دو مینوی تخریب در کوچه‌های میراث 3هزار ساله

در شهر

چندی پیش یک فعال میراث فرهنگی، از تخریب بخشی از بافت تاریخی روستای کنگ خبرداده بود، که با واکنش های مختلف روبرو شد  گفت و گو با مدیر میراث فرهنگی بینالود و بخشدار طرقبه را می خوانید.

مدیرمیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بینالود گفت: کنگ یکی از روستاهای تاریخی با معماری پلکانی است و قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال دارد که طی چند روز گذشته تعدادی از خانه‎های قدیمی آن توسط برخی از اهالی تخریب شده‌اند.

اگرچه بافت تاریخی و فرهنگی روستای کنگ و معماری پلکانی آن موجب شده تا از دوران پیش از اسلام تا کنون این روستا در نقش یکی از پرجاذبه‎‌ترین مناطق ییلاقی خراسان مورد توجه گردشگران و مسافران باشد، اما طی چند روز گذشته تصاویری از تخریب بدون مجوز خانه‌های قدیمی و سنتی روستای کنگ در فضای مجازی منتشر شد که واکنش‌های متفاوتی را به‌دنبال داشت.

در همین خصوص مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بینالود(طرقبه شاندیز) به ایسنا گفت: بافت تاریخی و با ارزش روستای کنگ موجب شده حفظ و نگهداشت آن بر همه تکلیف باشد.

علی اکبر احمدزاده با بیان اینکه بیش از ۸۰۰ خانه مسکونی در روستای کنگ وجود دارد که در سال‌های مختلف ساخته شده و زیبایی خاصی را به این روستا داده‎است، افزود: این خانه‌‎ها بیانگر هویت و اصالت روستای کنگ هستند.

وی در خصوص تخریب برخی از منازل مسکونی این روستا عنوان کرد: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ۱۰ سال قبل طرحی برای ایجاد یک معبر جدید در داخل روستاها تهیه نمود که با پیگیری‌‎های صورت گرفته توسط اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طرح متوقف شد و اکنون این طرح در حال بازنگری است.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بینالود ادامه داد: برخی از مالکان خانه‌‎های خود را در روستا رها کرده و به شهرهای دیگر مهاجرت کرده‎اند، به همین دلیل عوامل طبیعی مانند بارندگی و رطوبت زیاد موجب فرسودگی‌ و تخریب ساختمان‌ها شده است.

وی با اشاره به اینکه تعدادی از خانه‌‎هایی که طی چند روز اخیر تخریب شده‎اند، قدیمی و فاقد استحکام بنا بوده‎اند، اظهار کرد: اگرچه مالکان تعدادی از منازل مسکونی قصد دارند مجدد خانه‎‌ها را بسازند اما تذکر داده‎ایم که تجدید بنا باید با رعایت ضوابط میراث فرهنگی و گردشگری باشد.

احمدزاده گفت: اگرچه در مجموع توسط اهالی بین دو تا سه خانه بیشتر تخریب نشده است، اما نباید فراموش کرد که روستای کنگ فقط متعلق به اهالی آن در شهرستان طرقبه شاندیز، استان خراسان رضوی و کشور نیست بلکه اهمیت بین‌‎المللی دارد.

وی مطرح کرد: وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت کشور، بنیاد مسکن و استانداری خراسان رضوی باید به صورت هماهنگ و در تعامل با یکدیگر به فکر حفظ و مرمت منازل و توسعه گردشگری روستای کنگ باشند بنابراین این روستا توجه ویژه‎ای در حوزه دولتی و ملی می‌‏طلبد.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بینالود با اشاره به اینکه رفع مشکلات و رونق گردشگری روستای کنگ نگاه ملی می‌‎طلبد، گفت: ساخته شدن روستای کنگ در طول تاریخ و آن هم در دامنه کوه با معماری خاص و پلکانی منحصر به فرد با سقف‎های چوبی از ویژگی‌‎های این روستاست.

وی اظهار کرد: با توجه به این که آثار تاریخی موجود روستای کنگ بیش از سه هزار سال قدمت دارد و  قبرستان کنگ، حسینیه پایین کنگ و آرامگاه شیخ عبدالله از جمله سه اثر تاریخی ثبت شده ملی این روستا محسوب می‌‎شوند، در حال پیگیری هستیم تا بافت تاریخی آن نیز در فهرست آثار ملی به ثبت برسد.

احمدزاده گفت: به جز روستای کنگ، روستاهای دیگری مانند مغان که غار ۴۰ میلیون ساله دارد، روستای زشک و روستای ابرده در منطقه از نظر گردشگری ویژگی‎های خاصی دارند به همین دلیل سعی شده طرح‎های هادی روستایی در آن‌ها با هماهنگی میراث فرهنگی اجرا شود.

وی تصریح کرد: تمام تلاش ما حفظ هویت روستاها و توسعه گردشگری به عنوان حلقه مفقوده اقتصاد روستایی است و با تلاش‎های صورت گرفته تا کنون مجوز چند اقامتگاه بوم‌گردی در روستای کنگ صادر شده و همه ساله شاهد حضور بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی در این روستا هستیم.

تخریب‌‎ها بدون مجوز بوده است

هم چنین بخشدار طرقبه در این خصوص گفت: معماری خاص و منحصر به فرد روستا موجب عدم امکان تردد خودرو به خصوص در مواقع بحرانی شده، به همین دلیل در طرح هادی روستای کنگ که چند سال قبل به تصویب رسید، احداث یک خیابان ۶ متری دیده شده که دو قسمت روستا را به یکدیگر متصل می‎کند.

محمد قربانی بیان کرد: اگرچه دهیاری و شورا به دنبال اجرای طرح هادی مصوب روستا هستند، اما چون افق ۱۰ساله طرح هادی رو به پایان است به همین علت بنیاد مسکن و میراث فرهنگی مکاتباتی داشتند که تا زمان بازنگری مجدد،  فعلا طرحی اجرا نشود.

وی ادامه داد: در بازنگری طرح جدید هادی موارد مدنظر میراث فرهنگی و گردشگری لحاظ خواهد شد زیرا در مسیری که قرار به احداث خیابان ۶ متری است، بسیاری از خانه‎‌ها مخروبه و غیر قابل سکونت هستند.

بخشدار طرقبه مطرح کرد: اگرچه باید بازسازی منازل با حفظ اصالت و معماری خاص روستای کنگ انجام شود، اما متاسفانه طرح مصوبی نداریم که به اهالی، دهیاری و شورا ابلاغ کنیم تا بازسازی و بهسازی با چه شرایط و طبق چه طرحی اجرا گردد.

وی گفت: تخریب‎‌های صورت گرفته توسط اهالی بدون مجوز بوده است، روستای کنگ با مصالح سنگ و چوب و به صورت پلکانی با دالان‎هایی که خانه‌‎ها را به هم متصل می‌‎کند، ساخته شده و به هیچ وجه نمی‎‌شود چنین معماری را مجدد بنا کرد.

وی تاکید کرد: بدون شک اگر بافت روستا به هم بخورد جاذبه گردشگر پذیر بودن خود را نیز از دست خواهد داد.

روستای پلکانی کنگ با یک هزار و ۴۶۳ نفر جمعیت و ۴۳۲ خانوار در دامنه کوه‎‌های بینالود و در ۱۹ کیلومتری غرب طرقبه و ۲۹ کیلومتری مشهد واقع شده است. این روستای تاریخی با قدمتی بیش از سه هزار سال و با معماری پلکانی به عنوان مقصدی برای گردشگران ایرانی و خارجی محسوب می‎‌شود.