«من کدامم؟» تئاتری در ژانر فلسفی است

کمال‌الدین غراب گفت: «من کدامم؟» تئاتری در ژانر فلسفی است که هویت انسان را از نگاه فلسفی واکاوی می‌کند.

این نویسنده و کارگردان تئاتر اظهار کرد: من در این تئاتر از یکی از جملات دکتر شریعتی الهام گرفتم و تلاش کردم این جمله را بشکافم و ابعاد مختلف آن را مورد کنکاش قرار دهم و به تصویر بکشم و آن جمله این است که: «شبی در حال تامل بودم که ناگهان با این سوال مواجه شدم که به راستی از میان همه من‌هایی که در من هست؛ من کدام منم؟ و دچار حیرت شدم. زندگی انسان ابعاد مختلفی دارد که یکی از آن ابعاد سرنوشت تاریخی انسان است و بعد دیگر مقولات اجتماعی را شامل می‌شود و بعد دیگر درونیات انسان را در برمی‌گیرد.

این نویسنده و کارگردان تئاتر تصریح کرد: هر کدام از این ابعاد وجودی، تجلی خاص خود را نیز در عالم پیدا کرده و می‌کنند که هنرهای مختلف با الهام از موضوعات و مقولات شکل می‌گیرند و گسترش پیدا می‌کنند. تئاتر در ایران در دوره‌ای خاص با حضور مرحوم نصر و… به مقولات تاریخی و اجتماعی ورود پیدا کرد ولی این ورود تا زمانی موفق بود که سینما در این حوزه ورود پیدا نکرده بود و به عنوان یک هنر صنعت فراگیر نشده بود.

وی خاطرنشان کرد: سینما در عرصه‌هایی موفق‌تر بوده است که از آن جمله می‌توان به موضوعات اجتماعی و تاریخی اشاره کرد و ما به عنوان مثال در ایران شاهد آن هستیم که از قیصر کیمیایی تا جدایی فرهادی سینما در این موضوعات غور کرده و موفق‌تر هم بوده‌اند در حالی که این آثار اگر تئاتر بودند نمی‌توانستند به این میزان موفق بوده و مخاطب داشته باشند. به عقیده من سینما در حوزه فلسفه موفق نبوده است و مثلا کارگردانانی مانند تارکوفسکی اگرچه معرف و مشهور هستند اما آثار آنان کمتر دیده شده و مورد توجه قرار گرفته است در حالی که اگر در تئاتر فعالیت می‌کرد حتما موفق‌تر بود.

غراب افزود: به دلیل علاقه‌ای که به ژانر فلسفی و عرفان داشته‌ام، در این حوزه فعالیت خود را آغاز کرده و بعد متوجه شدم این ژانری است که می‌تواند تئاتر را تأثیرگذار و ماندگار کند. از تئاتر «درد بودن» که حدود 15 سال پیش به روی صحنه رفت تا «سرود سرنوشت»، «سرزمین سفلی» و «مسیر مشترک» همه در این موضوع تعریف می‌شوند که من نام آن را ژانر دینی فلسفی می‌گذارم زیرا به اعتقاد من در این تئاترها سوالات فلسفی مطرح می‌شود و پاسخ‌هایی در آن مطرح می‌شود که رنگ و بوی دینی دارد؛ آن هم دینی که می‌تواند برداشت ما از دین باشد و ما به آن عرفان می‌گوییم.

وی با اشاره به اینکه در كارهای قبلی‌ام بین محتوا و تصویر ارتباط راحت‌تری  برقرار می‌كردم، تصریح کرد: اگر تصویر نباشد و ارتباط‌های تئاتری جذاب طراحی نشود، آن تئاتر توفیق چندانی در اجرا نخواهد داشت، ما در تئاتر تنها با تصویر رو  به رو نیستیم و این امر به تنهایی نمی‌تواند جذابیت ایجاد كند. حادثه و رویداد در تئاتر مهم‌تر از تصویر است، در تئاتر باید  رویداد جلوی چشم تماشاگر اتفاق بیفتد و در یک نقطه‌ اتفاقات چالش برانگیز پدید آید و این چالش‌ها منجربه حادثه شود تا مخاطب تئاتر بتواند با بازیگران نمایش همزادپنداری کند.

این هنرمند پیشکسوت تصریح کرد: همین مساله مهم باعث شد که من متن 35 صفحه‌ای و نسبتا کوتاه نمایش‌نامه این اثر را 18 بار بازنویسی کنم و مثلا صحنه دوم نمایش را در فرآیند تمرین بنویسم.

این نویسنده تئاتر با اشاره به اینكه آموزش تئاتر مدرسه می‌خواهد، عنوان كرد: این مدرسه‌ باید كه همه ابعاد هنر را آموزش دهد، تئاتر باید از نویسندگی شروع شود و آموزش آن هم باید از دوران دبستان آغاز شود.

***

این تئاتر از نیمه دوم بهمن ماه سال جاری در تالار فردوسی فرهنگسرای جهاددانشگاهی مشهد به روی صحنه خواهد رفت.

منبع: ایسنا