را وداع گفت. این هنرمند موسیقی مقامی خراسان علاوه‌ بر نوازندگی دوتار به خوانندگی هم اشتغال داشت.

دلدار رسول زاده، متولد روستای پیروحش در ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان تربت جام و ۳۰ کیلومتری شمال شهر مرزی صالح آباد بود. شغل اصلی او کشاورزی بود و به همین دلیل کمتر در مجامع شهری به ارائه هنر می‌پرداخت اما در صورت حضور در جمعی، همگان مسحور هنر وی می‌شدند.

آخرین بازمانده نسل نوازندگان بخشی شمال خراسان

سهراب محمدی یکی از هنرمندان پیشکسوت و شناخته شده موسیقی و از بازماندگان بخشی‌هایکرمانج خراسان شمالی ۲۲ مرداد ماه امسال دار فانی را وداع گفت.

او که زاده سال ۱۳۱۷ بود، از سنین کودکی در کنار پدر با فنون آوازی و دوتار نوازی آشنا شده بود و به ویژه در حماسه‌خوانی و منظومه‌خوانی‌هایکرمانجی سرآمد روزگار شد. نزدیک به چهل ترانه انقلابی در زمان انقلاب و جنگ تحمیلی از جمله آثار تولیدی این هنرمند بود. محمدی مدرک درجه یک هنری معادل دکترای نوازندگی و خوانندگی را نیز دریافت کرده بود.

خنیاگری به نام رحمان گواهی

رحمان گواهی از خنیاگران شناخته شده منطقه شیروان استان خراسان شمالی ۱۸ آبان ماه در سن ۵۳ سالگی بر اثر ابتلاء به کرونا درگذشت.

این هنرمند از دوتارنوازان منطقه خراسان شمالی است که در سال‌های اخیر در جشنواره‌های مختلف مرتبط با موسیقی اقوام ایران حضور داشت و چندی پیش نیز در جریان برگزاری نهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران مورد تجلیل و قدردانی قرار گرفت.

زنده یاد رحمان گواهی از جمله هنرمندانی بود که از او به عنوان یکی از هنرمندان نسل میانی موسیقی نواحی منطقه خراسان شمالی یاد می‌کردند که به واسطه اجرای آثار گذشتگان و استادان خود در این حوزه، میان مخاطبان این گونه موسیقایی معرفی شده بود.

موسی‌الرضا ولی نژاد؛ خواننده و نوازنده دوتار شمال خراسان

موسی‌الرضا ولی نژاد از خوانندگان و نوازندگان دوتار شمال خراسان پانزدهم فروردین بر اثر ایست قلبی دارفانی را وداع گفت.

این هنرمند در سال‌های پایانی عمر فعالیت‌های متعددی در عرصه موسیقی داشت که از آن جمله می‌توان به حضور در چندین جشنواره موسیقی کشور و سرپرستی گروه موسیقی «جولان» اشاره کرد.

عیسی رستمی‌افین؛ مردی که برای کرونا خواند و با آن رفت

عیسی رستمی‌افین ـ هنرمند پیشکسوت موسیقی مقامی خراسان جنوبی ـ اول مرداد ماه امسال بر اثر ابتلا به بیماری کرونا در شهر قاین دار فانی را وداع گفت.

عیسی رستمی متولد سال ۱۳۴۷ دهستان افین، بخش زهان شهرستان زیرکوه بود. او به سبب علاقه به موسیقی محلی از دوران نوجوانی آواز محلی را دنبال می‌کرد و از سال ۱۳۷۸ به صورت تجربی دوتار نوازی را آغاز کرد. سپس در سال ۱۳۸۲ از محضر استاد عزیز تنها و استاد ذوالفقار عسکریان بهره برد. وی ضمن نوازندگی دوتار به جهت علاقه به خوانندگی محلی از دوران نوجوانی و جوانی در این زمینه نیز فعالیت داشت.

«آماندای»؛ دوله نوازی ماهر

امان‌الله طاهری معروف به «آماندای»؛ از هنرمندان پیشکسوت موسیقی نواحی سنقر و کلیایی بود که ۱۷ آبان ماه در کرمانشاه و در سن ۸۵ سالگی به دلیل کهولت سن و بیماری دارفانی را وداع گفت.

