رفع مشکلات شهر از طریق آموزش فرهنگ شهروندی

در روزهای پس از انتخابات شورای شهر و با اعلام اسامی کاندیداهای منتخب این دوره شورا در دفتر روزنامه اتفاقیه میزبان سید مسعود ریاضی مظلومی، عضو منتخب دوره پنجم شورای شهر مشهد از لیست اُمید بودیم تا با او در رابطه با آینده شهر مشهد و برنامه‌های شورای جدید گفت‌وگو کنیم. او که در رشته عمران تا مقطع دکترا پیش رفته، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد مشهد است و برخلاف تصور که ظاهر امر نشان می دهد صرفا چهره تخصصی باشد اما از قضا در دوره جوانی کشتی گیر بوده و داور مسابقات شعر نیز بوده است. با او پیرامون برنامه ها و رویکردهایش در شورای شهر مشهد صحبت کردیم که در ادامه می خوانید.

با توجه به تخصصی که در حوزه عمران دارید، نظر  و رویکرد شما راجع به معماری و عمران شهری مشهد چیست ؟

همان طور که مستحضرید  تا چند سال پیش نام این رشتهٔ دانشگاهی در ایران ساختمان بود و بعدا به رشتهٔ عمران تبدیل شد که معادل کلمه انگلیسی Civil  است و به نوعی با تمدن و مدنیت ارتباط پیدا می کند. بنابراین بحث عمران در اینجا کمی گسترده تر می شود. طبیعتا رشتهٔ عمران تنها ساختمان سازی نیست و تمامی مسائل مربوط به ساخت ها و زیرساختها را در برمی گیرد. در بحث های زیر ساختی کاستی های زیادی در مسائل شهر از جمله ترافیک ، محیط زیست ، فاضلاب ، آبرسانی ، توسعهٔ معابر و … وجود دارد. با توجه به تعداد زیاد فارغ التحصیلان رشتهٔ عمران، بخش عظیمی از پیکرهٔ افراد شاغل ما را  این افراد تشکیل می دهند. در صورتی که در این زمینه عملکرد خوبی داشته باشیم، نتایج خوبی در حیطه اشتغال حاصل خواهد شد.

از آنجایی که شورای شهر و شهرداری در مسئلهٔ بلند مرتبه سازی دخیل بوده اند ، نظر شما راجع به بلندمرتبه سازی و تخریب بافت قدیمی اطراف حرم چیست ؟

این مسئله بیشتر دارای ابعاد شهرسازی است تا عمرانی . اگر بافت مثلا پنجاه سال قبل اطراف حرم را با امروز مقایسه کنیم بیشتر متوجه تخریب بسیار نامطلوب این بخش از شهر خواهیم شد .  مجوزهای بلندمرتبه سازی در این ناحیه بیشتر برای تامین مشکلات مالی توسط شهرداری صادر شده است. با این وجود بیشتر این مجتمع های  ساخته شده، خالی است و تنها برای تامین هزینه های شهرداری به آنها مجوز داده شده است. در بیشتر مناطق دنیا، محدودیتی را  برای اینگونه بلندمرتبه سازی های قارچ گونه در نظر می گیرند، از این رو  شورای منتخب تلاش می کند تا با جایگزین کردن راهکارهایی برای تامین بودجهٔ مورد نیاز، این رویکرد را اصلاح کند.

آیا با اینکه سیاست های شورای شهر منجر به تشدید این وضعیت شده است، موافقید؟

در اینکه سرمایه گذاران متعددی از مشهد به خارج از استان رفته اند و بروکراسی اداری پیچیده ای داریم که باعث ایجاد موانع و سردی در سازندگان ما می شود شکی نیست. اما اجازه بدهید کمی صریح تر بگویم، برای مسکن هایی که در این شهر عرضه می شود، مشتری چندانی نداریم و ساختمان های اطراف حرم  به شدت خالی است. با حذف بوروکراسی اداری، قیمت مسکن کاهش پیدا می کند ولی وقتی عرضه و تقاضا تناسب ندارد ، سرمایه گذاری در این زمینه باید با احتیاط بیشتری صورت گیرد . از سویی 30 درصد گردش مالی کشور نیز مربوط به همین صنعت ساختمان است. همان طور که در ابتدای عرایضم ذکر کردم عمران تنها به ساختمان محدود نیست و سرمایه ها باید به جنبه های دیگر آن  مانند رفع ترافیک ، آلودگی محیط زیست و غیره سوق داده شود و لازم است تمهیداتی دیده شود که بیشتر، سرمایه گذاری ها به این سمت سوق داده شود.

جنابعالی در مورد آموزش های شهروندی در مجموعه شهرداری چه نظری دارید؟

به نظر بنده بیش تر مشکلات مشهد به شکل فرهنگی حل می شود. یکی از کارهایی که مایلم توسط این شورا صورت گیرد، اجرای واقعی آموزش شهروندی است.  شهروند ما در صورتی که آموزش ببیند و جامعه این آموزش ها را بپذیرد به شدت می تواند شهر را متحول کند. به عنوان یک  نمونهٔ کوچک اگر شهروندان به جای استفاده از ماشین تک سرنشین، حداقل هر دو نفر با هم به سرکار بروند به صورت ساده ترافیک شهر به نصف تقلیل می یابد. به نظرم می توان در سطح محلات دوره ها ی آموزشی کوتاه مدتی تشکیل داد تا شهروندان برای مثال یادبگیرند چگونه زباله شان را تفکیک کند، چگونه از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند و چطور از امکانات فرهنگی مانند تئاتر و سینما، کتابخانه و غیره بهره ببرند. پیشنهاد من این است که در مقابل این آموزش ها برای هر شهروند کارت شهروندی صادر شود که با آن بتوان از امکاناتی مثل سینما ، کتابخانه و غیره با اخذ تخفیف استفاده کرد. ضمن اینکه این کار باعث تولید درآمد پایدار برای شهرداری می شود. به عنوان یک ایدهٔ خام شاید حتی بتوان پیگیری کرد که این کارت ها به شبکهٔ شتاب وصل شود و بتوان کارهای بانکی را با آن  انجام داد و درصدی از کارمزد تراکنش به حساب شهرداری واریز شود. خیلی موارد شهری را می توان با ایجاد شوق و نشاط فرهنگی و ایجاد بسته های تشویقی به ثمر رساند. در این صورت مشارکت مردم نیز افزایش پیدا می کند.

یکی از مسائل مهمی که این روزها مطرح می شود تغییر مدیران شهرداری است ، نظر شما راجع به این مسئله چیست؟

معتقدم که شهرداری مانند هر موجود زنده ای دارای دو بخش جسم و جان است. این جسم  درطی صد سال شکل گرفته است و به کار خود ادامه می دهد . نمی توان به یکباره آن را کاملا متحول کرد و اساسا شاید نیازی هم نباشد . ولی  نوع نگاه مدیریت شهری باید تغییر کند و موانع موجود برای داشتن شهری پرنشاط و پویا  برداشته شود. در صورتی که در پاک دستی افراد متخصص تردیدی نباشد، می توان همچنان از آنها استفاده کرد. در نهایت به نظر من سه پارامتر برای انتخاب افراد باید مورد توجه قرار گیرد: عملکرد، پاک دستی و دیدگاه آنهم به فراخور تاثیری که در نوع خدمات دارد.

گزارشی از سیّدمهرداد امیرکلالی