از «فریاد نامه» تا «این پیروزی»

22 خرداد نخستین سالگرد درگذشت حمید سبزواری(پدر شعر انقلاب) بود و بهانه‌ای دیدیم از این شاعر خراسانی یادی کنیم.

حسین ممتحنی، متخلص به حمید در سال 1304 در سبزوار متولد شد، و بعدها به حمید سبزواری شهرت یافت. پدرش «عبدالوهاب»، پیشه ور ساده‌ای بود که قریحه شعری داشت. اصول شاعری را از پدر آموخت و از آنجا که مادرش بانویی باسواد بود، تمام حروف را در دوران پیش از مدرسه به او آموزش داده بود. حمید، قبل از رفتن به مدرسه قرآن خواندن را نزد مادرش آموخت و وقتی به مدرسه رفت فارسی را خیلی خوب و سلیس می خواند و از بچه های دیگر جلوتر بود و می توانست خیلی از کتاب ها را نیز بخواند.

او در سن هفت سالگی به مدرسه شیخ حسن داورزنی رفت. وی علاوه بر آن مطالعات خارج از درس نیز داشت و نزد میرزا حبیب جوینی، جامع المقدمات را خواند و مدتی نزد روحانی دیگری با نام محمدعلی محمدی درس خواند. چند دهه ابتدایی عمر را، در شهر زادگاه خود سپری کرد اما به علت مشکلات معیشتی تحصیلاتش گسیخته ماند.

حمید سبزواری از سن 14 سالگی شروع به سرودن شعر کرد و اشعارش را در دفتری با نام «فریادنامه» می‌نوشت که بیشتر اشعارش اجتماعی بود و این بیشتر به علت جریان های سال 1320 بود.

زمان حکومت رضا خان بود و با ورود نیروهای متفقین به ایران، مشکلات اقتصادی و معشیتی بیداد می‌کرد. حمله روسیه از شمال و انگلیس از جنوب، باعث قحطی و گرانی شده بود. اوضاع شهرها وخیم بود. این اوضاع، خون او را به جوش آورده و مجبورش کرده بود ناراحتی‌اش را در اشعارش فریاد بزند.

با شروع نهضت امام در سال 42، اشعار حمید سبزواری هم حال و هوای تازه‌ای پیدا کرد. برای خلاصی از شر ساواک، اشعارش را با نام حمید سبزواری امضا می‌کرد. امام که در تبعید بود نخستین شعرش را برای مرادش گفت. امام به پاریس منتقل شده بود که شعر «خمینی ای امام» را سرود.

با ورود امام به بهشت زهرا، طنین شعر «برخیزید برخیزید» که برای شهدای انقلاب گفته شده بود، چشمان خیلی ها را پر از اشک کرد.

هر یک از اتفاقات انقلاب ،بهانه شعر تازه استاد بود و شعر او، شناسنامه زمانمند انقلاب است، شاید کمتر حادثه یا رویدادی است که انعکاسی از آن در شعر او نباشد. شعر «هم‌پای جلودار» هم یکی از این اشعار است که در مرداد سال 58 ، وقتی امام آخرین جمعه ماه رمضان را، روز قدس اعلام کرد، سروده شد. یکی دیگر از اشعار پر شور او شعر «آمریکا، آمریکا، ننگ به نیرنگ تو» است.

برخی از اشعار استاد با تحسین و قدردانی امام خمینی نیز همراه بوده است به طوری که امام خمینی با شنیدن ترانه «ای مجاهد شهید مطهر» که در رثای آیت الله مطهری سروده شده بود، فرمودند: انقلاب ما امروز به چنین سرودها و موسیقی هایی نیازمند است.

دفاع مقدس، عرصه دیگری برای بیان ارادت استاد سبزواری به امام و انقلاب بود. او که همیشه اشعارش را از دل حوادث الهام می‌گرفت، نمی‌توانست آرام بگیرد و راهی جبهه‌ها شد.«خجسته باد این پیروزی» شعر دیگر حمید سبزواری است که در زمان آزاد سازی خرمشهر سرود.

کتابهای «سرود درد»،«سرود سپیده»،«کاروان سپیده»،«یاد یاران»،«گزیده ادبیات معاصر»،«به رنگ آمده دشمن» و «سرودی دیگر» از جمله آثار حمید سبزواری است.

حمید سبزواری در روز 22 خرداد سال 1395 در سن 91 سالگی دارفانی را وداع گفت.