گذر فرهنگ و هنر ، نیازمند گذر از کرونا است

مهناز اصغری

هفته گذشته گزارشی را در ارتباط با اولین «گذر فرهنگ و هنر خراسان» که در میانه سال گذشته با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح شده بود، نوشتیم. برای تهیه این گزارش، به گذر فرهنگ و هنر در برج آسمان خیابان 17 شهریور رفتیم و در ابتدای امر، خلوتی بیش از حد گذر توجه ما را جلب کرد و کمی بعد متوجه شدیم که اکثر غرفه‌ها تخلیه و شاید تنها یک پنجم مجموعه فعال است. در نهایت  مکالمه‌ای با دو تن از افرادی که غرفه را تحویل داده و از آنجا رفته بودند داشتیم و به پای درد و دل این هنرمندان نشستیم و گلایه‌های آنها را منعکس کردیم.

در این شماره، برای ادامه تحقیقات در ارتباط با تعطیلی اکثر غرفه‌های گذر و کلایه‌های هنرمندان به سراغ محمدجواد استادی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌رویم تا توضیحاتی را پیرامون حمایت از هنرمندان این مجموعه و رویکرد گذر فرهنگ و هنر جویا شویم.

لطفا درباره تأسیس و راه اندازی گذر فرهنگ و هنر آسمان توضیحاتی ارائه نمایید؟

یکی از اهداف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسعه فضاهای کسب و کار فرهنگی است، بر این اساس با توجه به این سیاست کلی و الگوی مثلث توسعه اقتصادی فرهنگی در طول یک سال گذشته تلاش گردیده تا از ظرفیتهای موجود برای کمک به هنرمندان در جهت توسعه فعالیت‌های آنها حمایت گردد. گذر فرهنگ و هنر آسمان نیز با همین رویکرد حمایتی مورد پیگیری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت. این اداره با هدف ایجاد فرصتی برای گرد هم آمدن متمرکز هنرمندان در کنار یکدیگر و در نظر گرفتن فضایی اختصاصی برای رسته­های مختلف هنری  گفت و گو با حوزه­های مختلف را در جهت تحقق این امر در دستور کار خود قرار داده است. بر این اساس و با رویکرد حمایتی با گروه تجاری آسمان توافق گردید تا مجموعه کامل یک طبقه از برج تجاری آسمان ۲ که هفتاد واحد تجاری دارد برای ارائه آثار هنری متنوع در اختیار هنرمندان قرار گیرد. تا هنرمندان بدین شکل بتوانند ضمن تعامل نزدیک با یکدیگر با مردم آثار و تولیدات خویش را نیز به فروش رسانند و مانند همه حوزه­های دیگر از یک بازار اختصاصی بهره­مند شوند.

چه تعهداتی بر عهده طرفین بوده است؟

مقرر گردید که مجتمع آسمان واحدها را بر اساس قراردادی مشخص در اختیار هنرمندان قرار دهد. در واقع مدیریت اجرایی مجموعه بر عهده مجتمع می­باشد. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز عهده­دار شناسایی هنرمندان و معرفی آن­ها به مجموعه آسمان و نظارت محتوایی بر گذر فرهنگ و هنر آسمان بوده است. هنرمندان نیز بر اساس قراردادی که به امضای ایشان و مجتمع آسمان رسیده موظف به پرداخت مبلغی مشخص به عنوان شارژ بوده­اند. این شرایط به طور شفاف در پیش­نشست خبری و مراسم افتتاحیه گذر نیز اعلام گردیده است و شرایط واگذاری غرفه­ها نیز به طور شفاف در قراردادی که توسط هنرمندان امضا گردیده است مشخص است.