این هنرمند پیشکسوت از سن ۱۲ سالگی با ساز «دوزله» با شاگردی نزد مرحوم مراد طاوسیسنقری آشنا شد و بیش از ۷۵ سال در این عرصه به خلق آثار هنری پرداخت.

اصغر ابراهیم‌نژاد؛ نوازنده دوتار مازندران

اصغر ابراهیم‌نژاد از نوازندگان شناخته شده دوتار مازندران بامداد  ۱۷ مهر ماه در ۱۰۰ سالگی دار فانی را وداع گفت.

اصغر ابراهیم نژاد از نوازندگان دوتار یا به اصطلاح «دوتاری» منطقه بهشهر استان مازندران بود که به گفته بسیاری از دوستان و آشنایش سنی بالای ۱۰۰ سال داشت و در مدت حیات خود همواره جزو بهترین و شناخته‌شده‌ترین هنرمندان دوتارنواز منطقه بود که دستی هم بر خوانندگی داشت.

او اگر چه در سال‌های پایانی عمرش به دلیل ضعف در شنوایی نمی‌توانست ساز خود را کوک کند اما پیش از این همواره از جمله نوازندگان مطرحی بوده که قدرت بسیار خارق‌العاده‌ای در حافظه شعری و آوازی داشت.

رحیم خیوه‌لی؛ بخشی ترکمن

رحیم خیوه‌لی از استادان هنر بخشی گری ترکمن‌های ایران سوم مهر ماه بر اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفت. این هنرمند موسیقی سنتی ترکمنی از چهره‌های مطرح خوانندگی و نوازندگی دوتار و شادی بخش محافل عمومی و جشن‌های محلی در منطقه ترکمن صحرا بود.

مردی که سازش به وسعت کل فرانسه ارزش داشت!

رسولبخشزنگشاهی، هنرمند چیره دست سیستان و بلوچستان که در قیچک‌ نوازی ید طولایی داشت، در سن ۷۹ سالگی سوم مرداد ماه ۹۹ دار فانی را وداع گفت.

استاد زنگی شاهی در اختتامیه جشنواره موسیقی فجر سال ۹۶ به عنوان چهره برتر قیچک ایران شناخته و از او تجلیل شد. او در سال ۱۳۲۰ در بخش «آشار» از توابع شهرستان «مهرستان» متولد شد و از همان زمان کودکی در جوار پدر و پدربزرگ خود هنر نواختن ساز و قیچک را آموخت و در ۱۴ سالگی رسماً در مجالس مختلف کار نوازندگی را آغاز کرد و در سال ۱۳۸۲ مفتخر به کسب مدرک دکتری افتخاری نواختن ساز و قیچک از کشور انگلستان شد.

سیدحسن خان بیگی از آخرین بازماندگان نسل طلایی موسیقی مقامی لکی

سید حسن خان‌بیگی نوازنده شناخته شده تنبور و از آخرین بازماندگان نسل طلایی موسیقی مقامی لکی شامگاه ۲۹ اردیبهشت ماه در شهرستان دلفان دار فانی را وداع گفت.

سیدحسن خان‌بیگی نوازنده مقامی تنبور لکی دلفان، متولد ۱۳۱۳ در آبادی «گلام بحری» دلفان از توابع استان لرستان بود. سید حسن را می‌توان از آخرین بازماندگان نسل طلایی تنبور مقامی لکی دلفان و طرحان نامید که پیش از او استادانی مانند امامقلی امامی، نجفعلی میرزایی، سید همت‌الله حسینی در چند دهه گذشته فعال بوده‌اند.

سید حسن استاد ثابتی نداشته اما مقام‌های مربوط به یاری دلفان که در آن استادی چیره دست بود را از پدرش فرا گرفت و بسیاری دیگر از مقام‌های مانند پاوه موری، سحری، ماله ژیری، چوپی را در دوران جوانی از نوازندگان کهنسال آن دوران فرا گرفته بود.