می‌گویند و می‌شنوند اما گفت‌وگو نمی‌کنند

یک استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: همواره تعدادی هستند که صحبت می‌کنند و جمعیت کثیری که گوش می‌دهند و  در این فرایند گفت‌وگویی شکل نمی‌گیرد.

روح‌الله اسلامی در خصوص ابلاغ منشور گفت‌وگوی سیاسی به استان‌ها، اظهار کرد: با اتفاقی که در کشور به خصوص در دی‌ماه روی داد، کشور با بی‌ثباتی روبه‌رو شد. اقشار مختلف در ابتدا شعارهای اقتصادی و بعد شعارهای سیاسی و علیه دولت، نظام و کل ساختار حاکمیت مطرح کردند و در نهایت به خشونت منجر شد.

وی ادامه داد: متناسب با این فضا دستوری از سوی قوه‌مجریه، شخص رئیس‌جمهور و وزارت کشور صادر شد تا به استانداری‌ها ابلاغ کنند که طرح گفت‌وگو را انجام دهند و در قالب آن برخی نهادهای حاکمیتی آغاز به راه‌اندازی طرح گفت‌وگو با احزاب، اصناف و حتی مردم عادی کنند تا نظر و حرف‌های خود را عنوان کنند.

اسلامی با بیان اینکه این کار چند فایده دارد، تصریح کرد:  اولین فایده اینکه گروه‌های مختلف سیاسی به رسمیت شناخته می‌شوند و می‌توانند حرف خود را بیان کنند. دوم اینکه بسیاری از مواقع مردم اعتراضی دارند اما نمی‌دانند آن را چگونه عنوان کنند. شاید در قالب گفت‌وگوها مسئولان بتوانند از برخی مشکلات و آسیب‌هایی که در مملکت وجود دارد آگاه شوند.

وی افزود: فایده سوم این است که طرح خواسته‌ها به صورت رادیکال، خشونت‌آمیز و خیابانی نباشد، بلکه شکل مسالمت‌آمیزی به خود بگیرد. همچون تمام کشورها شهروندان مجموعه ای از اعتراضات را دارند که در این صورت آن‌ها می‌توانند نظر خود را راجع به این مسائل مطرح کرده و صحبت کنند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه این ایده خام است و تا اجرایی شدن به زمان زیادی نیاز دارد، تصریح کرد: هر طرحی که نهادهای حکومتی قصد اجرای آن را دارند، زمان‌بر است و از شکل اصلی خود خارج می‌شود. این ایده بسیار خوبی است اما من امیدی ندارم که به سرانجام برسد.

اسلامی با بیان اینکه انسان‌ها موجوداتی هستند که تمایل دارند صحبت و حرف خود را بیان کنند، عنوان کرد: مردم می‌خواهند که حکومت نسبت به مشکلاتی که وجود دارد، گوش شنوا داشته باشد. خلا گفت‌وگو کاملا مشهود است به این علت که تاکنون رادیو، تلویزیون، مطبوعات، رسانه‌ها و احزاب همه یک طرفه بوده یعنی تنها حکومت صحبت می‌کرده و مردم گوش می‌داده‌اند.

وی ادامه داد: مساجد، مدارس و دانشگاه‌ها نیز فضاهای یک طرفه بودند. همواره تعدادی هستند که صحبت می‌کنند و جمعیت کثیری که گوش می‌دهند و می‌توان گفت در این فرایند گفت‌وگویی شکل نمی‌گیرد.

این استاد علوم سیاسی با اشاره به اینکه در ایران فرهنگی را شاهد هستیم که همواره افراد خاصی صحبت می‌کنند و تلویزیون‌ها و مراکز عمومی در اختیار عده خاصی است، تصریح کرد: فقر گفت‌وگو کاملا احساس می‌شود چرا که در زمان انتخابات مردم تمایل دارند که صحبت کنند اما نمی‌دانند که این امر چگونه باید صورت گیرد. چهار سال هیچ صحبتی نکردند و تنها زمان انتخابات به آن‌ها فرصت داده می‌شود که نظر دهند.

وی افزود: این باید عمومیت پیدا کند یعنی جامعه باید پویا باشد و شهروندان بتوانند نظر خود را عنوان کنند. احزاب، اصناف و گروه‌های مختلف باید این امکان را داشته باشند که نظر خود را بیان کنند  و حاکمیت نیز باید به شنیدن نظر شهروندان عادت کند.

اسلامی با بیان اینکه گفت‌وگو در کشور امکان‌پذیر و قابل پیاده شدن است، عنوان کرد: اکثر دموکراسی‌ها در دنیا 400 سال سابقه و ایران تنها 100 سال سابقه دارد. از دوره مشروطه ایران تمرین کرده است که دموکراتیک باشد و این زمان زیادی نیست. در برخی کشورها این فرایند 400 سال طول کشیده است و باید گفت اکنون روند خوبی است.

وی ادامه داد: پذیرش این امر کمک می‌کند تا گروه‌های مختلف با سلایق گوناگون نظر خود را بیان کنند، تریبون داشته باشند و گفت‌وگویی صورت گیرد. اکنون گفت‌وگو وجود ندارد. احزاب یکدیگر را طرد می‌کنند و مکانی نیست که نظر دهند.

استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی گفت: حوزه عمومی در ایران ضعیف است. حوزه عمومی مکان‌هایی است که بازیگران سیاسی و شهروندان می‌توانند نظر خود  را بیان کنند، حرف بزنند و شعار دهند. این موارد بسیار کم و حوزه‌های عمومی در ایران مونولوگ است و تنها عده‌ای خاص صحبت می‌کنند.

اسلامی در خصوص ادبیات حاکمان با مخالفان خود، عنوان کرد: اگر سیاست‌مدار حرفه‌ای باشد، ادب را رعایت می‌کند، صبر بسیار بالایی دارد، انتقادات را قبول می‌کند و می‌شنود و باادب و احترام و با اعداد و ارقام با مخاطبان و شهروندان خود صحبت می‌کند.

وی افزود: اگر سیاست‌مدار گوش نکند، بخواهد از طیف، گروه و صنف خاصی حمایت کند و فهم، شعور، درک و سخنان سایر جریان‌ها را زیر سوال ببرد، مردم نیز از آن‌ها یاد خواهند گرفت. مردم به رفتار حکمرانان خود توجه می‌کنند و همان رویه را انجام می‌دهند.

این استاد دانشگاه گفت: برای شکل‌گیری گفت‌وگو نیز باید نهادهای سیاسی و بازیگران مختلفی که در صدر حاکمیتی فعالیت می‌کنند با یکدیگر گفت‌وگو کنند، حرف یکدیگر را بشنوند و به تفاوت‌های مختلفی که وجود دارد احترام بگذارند.

اسلامی بیان کرد: اگر افرادی که در صدر حکومت قرار دارند یکدیگر و از آن طرف مردم را به بی‌سوادی و کژفهمی متهم کنند، گفت‌وگو شکل نمی‌گیرد و فضای سیاسی به سمت بسته شدن و نابود کردن منافع ملی پیش می‌رود.

منبع: ایسنا