در راستای حمایت از هنرمندان این گذر چه اتفاقاتی افتاده است؟

با توجه به اهمیت نقش حمایتی در سال گذشته طی دو مرحله تبلیغات شهری گذر فرهنگ و هنر آسمان در قالب بیلبوردها و استرابوردهای شهری و با همکاری شهرداری محترم مشهد انجام شد. همچنین حضور و تبلیغ گذر فرهنگ و هنر در رویدادهای مختلف شهری از جمله نمایشگاه کتاب مشهد جهت معرفی به مردم انجام شد. چنانچه مشخص است ماهیت گذر فرهنگ و هنر آسمان منوط به حضور و جنب و جوش مردمی است. لذا با توجه به ماهیت زیارتی بودن شهر مشهد مقدس برنامه­های مختلفی برای ایام نوروز و تابستان سال ۹۹ به عنوان مهم­ترین دوران فعالیت این گذر پس از افتتاح پیش­بینی گردید که به برخی از آن­ها اشاره می­شود. بر اساس هماهنگی صورت گرفته با شهرداری محترم مشهد و توجه ویژه آقای شهردار به این امر مجموعه تبلیغی محیطی قابل توجهی برای ایام نوروز و با هماهنگی روابط عمومی و امور بین الملل شهرداری مشهد پیش­بینی گردید. همچنین با رایزنی با مراکز ذیربط گردشگری و بین­المللی و آژانس­های گردشگری در حوزه گردشگری بنا شد تا اطلاعات این گذر در اختیار کشورهای اسلامی که حجم قابل توجهی از مسافر را در مشهد دارند قرار گیرد تا ضمن آشنایی پیشینی با گذر فرهنگ و هنر آسمان در زمان حضور در مشهد در این گذر حضور یابند. همچنین با مذاکره با دیگر نهادهای فرهنگی مشهد مقرر شد تا در ایان نوروز و در قالب برنامه­هایی چون نوروزگاه­ها رویدادهای متنوع فرهنگی و هنری با هدف جذب مخاطب در گذر فرهنگ و هنر برگزار شود. متأسفانه چنانچه می­دانید از ابتدای اسفندماه سال گذشته به دلیل شیوع کرونا تمام بحث­های مورد اشاره تعطیل گردید و عملا امکان برگزاری وجود نداشت. ضمن این که مجتمع­های تجاری بر اساس دستورالعمل­های اجرایی ستاد کرونا عملا تعطیل شده و در ایام غیر تعطیل نیز مردم رغبتی برای حضور نداشتند.

با توجه به شیوع بیماری کرونا امتیازاتی برای اعضای مجموعه در نظر گرفته شد؟

چنانچه اشاره کردم قرارداد مشخصی میان هنرمند و مجتمع آسمان امضا گردیده بود. با این وجود با پیگیری صورت گرفته با مدیریت مجموعه آسمان مقرر گردید که واحدهایی که قرارداد خویش را لغو نمی­کنند و در گذر ادامه حضور می­دهد شارژ ماه­های فروردین و اردیبهشت بخشوده شود. لذا اساس این بخشودگی منوط به حضور و ادامه فعالیت هر واحد هنری بوده است. اما با توجه به تعطیلی طولانی مدت بازار،‌عدم حضور زائران و گردشگران در چهار ماه گذشته، عدم برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری برای بازه مورد اشاره، عدم حضور مردم و مجاورین مشهدی حتی در بازاهای تجاری زمینه­ساز بی­انگیزگی هنرمندان و تعطیلی واحدهای ایشان گشت.

آیا به وعده­هایی که داده شده عمل نگردیده است؟

مراجعه به گفت­وگوها و مصاحبه­های رسمی در مطبوعات در پیش­نشست و افتتاحیه تعهدات دستگاه را مشخص می­سازد. چنانچه تأکید کردم رویکردهای حمایتی دستگاه فراتر از موارد وظیفه­ای مورد پیگری قرار گرفته و پیش­بینی رونق جدی در طول تابستان سال ۹۹ صورت گرفته بود. لذا شرایط اجباری کرونا و مواردی که اشاره کردم عملا برنامه­ریزی­های صورت گرفته را متوقف ساخت. روح گذر فرهنگ و هنر به حضور هنرمندان بستگی داشت. لذا عدم حضور هنرمندان تصمیم شخصی خود ایشان با توجه به شرایط پیش­آمده بوده است.